Ταινίες μικρού μήκους από όλα τα μήκη και πλάτη των
Βαλκανίων θα απολαύσει το κοινό της Θεσσαλονίκης σήμερα, Παρασκευή 20 του μήνα στο Balkan Fest. Λίγο πριν την
προβολή τους επιχειρήσαμε να γνωρίσουμε καλύτερα τους νέους σκηνοθέτες κάνοντας
τους μία σειρά από ερωτήσεις και καλώντας τον καθένα να δώσει την δική του
απάντηση σε αυτές. Παρακάτω συλλέξαμε τις πιο ενδιαφέρουσες δηλώσεις ως ένα
εισαγωγικό σημείωμα για το τι μας περιμένει το βράδυ της Παρασκευής.
Πως αποφασίσατε να γίνετε σκηνοθέτης; Αντιμετωπίσατε
δυσκολίες στην επιλογή σας;
Ζω σε μία μικρή χώρα αλλά με μεγάλη ποικιλία που
συνοδεύεται από τεράστιες διαφορές, πολυάριθμα πολιτικά και οικονομικά
προβλήματα και εθνικούς διαχωρισμούς. Αυτή η μίξη με ενέπνευσε να γράψω ποίηση,
αφηγήσεις και τελικά με εισήγαγε στον κόσμο του κινηματογράφου όπου συνήθως
βρίσκω τον εαυτό μου να δουλεύει πάνω στις μοιραίες ζωές προσωπικοτήτων.
Προφανώς είναι δύσκολο να είσαι γυναίκα σκηνοθέτης σε μία αναπτυσσόμενη χώρα,
ειδικά αν η χώρα αντιμετωπίζει κοινωνική και οικονομική αλλαγή. Με αυτό κατά
νου, το πιο δύσκολο κομμάτι για μένα είναι τα θέματα τα οποία δουλεύω: αυτά τα
ιδιαίτερα θέματα δεν είναι συμπαθή στην πολιτική σφαίρα της χώρας μου.
More Raca Amel
Η επιλογή να γίνω σκηνοθέτης ήρθε λίγο πριν ξεκινήσω τις
σπουδές μου στην Σχολή Καλών Τεχνών στο Zagreb. Ήθελα να σπουδάσω γραφιστική μετά το Λύκειο αλλά όταν
διάβασα ότι μπορείς να σπουδάσεις ταινίες κινουμένων σχεδίων και να δoυλέψεις πάνω σε αυτόν τον
τομέα αλλά και ότι υπάρχει τμήμα στην Ακαδημία στην χώρα, η επιλογή ήρθε από
μόνη της.
Manuel Šumberac “Escargot”
Πάντα ήξερα ότι θα κάνω τέχνη. Μεγάλωσα περιτριγυρισμένος
από πίνακες, μουσική, βιβλία και η ζωγραφική, η συγγραφή και η μουσική ήταν
πάντα μέρος της ζωής μου, αλλά το σινεμά είναι εκείνο που με ολοκληρώνει.
Υποθέτω ότι αυτό είναι επειδή είναι ένας συνδυασμός όλων αυτών των κλάδων.
Nart
Zeqiraj Worthless
Ύστερα από μία μακρά περίοδο προβληματισμού πάνω στο αν
ήθελα να γίνω κοσμοναύτης ή αστυνομικός, κατέληξα στην απόφαση ότι το επάγγελμα
που θα μου προσέφερε αρκετή αδρεναλίνη, αλλά χωρίς να παραείναι ριψοκίνδυνο
ήταν αυτό του σκηνοθέτη.
Yana Nikolova “Border”
Πως είναι να είναι κανείς νέος κινηματογραφιστής στην
χώρα σας;
Το να είσαι σκηνοθέτης, ειδικά νέος δεν είναι εύκολο αν
θες να συγκρούεσαι με τους παλιούς κινηματογραφιστές. Σήμερα πιστεύω πως είναι
η πιο εύκολη εποχή για να κάνεις μία ταινία. Δεν χρειάζεται να παλεύεις,
χρειάζεται απλά να'χεις μία καλή ιστορία και να την τραβήξεις με το κινητό. Και
αυτά τα πράγματα δεν χρειάζονται λεφτά. Όλοι σήμερα έχουν ένα κινητό, όλοι
μπορούν να γράψουν, το μόνο που μένει είναι να πας και να το τραβήξεις. Αν όμως
θες να συγκρουστείς με κόσμο που έχει μεγαλύτερη πείρα από σένα, θα έχεις
δυσκολίες και αν δεν ξέρεις κανέναν εκ των έσω δεν θα τους πετύχεις ποτέ.
Sabir Kanaqi “Beyond the River”
Το να είσαι νέος σκηνοθέτης είναι έτσι αλλιώς σαν να
βρίσκεσαι σε rollercoaster, αλλά
είναι ακόμα δυσκολότερα τα πράγματα αν είσαι νέος Έλληνας σκηνοθέτης.
Dimitris Argyriou “The Dinner”
Το να είσαι σκηνοθέτης στην Σερβία είναι μεγάλη πρόκληση
αλλά και έμπνευση. Αν είσαι σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ είναι εύκολο να βρεις
ενδιαφέροντα θέματα για ταινίες. Υπάρχει πολλή ιστορία, δράμα, αντίθεση και
άλυτες εσωτερικές συγκρούσεις που η κοινωνία μας αντιμετωπίζει καθημερινά.
Romana Vujasinović, Nemanja Babić “The Shovel is too small”
Δύσκολη ερώτηση, δεν ξέρω ακριβώς τι να προσδιορίσω ως
“χώρα μου”. Είμαι ένας Βέλγος που έζησε στην Ουγγαρία για δύο χρόνια και
μετακόμισε στην Φινλανδία. Για το Βέλγιο, από την Φλαμανδική του πλευρά,
υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για νέους σκηνοθέτες και η Φλαμανδική κινηματογραφική
σκηνή βρίσκεται σε άνθηση. Στην Ουγγαρία η κινηματογραφική σκηνή είναι
ενοχλητικά υποχρηματοδοτημένη και επηρεάζεται από την πολιτική. Δεν είμαι
βέβαιος αν αυτό έχει αλλάξει από τότε που έφυγα το 2012. Από την άλλη υπάρχει
ένα πολύ δημιουργικό κλίμα γύρο. Μπορείς να βρεις εύκολα ένα υπέροχα
ενθουσιώδες, ικανό συνεργείο για να κάνετε μία χαμηλού ή καθόλου προϋπολογισμού
υποσχόμενη ταινία. Αυτό είναι προσοδοφόρο έδαφος για να αναπτυχθεί το ταλέντο.
Αν υπήρχαν παραπάνω δυνατότητες χρηματοδότησης και τεχνογνωσίας η Ουγγρική
κινηματογραφική βιομηχανία θα μπορούσε να ξανακερδίσει τον αυτοσεβασμό της και
να δώσει τόπο στις δυνατότητες αυτών των υποσχόμενων κινηματογραφιστών.
Jeroen Sebrechts “Budapest Backwards”
Έχει τα θετικά και τα αρνητικά του- είναι σαφώς δύσκολο να
παράγεις την δουλειά σου και αδύνατο να βγάλεις τα προς το ζην από το σινεμά,
αλλά από την άλλη νιώθω ότι υπάρχει ένα είδος νέου κύματος κινηματογραφιστών
από την Σερβία, οπότε είναι συναρπαστικό να είσαι μέρος του.
Stefan
Inavcic “Springtime Suns”
Είναι δύσκολα αλλά πιστεύω τα πράγματα αλλάζουν. Η παλιά
“ελίτ” όπως θα μπορούσε να την αποκαλέσει κανείς, ψάχνει για νέα ταλέντα στον
κύκλο της για να συνεχίσει να υπάρχει. Βλέπουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να
αγνοούν ταλαντούχους νέους σκηνοθέτες στην Βουλγαρία, καθώς κάνουν επιτυχημένες
ταινίες και έχουν κάτι να πουν. Αυτήν την στιγμή πιστεύω έχουμε περισσότερα
ντεμπούτο από ποτέ άλλοτε.
Deyan Bararev – Botev is an idiot
Πρώτα απ'όλα πρέπει να είσαι πείσμων και αρκετά δυνατός.
Χρησιμοποιώ την λέξη δυνατός με την ψυχολογική της έννοια. Δεν μπορείς να
στηρίξεις την ζωή σου μόνο με το να είσαι σκηνοθέτης, ειδικά του ντοκιμαντέρ.
Πρέπει να βγάλεις λεφτά να πληρώνεις τους λογαριασμούς σου. Αν σου περισσεύει
χρόνος, αυτή είναι η στιγμή που πρέπει να πεις τις ιστορίες σου μέσα από την
σκηνοθεσία. Η κατάσταση είναι παρόμοια σε πολλές χώρες. Δυστυχώς εδώ δεν
υπάρχουν πολλές ευκαιρίες χρηματοδότησης για ανεξάρτητους σκηνοθέτες. Από την
άλλη, η πόλη μου Trakia και
η Ανατολία είναι γεμάτη από δυνατές ιστορίες που περιμένουν να ειπωθούν.
Özge Deniz Özker “Refika”
Πιστεύετε πως η Βαλκανική κληρονομιά είναι κάτι που
ενθαρρύνει μία μοναδική φωνή στον κινηματογράφο ή είναι κάτι που κρατά πίσω την
καλλιτεχνική έκφραση;
Η Βαλκανική πολιτιστική κληρονομιά, η ποικιλομορφία, η
θρησκεία, το ταμπεραμέντο, τα πολιτικά προβλήματα, οι κοινωνικές αξίες και
παραδόσεις και πολλοί ακόμη τομείς είναι αδιαμφισβήτητα μία τεράστια έμπνευση,
όχι μόνο για μένα αλλά και για κάθε καλλιτέχνη.
More Raca Amel
Ναι βεβαίως, είμαστε μοναδικοί άνθρωποι στην Ευρώπη και
έχουμε πολλά πράγματα να δείξουμε στον κόσμο. Όχι πως δεν τα δείχναμε και πριν,
το Βαλκανικό σινεμά είναι ήδη γνωστό και θα είναι γνωστό. Το μόνο ζήτημα είναι
ότι έχουμε ανθρώπους που βλέπουν το σινεμά σαν επιχείρηση. Είμαστε τόσο μικροί
σε έναν μεγάλο κόσμο, αν μπορούμε να εκφραζόμαστε καλλιτεχνικά στον κόσμο και
να μας αρέσει, τότε ας το κάνουν επιχείρηση.
Sabir Kanaqi “Beyond the River”
Δεν είμαι βέβαιος αν είμαστε τόσο μοναδικοί, αλλά σίγουρα
είμαστε αναγνωρίσιμοι, με κάποιο ειδικό χαρακτήρα να παρουσιάζεται στα έργα μας
και κάπως διαφορετική αλλά ουσιαστική οπτική πάνω στα πράγματα.
Manuel Šumberac “Escargot”
Οπωσδήποτε
η Βαλκανική κληρονομιά υποστηρίζει τα έργα σου. Η ταινία σου είναι κάτι που
έχει δημιουργηθεί από τον τόπο σου, τους ανθρώπους σου, τις πόλεις σου και την
δική σου δημιουργικότητα.
Nail Pelivan “In the Shadow of Deathless Tree”
Σίγουρα ενθαρρύνει μία μοναδική φωνή στον κινηματογράφο
αλλά είναι αμφισβητήσιμο αν αυτό το μοναδικό στυλ έχει προσδιοριστεί ακόμα.
Ίσως είναι αδύνατο να προσδιοριστεί επειδή δεν υπάρχει βιομηχανία να το
στηρίξει, οπότε αποτελείται από τοπικούς σκηνοθέτες ξεχωριστά και τις
προσωπικές τους προσπάθειες. Ίσως αυτή η ατομικότητα είναι το χαρακτηριστικό
που κάνει μοναδικούς τους Βαλκάνιους κινηματογραφιστές.
Romana Vujasinović, Nemanja Babić “The Shovel is too small”
Νομίζω και τα δύο ισχύουν. Μπορείς να αισθανθείς την
Βαλκανική κληρονομιά όταν βλέπεις ταινίες καθιερωμένων σκηνοθετών όπως Tony Gatlif, Θεόδωρος
Αγγελόπουλος ή Emir Kusturica.
Αλλά από την άλλη νιώθεις τα χρώματα, τον ρυθμό, το πνεύμα των Βαλκανίων
ως υπόβαθρο για καλλιτεχνική έκφραση.
Özge Deniz Özker “Refika”
Τόσο στην μουσική όσο και στον κινηματογράφο, καλλιτέχνες
από τα Βαλκάνια έχουν εκτοξευθεί στην σκηνή του κόσμου τις περασμένες δύο
δεκαετίες και μένει ακόμα πολύ να κατακτηθεί και να επιτευχθεί. Αυτό θα'πρεπε
να αποτελεί κίνητρο για τις νεαρότερες γενιές για να κυνηγήσουν την κατάσταση
και να εμπνέονται από τον κόσμο γύρο τους αντί να έχουν σαν παράδειγμα το
“δυτικό ημισφαίριο”, νομίζοντας ότι υπάρχει κάτι καλύτερο εκεί πέρα έξω,
παραμελώντας την δική τους κληρονομιά και αξίες.
Muamer Celik“Toy Car”
Πως θα περιγράφατε την Βαλκανική κουλτούρα με μία λέξη;
“Παράδοση”, More Raca Amel
“Ποικιλομορφία”
Dimitris Argyriou “The
Dinner”,
“Η Βαλκανική κουλτούρα είναι μία έμπνευση”,Yana Nikolova
“Border”
“Οπισθοδρόμιση”
Romana Vujasinović, Nemanja
Babić “The Shovel is too small”
“Pulchritudinous”, που σημαίνει “πανέμορφη” αλλά χρησιμοποιείς μία
περιττά περίπλοκη λέξη για να το πεις.
Όπως ακριβώς αρέσει στα Βαλκάνια. Jeroen Sebrechts “Budapest Backwards”
“Παράλογη”, Stefan Ivancic “Springtime Suns”
“Αίνιγμα”, Deyan Bararev
Botev is an idiot
“Πατρίδα”, Özge
Deniz Özker “Refika”
“Πολύχρωμη” MuamerCelik“Toy Car”
Κάθε χώρα στα
Βαλκάνια είναι πολύ ξεχωριστή και πολλές έχουν τις συγκρούσεις τους, παρόλα
αυτά κατά έναν τρόπο έχουμε όλοι μία κοινή γλώσσα που είναι κατανοητή μόνο
μεταξύ μας. Πιστεύετε πως μέσα από την καλλιτεχνική έκφραση, οι χώρες των
Βαλκανίων μπορούν κάποτε να ξεπεράσουν τις διαφορές τους;
Αυτό που κάνετε εσείς είναι το καλύτερο. Ο καλύτερος
τρόπος να φέρει κανείς κοντά ταινίες είναι τα φεστιβάλ και το κοινό που θα τις
δει. Μέσα από το Balkans
Beyond Borders, επιλεγμένες ταινίες προβάλλονται σε κάθε χώρα των
Βαλκανίων οπότε μέσα από τέτοιες δραστηριότητες, κάποια μέρα η σύζευξη θα
επιτευχθεί.
Sabir Kanaqi
“Beyond the River”
Ήμουν αρκετά τυχερός ώστε να ταξιδέψω πολύ στα Βαλκάνια.
Έχω καταλήξει ότι οι χώρες των Βαλκανίων έχουν περισσότερα κοινά, παρά διαφορές
μεταξύ τους. Θέλω να πιστεύω πως ίσως κάποια μέρα θα ξεπεράσουμε τις διαφορές
μας και θα επικεντρωθούμε στο τι μας ενώνει.
Dimitris
Argyriou “The Dinner”
Όταν απολαμβάνουμε την τέχνη, αισθανόμαστε παρόμοια
συναισθήματα. Αυτό θέλω να δείξω και με την ταινία μου “Border”, να συναντήσω τους ανθρώπους
πάνω στα σύνορα μεταξύ αντίθεσης και ομοιότητας. Να δείξω το πνεύμα και την
κουλτούρα διαφορετικών οπτικών γωνιών δύο Βαλκανικών χορών.
Yana
Nikolova “Border”
Έχουμε ζήσει πολύ καιρό μαζί αλλά ο εθνικισμός έχει
δηλητηριάσει αυτούς τους τόπους και οι πρώτοι κάτοικοι που διαλύουν το
δηλητήριο είναι οι άνθρωποι της τέχνης. Δεν ξέρω αν μπορούμε να πετύχουμε ή
όχι, αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε.
Nail
Pelivan “In the Shadow of Deathless Tree”
Η τέχνη έχει μία πολύ ισχυρή δυνατότητα στο να κινεί
συναισθήματα και να περνά μηνύματα. Αλλά η τέχνη είναι μόνο το μέσο, οπότε το
αποτέλεσμα εξαρτάται από τον τρόπο που χρησιμοποιείται.
Romana
Vujasinović,Nemanja Babić “The Shovel is too small”
Η τέχνη είναι υποτιμημένη στα Βαλκάνια. Ακόμα παλεύουμε
για την ιδέα ότι η τέχνη δεν είναι εφήμερη, δεν είναι πολυτέλεια. Η τέχνη είναι
αναγκαιότητα και θα βοηθήσει πολλές από αυτές τις χώρες με το να ανοίξει ένα
νέο όραμα, νέους ορίζοντες και να πραγματοποιήσει νέους συνδέσμους.
Nart
Zeqiraj Worthless
Πιστεύω πως ο πολιτισμός όντως συνδέει τις Βαλκανικές
χώρες. Δεν υπάρχουν διαφορές στον πολιτισμό, αφού όλοι μιλάμε την ίδια γλώσσα
όταν εκφραζόμαστε και στο τέλος όλοι μοιραζόμαστε τα ίδια προβλήματα και
αναγκαιότητες.
Stefan
Ivancic “Springtime Suns”
Το ελπίζω. Όσο περισσότερο συσχετιζόμαστε μεταξύ μας, τόσο
το καλύτερο για όλους μας. Διότι είμαστε μία πολύ μεγάλη οικογένεια που έχει
τις διαφορές της, αλλά πρέπει να ξέρουμε πως είμαστε πολύ πιο συνδεδεμένοι
μεταξύ μας απ'όσο μας αφήνουν να πιστεύουμε.
Deyan Bararev Botev is an idiot
Είμαστε ήδη όλοι ΈΝΑ, απλά δεν το γνωρίζουμε ακόμα.
Muamer Celik“ToyCar”
Το “CineBalkan” θα λάβει χώρα την Παρασκευή 20 του μήνα στο Block 33 με ώρα έναρξης
19:00. Σας περιμένουμε!
