«ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ», FRANCOISE HERITIER
«Το
αλάτι της ζωής» είναι ένα μικρό βιβλίο-ύμνος στην ομορφιά της καθημερινότητας.
Και δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια εκτενή λίστα μικρών στιγμών που λάμπουν
μέσα στη ζωή της συγγραφέως και στη ζωή του καθενός μας, τελικά. Ήχοι, εικόνες,
σκέψεις, μυρωδιές, άνθρωποι… όλα στροβιλίζονται πολύχρωμα υφαίνοντας τη μικρή
κι ασήμαντη, τη μεγάλη και σπουδαία ζωή μας.
Τυχαία
σελίδα. Σελίδα 51: «Να νιώθεις ταραχή αποκαλώντας για πρώτη φορά κάποιον που
σέβεσαι με το μικρό του όνομα…»
«…Να
λιάζεσαι μια μέρα του Φλεβάρη στην πιάτσα Ναβόνα τρώγοντας σαλάτα ρόκα και
πίνοντας ένα ποτήρι ορβιέτο.»
«…Να
βρίσκεις, επιτέλους, την ακριβή λέξη.»
Το
βιβλίο γράφτηκε με αφορμή τη διάθεση της Εριτιέ να νουθετήσει έναν φίλο γιατρό
που «στερούταν καθημερινά ό,τι συνιστά την ομορφιά της ζωής», καθώς έδειχνε μια
υπέρμετρη αφοσίωση στο λειτούργημά του. Η πρόθεση αυτή της συγγραφέως την
οδήγησε να αναλογιστεί τι ακριβώς συνιστά την ομορφιά της δικής της
πραγματικότητας.
Κι
αυτό είναι μάλλον που κατορθώνει η Εριτιέ να κάνει και σ’ εμάς. Να μας δώσει
μια απρόσμενη ευκαιρία να αναλογιστούμε τη λάμψη των μικρών πραγμάτων της δικής
μας ζωής. Γι’ αυτό άλλωστε το μικρό αυτό βιβλίο βραβεύτηκε στη Γαλλία ως το πιο
αισιόδοξο του 2012. Γιατί δεν αφήνει το περιθώριο, και στον πιο πεσιμιστή από
εμάς, να μην εντοπίσει δεκάδες μικρά –και μεγάλα– πράγματα που τον κάνουν
καθημερινά να σκιρτά ή να αγαλλιάζει, δίνοντας μια έτοιμη, αποστομωτική
απάντηση σε όλα εκείνα τα ερωτηματικά που κρέμονται βαριά από πάνω μας στο
κλείσιμο κάθε χρόνου ή και στο κλείσιμο της κάθε μας ημέρας. Ή τουλάχιστον…
δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία να σκεφτεί ότι υπάρχει κι αυτή η εκδοχή της
ζωή, που δεν τη διάγεις διεκπεραιωτικά, αλλά τη ζεις ρουφώντας την ως το
μεδούλι, μεθυστικά, με όλες σου τις αισθήσεις, σωματοποιώντας όλες τις
εντυπώσεις.
Το
«αλάτι» είναι μια ευκαιρία για αυτοπαρατήρηση και ενδοσκόπηση. Ένα έναυσμα για
ενσυναίσθηση, για το «άνοιγμά [μας] στον κόσμο». Μας προτρέπει και μας
παρασέρνει να τεντώσουμε καλά τις κεραίες μας, να αφουγκραστούμε, να νιώσουμε
σύγκορμοι και με όλες μας τις αισθήσεις. Μια διακεκριμένη καθηγήτρια κοινωνικής
ανθρωπολογίας καταγράφει μια στιγμή πλάι στον Κλωντ Λεβί Στρως, και το
πλάγιασμα στα καθαρά σεντόνια με τον ίδιο ακριβώς ενθουσιασμό· δίχως ιεράρχηση,
πολύ έξω από τα καλούπια του ιεραρχικού τρόπου σκέψης που χαρακτηρίζει τον
πολιτισμό μας από τα γεννοφάσκια του. Πόσο απρόσμενο, πόσο εντυπωσιακό!
Αποκαλυπτικό.
Γεωργία Μανάφη
ΚΙ ΟΜΩΣ, ΟΜΟΡΦΑ… ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΖΑΖ
Geoff
Dyer «Κι όμως, όμορφα…», μτφ. Δανάη Στεφάνου, εκδ. Πάπυρος, 2008
Ο
Τζεφ Ντάιερ στο βιβλίο του «Κι όμως, όμορφα…» δεν επιχειρεί απλώς να περιγράψει
τον κόσμο της τζαζ ή να πληροφορήσει τον αναγνώστη για αυτό το είδος μουσικής,
αλλά να ανασυστήσει αυτό το σύμπαν αφηγούμενος στιγμές της ζωής ορισμένων από
τους σημαντικότερους τζαζ δημιουργούς του παρελθόντος: του Λέστερ Γιανγκ, του
Θελόνιους Μονκ, του Μπαντ Πάουελ, του Μπεν Ουέμπστερ, του Τσαρλς Μίνγκους, του
Τσετ Μπέικερ, του Αρτ Πέπερ, του Ντιουκ Έλινγκτον, του Ντίζι Γκιλέσπι. Αφετηρία του είναι κάποιες γνωστές ή λιγότερο
γνωστές ιστορίες γι’ αυτούς και, κυρίως, πολλές φωτογραφίες τους. Εξάλλου, όπως
γράφει ο Έρικ Χομπσμπάουμ, «όλοι οι φανατικοί οπαδοί ασφαλώς έχουν κάπου
φυλαγμένο ένα λεύκωμα με παλιές κιτρινισμένες φωτογραφίες που απεικονίζουν
χαρακτηριστικές σκηνές της ιστορίας της τζαζ». Όλα τ’ άλλα, οι διάλογοι, τα
επεισόδια, τα σχόλια, είναι επινοημένα από τον συγγραφέα, ο οποίος χαρακτηρίζει
το αταξινόμητο αυτό βιβλίο του «επινοητική κριτική και μυθοπλασία συνάμα».
Αυτή
η συγγραφική μέθοδος εξάλλου, του Τζεφ Ντάιερ, είναι και η πιο ταιριαστή κι η
πιο πρόσφορη ίσως για να μιλήσει κανείς για την τζαζ μουσική, τόσο ως τρόπος
γραφής όσο και ως περιεχόμενο. Απ’ τη μία εστιάζει πολύ σωστά στους ανθρώπους
της τζαζ, στους μουσικούς, μια και, σε αντίθεση με τα άλλα είδη μουσικής, η
τζαζ στηρίζεται και απογειώνεται κυρίως από τους εκτελεστές της, τους
οργανοπαίκτες και όχι –τόσο– από τους συνθέτες ή τους στιχουργούς. Είναι η προσωπικότητα
των μουσικών, η ψυχή τους, η προσωπική τους έκφραση, και όχι η τεχνική τους
δεξιοτεχνία, που αποτελεί την ουσία αυτού του είδους της μουσικής. Και επίσης ο
αυθορμητισμός, η τέχνη του αυτοσχεδιασμού είναι ό,τι πάνω απ’ όλα τούς
χαρακτηρίζει. Η ίδια τέχνη δηλαδή που μετέρχεται σε μεγάλο βαθμό και ο Ντάιερ
για να συνθέσει το βιβλίο του – αφού βέβαια προηγουμένως, όπως πολύ καλά
αντιλαμβανόμαστε διαβάζοντας και τα κριτικά του Επιλεγόμενα, έχει ακούσει,
διαβάσει και στοχαστεί πολύ βαθιά τη τζαζ μουσική. Εξάλλου, όπως πολύ σωστά
επισημαίνει και ο Τσαρλς Μίνγκους, «δεν μπορείς ν’ αυτοσχεδιάζεις με το τίποτα.
Πρέπει ν’ αυτοσχεδιάζεις πάνω σε κάτι».
Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος
Bookstand.gr – Περιοδικό για το βιβλίο και την
ανάγνωση
