Η βιβλιοθήκη που έχω σήμερα ξεκινάει από την εφηβική μου
ηλικία: δεμένοι Ντοστογιέφσκι και Τολστόι, άδετοι Καζαντζάκης και Λουντέμης.
Παιδί, στο Κάιρο, διάβαζα Ιούλιο Βερν από τη δανειστική Βιβλιοθήκη του
σχολείου, σ’ εκείνα τα κοκκινόδετα μεταφραστικά θαύματα που τόσο εμπνευσμένα
μιμήθηκε ο Νίκος Δαμίγος στο Αλεξιβρόχιον της Οδέττης («Βεβαιότατα,
Σαχίμβ!»).
Επίσης διάβαζα «Κλασσικά Εικονογραφημένα». Ανελλιπώς. Ακόμα κρατώ τη
μυρωδιά τους.
Διαθέτω πέντε βασικές βιβλιοθήκες: 1. ελληνική λογοτεχνία, 2.
ξένη λογοτεχνία (αμφότερες οργανωμένες κατ’ αλφαβητική σειρά επωνύμου
συγγραφέα), 3. ελληνική και ξένη θεωρία (δοκίμια φιλοσοφίας, Ιστορίας,
αισθητικής κ.λπ.), 4. κινηματογράφος (πλουσιότατη βιβλιοθήκη με θεωρητικά και
κριτικά εγχειρίδια, μονογραφίες σκηνοθετών, σενάρια κ.λπ.) και, τέλος, 5. η
βιβλιοθήκη με τα «αγαπημένα»: Μπόρχες (σχεδόν Άπαντα, στο πρωτότυπο, στα
ελληνικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά) – Oulipo, Κενό, Περέκ, Λε Τελιέ –
Σεφέρης, Eliot, Ελύτης, Σινόπουλος, Εγγονόπουλος.
Η αλφαβητική κατάταξη διευκολύνει, ως εικός, την ανεύρεση
ενός βιβλίου, αλλά, όντας εξ ορισμού ανελαστική, σου κάνει τη ζωή μαρτύριο όσο
περνάει ο καιρός, και τα βιβλία συσσωρεύονται σε επισφαλείς επιδαπέδιες στοίβες
–στο σαλόνι, στην κρεβατοκάμαρα, ακόμα και στην κουζίνα–, περιμένοντας τη
στιγμή που ο κάτοχός τους (αυτό γίνεται κάθε δύο-τρία χρόνια),
αναδιοργανώνοντας εξ υπαρχής τη βιβλιοθήκη του, θα τους βρει τη θέση που τους
αξίζει (αν τους αξίζει κάποια) στον ξυλοπαγή τους κόσμο.
Ελάχιστα βιβλία έχω πετάξει στα σκουπίδια· πολλά, όμως, έχω
πετάξει σ’ όποιον τοίχο βρω κοντά μου. Τα περισσότερα απ’ αυτά που δεν θέλω να
κρατήσω, για διάφορους λόγους, τα χαρίζω σε φίλους και στις κόρες μου. Όσο για
τα μυθιστορήματα, δεν τα παρατάω ποτέ στην 30ή σελίδα· τα παρατάω στη 2η. Αν
φτάσω στην 30ή, αυτό σημαίνει ότι κάτι μου έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον και την
περιέργεια να δω τι είναι γραμμένο στην 31η. Επίσης, διάφορα βιβλία
κείνται στο πίσω κάθισμα και στο πορτ-μπαγκάζ του αυτοκινήτου μου,
απολαμβάνοντας τις βόλτες μου και την αναστολή της εκτέλεσής τους.
Δεν με ενδιαφέρουν τα σπάνια βιβλία, δεν αναζητώ
βιβλιοφιλικές εκδόσεις. Δεν είμαι συλλέκτης· είμαι αναγνώστης, βιβλιοφάγος.
Υπήρξαν, βέβαια, περιπτώσεις που, εκτός από βιβλία, έφαγα και τον κόσμο για να
βρω κάποια εξαντλημένη έκδοση, αλλά για λόγους αναγνωστικούς και όχι συλλεκτικούς.
Υπάρχει ένα βιβλίο που ΔΕΝ έφτασε στα χέρια μου «με τρόπο που να το ξεχωρίζει
απ’ όλα τα υπόλοιπα»: φίλος Γάλλος, στο παρισινό σπίτι του οποίου διαμένω, μου
έχει τάξει το Ο Κερέλ από τη Βρέστη του Ζενέ, σε μια σπάνια
έκδοση με σχέδια του Ζαν Κοκτό, αλλά η απόλυσή του απ’ τη δουλειά τον αναγκάζει
να το πουλήσει για ένα Johnnie Walker, ίσως το τελευταίο του πριν πέσει απ’ το
παράθυρο.
Παλιά, σημείωνα. Έχω ακόμα κατασημειωμένα το Μύθο του
Σισύφου και το Ημερολόγιο ενός διαφθορέα, σ’ εκείνες τις
υπέροχες Εκδόσεις Γαλαξίας. Σε μια δραματική περίοδο της ζωής μου, είχα
υπογραμμίσει μία από τις χιλιάδες μαγικές φράσεις του Εκατό χρόνια
μοναξιά και είχα στείλει το σημαδεμένο βιβλίο στη γυναίκα μου. Πολλά
χρόνια αργότερα, ένας φίλος μού δανείστηκε αυτό ακριβώς το αντίτυπο – και το
έχασε. Είναι ακόμα απαρηγόρητος.
Παρ’ όλο που χρησιμοποιώ την τεχνολογία για να γράψω, μου
είναι αδύνατον να διαβάσω οτιδήποτε μακροσκελές στην οθόνη του
υπολογιστή. Ακόμα και διηγήματα που μου στέλνουν καμιά φορά στο e-mail, τα
εκτυπώνω για να τα διαβάσω. Θεωρώ την ηλεκτρονική ανάγνωση κάτι αντίστοιχο με
το virtual sex, όπου η βασική ερωτική αίσθηση, η αφή, τελεί εν αχρηστία. Κι
αυτές οι οθόνες, βρε παιδί μου, δεν μυρίζουν τίποτα…
Πέντε βιβλία από τη βιβλιοθήκη μου: Το Labyrinths (μια
συλλογή πεζών και δοκιμίων μεταφρασμένων στα αγγλικά, γιατί ήταν η πρώτη μου
επαφή με το έργο του Μπόρχες), το Τζαστίν του Ντάρελ (γιατί
στοίχειωσε τα μετεφηβικά μου χρόνια), το Τρία κρυφά ποιήματα του
Σεφέρη (γιατί με απελευθέρωσε από κάποιες εμμονές, άσχετα αν μου φόρτωσε
άλλες), το Ζωή οδηγίες χρήσεως του Περέκ (γιατί με βοήθησε να
ξεπεράσω την πιο δύσκολη χρονιά της ζωής μου), το Εκατό χρόνια μοναξιά
(γιατί έκλαιγα με λυγμούς όταν το τελείωσα, επειδή είχε
τελειώσει), το Η βουή και το πάθος του Φόκνερ (γιατί
είναι Η βουή και το πάθος του Φόκνερ).
Είπα έξι βιβλία; Έπρεπε να με σταματήσετε.
Bookstand.gr – Περιοδικό για το βιβλίο και την
ανάγνωση
