Πριν από λίγους μήνες η συνάντηση με τη σπουδαία Ελληνίδα
τραγουδίστρια της Πόλης, Ροδή Gül, έκρυβε μια αποκάλυψη κι έναν «γρίφο» που
ακόμα η οικογένειά μου αδυνατεί να λύσει.
Η DenizKiziEftalya είναι η
γιαγιά μου. Και πέθανε το 1971.
Η Ευθαλία
γνωρίστηκε με τον παππού μου Μανό Λαμπράκη στην Πόλη το 1937. Είκοσι χρόνια
μεγαλύτερη από τον παππού μου και παντρεμένη με τον σπουδαίο Τούρκο μουσικό SadiIşılay,δυο
χρόνια αργότερα αποφασίζει να σκηνοθετήσει το «θάνατό» της κι ένα βράδυ κρυφά
να φύγει με ένα «θησαυρό» για το Ηράκλειο της Κρήτης.
Τον Αύγουστο
του 1939 η Ευθαλία παντρευόταν στο καινούργιο της σπίτι στον διάσημο Λάκκο
(γειτονιά ρεμπετών και εκδιδομένων γυναικών) του Ηρακλείου τον παππού μου.
Η Ευθαλία, η
μεγαλύτερη τραγουδίστρια της Πόλης τις δεκαετίες του ’20 και ’30 ήταν από τις
ευνοούμενες καλλιτέχνιδες του Κεμάλ Ατατούρκ κι ενδεχομένως για ένα διάστημα
ερωμένη του Βασιλιά Γεωργίου του Β΄.
Η Ευθαλία κι
ο Μανός Λαμπράκης υιοθετούν τον πατέρα μου το 1955. Ήταν ξανθός κι ήδη
βαπτισμένος Γεώργιος. Η Ευθαλία αλλάζει την ημερομηνία γέννησης της στην
ελληνική της ταυτότητα και δηλώνει ως έτος γέννησής της το 1903.
Εκτός από
τον κεραυνοβόλο έρωτα με τον παππού μου, οι «πολιτιστικές μεταρρυθμίσεις» του
δικτάτορα Μεταξά, αλλά και ανερχόμενες νέες φωνές- μόδα στην Πόλη, οδήγησαν την
DenizKiziEftalya σε αυτόν
τον άψογα σκηνοθετημένο «θάνατο».
«Ήμουν
μικρή. Ο πατέρας μου αγαπούσε πολύ το σάζι. Όταν έρχονταν επισκέπτες εκείνος
έπαιζε σάζι κι εγώ τραγουδούσα. Τις έναστρες νύχτες κάναμε πάντα γλέντια με
σάζι. Εκείνη την εποχή ο πατέρας μου με έβαζε να τραγουδάω όλη τη νύχτα πάνω
στη βάρκα. Σύντομα η φωνή μου έγινε διάσημη σε όλο το Βόσπορο. Τις νύχτες κάτω
από τον έναστρο ουρανό 20 – 30 βάρκες έπαιρναν από πίσω τη δική μας βάρκα και
με άκουγαν. Όμως, κανείς δεν ήξερε ότι ήμουν εγώ. Έπρεπε να δώσουν ένα όνομα σε
αυτή τη νυχτερινή τραγουδίστρια. Άρχισαν να λένε «η γοργόνα, η γοργόνα». Από
τότε είμαι γοργόνα», είχε αφηγηθεί όσο ζούσε η Ευθαλία.
Στο διάστημα
από το 1923 μέχρι το 1926 η γοργόνα Ευθαλία ηχογράφησε στη Γαλλία
για την εταιρεία Πατέ (Pathe). Έδωσε συναυλίες στην Ευρώπη και αργότερα στη
Μέση Ανατολή. Ήταν η πρώτη μη μουσουλμάνα που έκανε δίσκους για την εταιρεία
Darulelhan. Σε ορισμένους αναφερόταν απλώς ως «σοπράνο», ενώ σε 11 δίσκους
αναφερόταν ως «Χανούμ» (κυρία). Λέγεται ότι το όνομά της δεν αναγραφόταν,
επειδή δεν ήταν μουσουλμάνα. Από το 1930 και μετά, όμως, η εταιρεία Columbia άρχισε να αναγράφει το όνομά της,
ως «Γοργόνα της θάλλασας» η Deniz Gizi Eftalya. Το 1934 άρχισε η συνεργασία της
με τη δισκογραφική εταιρεία His Master’s Voice.
Σε μια
συνέντευξη που είχε δώσει το 1933 στον Χικμέτ Φεριντούν Ες, η Ευθαλία φαινόταν
σαν να θέλει να απομυθοποιήσει την εικόνα της γοργόνας που είχε επικρατήσει για
25 ολόκληρα χρόνια, καθώς παρουσίαζε τον εαυτό της σαν μια γυναίκα που
ασχολείται με το νοικοκυριό, σιδερώνει ρούχα και τρώει το αγαπημένο της
κανταΐφι. Εκείνη την εποχή βρισκόταν στο αποκορύφωμα της καριέρας της και πολύ
πιθανόν να ήθελε να γνωρίζει ο κόσμος την καθημερινότητά της.
Στις 4
Αυγούστου του 1936 η εταιρεία αστικών θαλάσσιων συγκοινωνιών Sirket-i Hayriye
διοργάνωσε προς τιμήν της ένα ιωβηλαίο στα νερά Βοσπόρου. Τέσσερα καράβια της
εταιρείας είχαν γεμίσει με Κωνσταντινουπολίτες που είχαν πληρώσει από 375
γρόσια ο καθένας για να ακούσουν την Ευθαλία. Τα καράβια ξεκίνησαν από το
Μπεμπέκι και έκαναν το γύρο του Βοσπόρου προσεγγίζοντας τις σκάλες όπου στην
ξηρά περίμεναν, κρατώντας πολύχρωμα φαναράκια, εκατοντάδες θαυμαστές της που
δεν είχαν βρει εισιτήριο για τα καράβια. Η βραδιά εκείνη ήταν μοιραία για τη
γοργόνα. Η θάλασσα που «γέννησε» το μύθο έγινε η αιτία για το χαμό του. Η
Ευθαλία κρυολόγησε βαριά και δεν μπόρεσε ποτέ να συνέλθει.
———————————————————————————————————————–
