Τα θεματικά αφιερώματα είναι παραδοσιακά οι πιο ενδιαφέροντες τομείς του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η θεματική ενότητα Κοινωνία και Περιβάλλον παρουσιάζει μια σειρά από ταινίες που σχετίζονται με την αμφίδρομη σχέση του ανθρώπου με τη φύση. Από το 2007 η WWF απονέμει βραβείο στην καλύτερη ταινία της ενότητας. Μεταξύ των τίτλων που απαρτίζουν το πρόγραμμα, βρίσκονται το πολωνικό Τι Συνέβη στο Νησί Παμ που έχει σημειώσει αξιόλογη φεστιβαλική πορεία, το Ονειρεύομαι τη Νικαράγουα, που καταγράφει τη ζωή τεσσάρων πιτσιρίκων που ζουν υπό συνθήκες εξαθλίωσης στη Νικαράγουα, το Χειμωνιάτικο Φως, που ουδεμία σχέση έχει με το ομώνυμο, αριστουργηματικό δράμα εσωτερισμού του Μπέργκμαν και το φιλμ με τον εύγλωττο τίτλο Μας έκαναν Τραμπ-α, το χρονικό της κόντρας μιας ομάδας σκωτσέζων ιδιοκτητών ακινήτων με τον πολυεκατομμυριούχο Ντόναλντ Τραμπ.
Η ενότητα Ανθρώπινα Δικαιώματα πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία και σαν αντικείμενό τους και αναφέρεται στην ολοένα και μεγαλύτερη συστολή της προστασίας θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων. Από την ενότητα αυτή ξεχωρίζουμε το πολυσυζητημένο Ξέχνα το Αύριο, που πήρε το βραβείο κοινού στο περσινό φεστιβάλ Τραϊμπέκα, την Ολιγαρχία του Στέλιου Κούλογλου, με θέμα την τεράστια επιρροή μιας ομάδας τραπεζιτών και πολιτικών στις απανταχού κυβερνήσεις ανά την υφήλιο, την Τιμή του Σεξμε θέμα το σκλαβοπάζαρο γυναικών στην Ανατολική Ευρώπη και last but not least, που λένε και οι Εγγλέζοι, την ταινία-κράχτη του φεστιβάλ, το ‘Αυτό δεν είναι ένα Φιλμ’ των Τζαφάρ Παναχί και Μοϊτάμπα Μιρταχμάσμπ, με αντικείμενο την αδιανόητη ποινή εξαετούς εγκλεισμού και εικοσαετούς απαγόρευσης κινηματογραφικής δραστηριότητας που επέβαλλε η ιρανική δικαιοσύνη στον πρώτο για ‘προπαγάνδα εναντίον του καθεστώτος’.
Η ενότητα Καταγραφή της Μνήμης αναφέρεται σε γεγονότα και πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σύγχρονης πραγματικότητας. Ο Νεαρός Μπάτλερ, το συγκλονιστικό πορτρέτο του ανθρώπου που επί δικατορίας Πινοσέτ πρόσφερε δροσιά στους βασανιστές στα διαλείμματα των βασανιστηρίων, τάιζε τους κρατουμένους και εξαφάνιζε τα πτώματα είναι πιθανότητα η πιο αξιόλογη επιλογή αυτής της ενότητας. Καλά πράγματα διαβάζουμε για την Ιστορία των Λάβινγκ, με θέμα την δίκη ενός λευκού και μιας μαύρης που παραβίασαν τον νόμο περί απαγόρευσης μεικτών γάμων, ενώ ενδιαφέρον φαίνεται να έχουν και Τα Παιδιά των Γκουλάγκ, εκτός κι αν είστε συνδρομητής στον Ριζοσπάστη.
Τέλος το Πορτραίτα: Ανθρώπινες Διαδρομές περιλαμβάνει μια σειρά από ντοκιμαντέρ που αφηγούνται ιδιαίτερες προσωπικές ιστορίες. Το ελληνικό στοιχείο είναι έντονο σε αυτή την ενότητα με ταινίες όπως Ο Τυφλός Ψαράς, η Κατινούλα και η ελληνογερμανική συμπαραγωγή Ξύπνησε ο Σουλτάν Αχμέτ, ενώ οι γριές έχουν την τιμητική τους με ταινίες όπως το Πάρε δρόμο Γιαγιάκα, η Γρια Απατεώνισσα και το Βάλτε Γκολ στη Γιαγιά. Εντάξει, το τελευταίο δεν είναι ταινία που συμμετέχει στο φεστιβάλ, το βάλαμε όμως επειδή είναι ένας από τους πλέον αγαπημένους τίτλους πορνοταινίας, που έχουμε συναντήσει στα ταξίδια μας στις ‘αθέατες’ πλευρές των videoclub και, μιας και μας δόθηκε η ευκαιρία, το αναφέραμε.
Μικρές Αφηγήσεις
Καθημερινές προσωπικές ιστορίες που ξεχωρίζουν για την ιδιαιτερότητα των θεμάτων και τους τρόπους καταγραφής τους παρακολουθούμε στο τμήμα Μικρές Αφηγήσεις. Κάπως έτσι συμβαίνει με τον Μπενγκάλι Ντετέκτιβ, που ισορροπεί μεταξύ πραγματικότητας και χιούμορ, Μπόλυγουντ και ντοκιμαντέρ! Στο Νοσταλγώντας το Φως ο Πατρίτσιο Γκουσμάν παρουσιάζει την δουλειά μιας ομάδας αστρονόμων στο παρατηρητήριο τους στην έρημο Ατακάμα. Υποψήφιοι για Όσκαρ ντοκιμαντέρ με το Χαμένος Παράδεισος 3: Καθαρτήριο οι Μπρους Σινόφσκι και Τζο Μπέρλιντζερ επιστρέφουν στη Θεσσαλονίκη με μια δυνατή ιστορία που αναδεικνύει τις ανισότητες του δικαστικού συστήματος των Η.Π.Α. Στο Ελληνικό Πανόραμα αρκετές είναι οι ταινίες αναφέρονται στην κρίση. Κάποιες από αυτές βρίσκονται μοιρασμένες και στο υπόλοιπο πρόγραμμα του Φεστιβάλ. Η Krisis των Νίκου Κατσαούνη και Νίνας Μαρίας Πασχαλίδου είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, το οποίο συνδυάζει το ντοκιμαντέρ με το διαδίκτυο, μέσα από την δουλειά των δύο σκηνοθετών στην ψηφιακή πλατφόρμα The Prism GR2011.
Στις Όψεις του Κόσμου προσέξτε το ρώσικο ντοκιμαντέρ του Βιτάλι Μάνσκι Πατρίδα ή Θάνατος, ένα οδοιπορικό στην λατινοαμερικάνικη παράδοση και πολιτιστική λαογραφική ταύτοτητα της Κούβας.
Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα κατηγορία ταινιών εδώ και χρόνια για τους φαν του Φεστιβάλ ειναι αυτή με τις Μουσικές ταινίες. Στο Ο Τελευταίος Γύρος του Θανάτου: Η Ζωή, ο Έρωτας και το Τέλος μιας Πανκ Θεότητας ξαναγυρίζουμε στα 90ς για να θυμηθούμε το πανκ συγκρότημα των Insights και της πρόσφατα χαμένης τραγουδίστριας τους Μάριαν Άντερσον. Στον αντίποδα σας προτείνουμε μια διαφορετική βιογραφία, το Ο Πολ Γουίλιαμς ζει ακόμα, που αποτελεί την ματιά ενός θαυμαστή πάνω στο έργο του αγαπημένου μουσικοσυνθέτη. Πιο προκλητικό φαίνεται το Η Σέλι Ραίτ βγαίνει απ' τη ντουλάπα καθώς αφηγήται την ιστορία μιας δημοφιλούς ερμηνεύτριας της κάντρι μουσικής σκηνής, η οποία φανερώνει την σεξουαλική ταυτότητα της προς το κοινό με απρόσμενες αντιδράσεις. Τέλος το ολλανδέζικο Σε Τέτοιους Καιρούς είναι ένα πλούσιο οδοιπορικό στην μπλουζ και στην ιστορία των ΗΠΑ.
Και μια έκθεση φωτογραφίας
Τέλος αξίζει να επισκεφτείτε το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, Αποθήκη Β1, στο Λιμάνι για να δείτε μια φωτογραφική έκθεση με ανθρωποκεντρική ματιά και συγγενή θεματολογία.
Πρόκειται για την έκθεση «Urban Survivors – Επιβιώνοντας στις παραγκουπόλεις του κόσμου», στην οποία παρουσιάζονται φωτογραφίες από πέντε μεγάλες παραγκουπόλεις στη Ντάκα, στο Καράτσι, στο Γιοχάνεσμπουργκ, στο Πορτ-ο-Πρενς και στο Ναϊρόμπι – όπου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα λειτουργούν σήμερα προγράμματα– και αποτελούν έργα των βραβευμένων φωτογράφων του πρακτορείου, Stanley Greene, Αlixandra Fazzina, Francesco Zizola, Jon lowenstein και Pep Bonet.η οποία αποτελεί διοργάνωση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Η έκθεση θα διαρκέσει από 11 έως 18 Μαρτίου 2012.
