γράφει ο Τάσος Γέροντας
Éric Fouassier «Γραφείο αποκρυφιστικών υποθέσεων». Μετάφραση Σέργιος Τρεχλής. Εκδόσεις Gutenberg, σειρά Aldina, αριθμός 92, 2024.
472 σελίδες σε εξαιρετικής ποιότητας χαρτί σαμουά των 100 γρ., με πολύ καλή επιμέλεια, άψογη σελιδοποίηση και εκτύπωση και πολύ στιβαρή βιβλιοδεσία με κλωστή και κόλλα.
Πρόλογος. Παρίσι. Παρελθόν. Ένα παιδί πασχίζει εναγωνίως να ξεφύγει από τον διώκτη του, τον Εφημέριο. Βρώμικο, ξυπόλητο, τρομαγμένο ανάμεσα σε αγνώστους, βρίσκει καταφύγιο σε ένα αντίσκηνο τσίρκου. Κι εκεί παγιδεύεται ανάμεσα σε καθρέφτες.
Παρίσι 1830. Ο Κάρολος Ι’ έχει ανατραπεί, ο Λουδοβίκος-Φίλιππος βασιλεύει. Η αναστάτωση στους δρόμους, στην κοινωνία, καλά κρατεί. Μακριά από όλα αυτά, ο πρόσφατα εκλεχθείς βουλευτής Ντοβέρν πραγματοποιεί επίσημο δείπνο, κάπως σαν να επιδείξει την ισχυρή θέση του στα πράγματα, και, ίσως, να καταφέρει ένα επικερδές συνοικέσιο για τον γιό του Λυσιέν. Μόνο που ο Λυσιέν θα επιλέξει ακριβώς σ’ αυτήν τη γιορτή να αυτοκτονήσει.
Επόμενη σκηνή: ένας νεαρός επιθεωρητής της αστυνομίας, αφού ξυλοκοπήσει έναν μαστροπό, θα του ζητήσει να τον ενημερώσει όταν εμφανιστεί ο μυστηριώδης Εφημέριος. Τι τους συνδέει;
Στο Παρίσι της φτώχειας, της ανέχειας, της πολιτικής αστάθειας και αβεβαιότητας, των μεγάλων αντιθέσεων, ο νεαρός επιθεωρητής Βαλεντίνος Βερν, με το όμορφο πρόσωπο και το σκληρό βλέμμα, αδίστακτος, γι’ αυτό και ικανός, θα κληθεί να διαπιστώσει το κρύβεται πίσω από την ακατανόητη αυτοκτονία του νεαρού Ντοβέρν. Νέοι μυστηριώδεις θάνατοι υψηλών προσώπων θα προστεθούν στην αυτοκτονία, καθιστώντας επιτακτική τη διαλεύκανση της υπόθεσης. Οι πολιτικές πιέσεις αυξάνονται. Αυτοί οι θάνατοι, και οι αναστατώσεις που μπορεί να προκαλέσουν, αποτελούν κίνδυνο για τη μοναρχία. Αυτή η αποστολή του Βερν δεν θα τον εμποδίσει να συνεχίσει την αναζήτηση του Εφημέριου.
Στη ροή των υποθέσεων του Βερν μπαίνουν σφήνες αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Νταμιέν. Κι είναι γεμάτα οδύνη, φρίκη, βασανιστήρια. Εδώ μαθαίνουμε ποιος είναι και τι κάνει ο Εφημέριος. Όμως ποιος είναι ο Νταμιέν; Και ποια είναι η σχέση του με τον επιθεωρητή Βερν; Και το παιδί του προλόγου; Τι σχέση έχει με όλα αυτά;
Ο Φουασιέ πήρε το αίσθημα δικαίου από τον Κόμη Μοντεχρίστο και το εμφύτευσε σε έναν νεαρό, του έδωσε τον σκληρό και αδίστακτο χαρακτήρα του πλοιάρχου Νέμο, του μετέδωσε τις δικές του γνώσεις χημείας, ιατρικής, νομικής και τον έριξε σε μια άνιση μάχη εναντίον του κακού. Ανέπλασε εξαιρετικά το Παρίσι του 1830, παρουσίασε πολύ παραστατικά την πολιτική και κοινωνική κατάσταση της εποχής, έστησε μια σφιχτά δεμένη πλοκή, την οποία εμπλούτισε με ιστορικά πρόσωπα (μεταξύ αυτών και ο Φρανσουά Βιντόκ, εμπνευστής του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ και του Πόε, μεταξύ άλλων· ο Φράντε Άντον Μέσμερ, πρόδρομος του υπνωτισμού) και τελικά μας έδωσε ένα ιδιαίτερα ελκυστικό βιβλίο, το οποίο κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Εξαιρετικά χρήσιμες οι υποσημειώσεις του συγγραφέα και του μεταφραστή, βοηθούν τα μάλα στην κατανόηση συνθηκών, όρων και προσώπων.
Το τέλος του βιβλίου είναι αποκαλυπτικό, απρόσμενο, συγκλονιστικό, συγκινητικό. Μετά από αυτό το βιβλίο ο Φουασιέ έγραψε άλλα τρία στη σειρά του Γραφείου των Αποκρυφιστικών Υποθέσεων. Ελπίζω σύντομα κι αυτά να προστεθούν στη σειρά Aldina.
Ημερολόγιο του Νταμιέν: «Για ποιον λόγο να τα βάλω όλα αυτά στο χαρτί; Τι μπορώ να ελπίζω κάνοντας την πένα μου από φτερό χήνας να τρίζει μέσα στη σιωπή του δωματίου; Πού μπορούν να με οδηγήσουν αυτά τα μονοπάτια που σχηματίζει το μελάνι πάνω στη λευκή σελίδα; Μήπως αναζητώ διέξοδο; Ένα πέρασμα από τη σκιά στο φως; Από την ανυπαρξία στη ζωή; Χίμαιρες!»
«Μου ξανάρχονται επίσης σπαράγματα από ένα νανούρισμα του οποίου τα λόγια έχουν χαθεί για πάντα, αλλά η μελωδία, έτσι όπως την ψιθύριζε μια τρυφερή φωνή, με στοιχειώνει ακόμη, κομματιασμένη, εξωπραγματική, σαν μια επίμονη πνοή στοργής.»
«…κουρασμένος από αυτόν τον παράλογο κόσμο όπου οι λύκοι δεν χόρταιναν ποτέ, όπου οι αμνοί κυνηγούνταν ανελέητα, κουρασμένος από τα ψέματα, τις αδικίες και τις αναμνήσεις που του έκαιγαν τον εγκέφαλο, κουρασμένος από τα πάντα»
