Εικόνες του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ (ταινίες που αγαπήσαμε)
Με μια αμήχανη και ατυχέστατη τελετή έναρξης και με μια ταινία έναρξης που ήθελε να πλασαριστεί ως ντοκιμαντέρ για τους Αγανακτισμένους αλλά είναι οτιδήποτε άλλο παρά αυτό, το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ βρίσκεται κιόλας στην 4η ημέρα του και έχουμε να πούμε ήδη αρκετά.
Όταν μιλάμε βέβαια για την ταινία του Γκάτλιφ αναφερόμαστε σε μια ταινία που δεν την λες ντοκιμαντέρ αλλά και fiction δεν είναι πάλι και η βασική πρωταγωνίστρια είναι μια νεαρή κοπέλα, λαθρομετανάστρια που την ξεβράζει το κύμα στις ακτές της μεσογειακής Νότιας Ευρώπης με σκοπό την επιβίωση και μια καλύτερη ζωή και τελικά εξελίσσεται σε έναν παρατηρητή των ιστορικών γεγονότων που συνέβησαν στην Πουέρτα ντελ Σολ και στην Πλατεία Συντάγματος τον Ιούνιο του 2011. Κι αυτή η εμμονική σύνδεση δύο ετερόκλητων θεμάτων (μετανάστευση και Αγανακτισμενοι), παρά την φιλότιμη επιχειρηματολογία του σκηνοθέτη για κοινά σημεία, ίσως είναι το πρώτο λάθος του Γκάτλιφ σε μια σειρά πολλών αντίστοιχων καθώς αναγνωρίζεις τις καλές προθέσεις του, απολαμβάνεις κάποιες ωραίες, δυνατές εικόνες και την ανάγκη του να τα πει όλα σε μια ταινία 80 λεπτών αλλά χάνει και το μέτρο και την σύνδεση και τον ρυθμό (κάτι σαν τους Έλληνες σκηνοθέτες ένα πράμα).
Η ανάγκη του κόσμου για εικόνες και υλικό είναι εμφανής και σίγουρα υπάρχει ανάγκη και για ένα συμμάζεμα στο πρόγραμμα μιας και ο θεατής χάνεται μέσα σε ένα χαοτικό πρόγραμμα 190 ταινιών που οργανώθηκε έτσι χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο και αφορμή. Ας δούμε κάποιες από αυτές τις ταινίες που ξεχωρίσαμε:
Κρατώντας την ίδια τρέλα με το προ διετίας Red Chapel, ο Δανός Μαντς Μπρύγκερ εισβάλει με το Ambassador ξανά σε επικίνδυνα και δύσβατα μέρη παρέα με τις κρυφές του κάμερες και την προσποιητή αθωότητά του με σκοπό να ανακαλύψει πάσης φύσεως απατεώνες. Στην Δημοκρατίας της Κεντρικής Αφρικής, το εμπόριο διαμαντιών και οι άνθρωποι που τα εκμεταλλεύονται κρατούν ουσιαστικά τις τύχες της χώρας. Ο Μπρύγκερ δίνει 150.000 ευρώ, παίρνει ταυτότητα διπλωμάτη και εμφανίζεται στη χώρα, παίζοντας το ρόλο του αγράμματου που θέλει να ανοίξει για βιτρίνα ένα εργοστάσιο σπίρτων. Κάπως έτσι καταγράφει με κίνδυνο της ζωής του όσους θέλουν να τον εκμεταλλευτούν, αλλά και όσους του δίνουν πληροφορίες για την εξωτερική πολιτική μεγάλων χωρών, παραδίδοντας ένα φιλμ που μοιάζει με άγρια εκδοχή του Μπόρατ.
Από μια σχεδόν τυχαία ανακάλυψη στο εργαστήριο του χημικού Άλμπερτ Χόφμαν ξεκινάει το ντοκιμαντέρ με τίτλο Η oυσία – Το LSD του Άλμπερτ Χόφμαν.
Ο τρόπος που το αντιμετώπισε ο χημικός ερευνητής προκειμένου να απελευθερώσει τις ιδιότητες εκείνες του εγκεφάλου προς όφελος της ανθρωπότητας αλλά και να δώσει νέες μορφές θεραπείας σε ανθρώπους με ψυχικές διαταραχές, μέχρι τα πειράματα της CIA με στόχο να αποσπάσει πληροφορίες κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου.Τέλος η διέξοδος στο LSD μιας ολόκληρης νεολαίας καταπιεσμένη από τα στερεότυπα της συντηρητικής Αμερικάνικης πολιτικής του Νίξον που συνέπεσε με τον πόλεμο στο Βιετνάμ είναι τα στοιχεία που πραγματεύεται το ντοκιμαντέρ με αρκετές δόσεις χιούμορ αλλά και σουρεαλισμού καθώς βγαίνοντας από την αίθουσα η πρώτη σου σκέψη είναι πως αξίζει καθένας μας έστω και για μια φορά στη ζωή του να κάνει ένα ταξίδι μακριά από τον εαυτό του με την ουσία του LSD.
Η ταινία του Πατρίτσιο Γκουσμάν Νοσταλγόντας το Φως είναι ένα μαγευτικό ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο δημιουργώντας ένα υπέροχο και συνάμα ποιητικό αποτέλεσμα. Η επίσκεψη του σκηνοθέτη στην έρημο Ατακάμα είναι ουσιαστικά μια βουτιά στην ιστορία της Χιλής, στον προϊστορικό πολιτισμό, στα ορυχεία με τους χαμενους ιθαγενείς εργάτες και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στους ομαδικούς τάφους που έφτιαξε η χούντα Πινοτσέτ. Είναι ακόμα μια βουτιά στο σύμπαν μέσα από τα τηλεσκόπια των αστρονόμων. Πάνω από όλα είναι μια βουτιά στην ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου μέσα στο χώρο και στο χρόνο. Καθόλου έυκολη υπόθεση. Ο Γκουσμάν κοιτάει με τρυφερότητα και στοργή τους πρωταγωνιστές του ντοκιμνατέρ του και πιο πολύ το άνυδρο τοπίο της Ατακάμα. Αν υπάρχει επαναλαπτική προβολή σας προτείνω αυτή την ταινία οπωσδήποτε!
Tο φεστιβαλικό κοινό ανέμενε τον Στέλιο Κούλογλου και τη νέα ταινία του και η υποδοχή της υπήρξε κάτι παραπάνω από θερμή. Με τους εξώστες του Ολύμπιον να είναι γεμάτοι σαν τσαμπιά και την πλατεία να αποθεώνει στο τέλος τον σκηνοθέτη και δημοσιογράφο καταλαβαίνεις την ανάγκη του κόσμου για ενημέρωση και αναζήτηση πληροφοριών. Και η αλήθεια είναι πως ο Κούλογλου δεν τους απογοήτευσε αφού η Ολιγαρχία αποτελεί την πληρέστερη και πιο τεκμηριωμένη μάλλον δουλειά του. Κι αυτό γιατί δεν στέκεται στην αγανάκτηση των ημερών αλλά προσφέρει ένα σφαιρικό ιστορικό περίγραμμα των τελευταίων 40 ετών (εποχή θριάμβου για τη θεωρία της ρύθμισης και της ευέλικτης συσσώρευσης) αλλά και της κρίσης, που είναι ουσιαστικά το μπατάρισμα αυτού του ασύδοτου νεωτερικού καπιταλισμού. Άλλοτε με αρκετό σαρκασμό, κλείνοντας το μάτι στον Μαίκλ Μουρ, και άλλοτε με χιούμορ, προσπαθώντας να απορρυθμίσει την ένταση από το θυμικό του θεατή ο Κούλογλου εξετάζει με προσοχή τους αίτιους και τους θύτες της κρίσης. Δεν λείπουν βεβαια οι αναγνωριστικές ευκολίες, η στράτευση του τύπου κατεβείτε στους δρόμους, κάποιος διδακτισμός και κάποιες άτοπες επιλογές προσώπων για συνέντευξη, που το ελληνικό κοινό σίγουρα θα γνωρίζει από τα άπειρα βίντεάκια που ποστάρονται καθημερινά στο facebook. Παρ΄όλα αυτά αναγνωρίζω την χρησιμότητας της Ολιγαρχίας αφού η ταινία δίνει ακριβώς ένα αρκετά καλά τεκμηριωμένο ιστορικό περίγραμμα και εύστοχο σχολιασμό με φλέγμα από τον ίδιο τον σκηνοθέτη.
