Διαγωνιστικό
Σκηνοθεσία: Benoit Jacquot
Παίζουν: Isabelle Huppert, Gaspard Ulliel, Julia Roy, Marc Barbe, Richard Berry.
Μαύρο. Το σήμα του κινηματογραφικού οργανισμού Europa γεμίζει την οθόνη. Τίτλοι αρχής: Ο τίτλος Eva εμφανίζεται με ένα επιβλητικό V που σε πλησιάζει σαν να προσπαθεί να παραπέμψει σε αιδοίο που σε καταπίνει. Μουσική.
O Bertrand είναι ένας νεαρός θεατρικός συγγραφέας που απολαμβάνει την επιτυχία του πρώτου του έργου. Ζει στο τέλειο σπίτι, έχει την τέλεια σύντροφο και έχει ένα συμβόλαιο για το επόμενο του θεατρικό. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: το έργο που του έφερε τόση δόξα δεν είναι δικό του, αλλά είναι κλεμμένο από έναν γερασμένο συγγραφέα, λίγο αφότου πεθάνει μπροστά στα μάτια του. Ο Bertrand λοιπόν, υπό την πίεση να γράψει κάτι καινούργιο συνδέεται εμμονικά με την Eva, μία πόρνη πολυτελείας την οποία γνωρίζει όταν ένας πελάτης της μπαίνει παράνομα μαζί της στο σπίτι του.
Σε έναν κόσμο χτισμένο αποκλειστικά πάνω στα προβλήματα των ωραίων πλουσίων, ο Benoit Jacquot ξεδιπλώνει ένα μελόδραμα ατομικής καταστροφής με το περιτύλιγμα ενός ερωτικού τριγώνου – ενίοτε τετραγώνου. Παρόλα αυτά, αυτή δεν είναι μία ταινία που χαρτογραφεί την καταστροφή ενός ανθρώπου, ούτε είναι μία ταινία για την διαδικασία έμπνευσης ενός συγγραφέα και σίγουρα δεν είναι μία ταινία που ασχολείται πραγματικά με τα προβλήματα του ménage à trois. Όχι. Αυτή είναι μια ταινία για την γυναίκα.
Η γυναίκα που είναι κρύα, άκαρδη και σκληρή, που είναι dominatrix αλλά και θύμα και γλυκιά και ευαίσθητη, ερωτευμένη και ποτέ δική σου γιατί ανήκει σε άλλον. Που θα κάνει τα πάντα για εκείνον που πραγματικά αγαπά. Η γυναίκα που δεν είναι σαν τις άλλες. Η γυναίκα ως μυθικό ον. Η Εύα που βγαίνει από το πλευρό του Αδάμ για να του ανατρέψει όλον του τον κόσμο. Εκείνη που δεν θα ξεπεράσει ποτέ. Η γυναίκα πόρνη. Η Ηuppert έχει ιστορικό στο να παίζει την κυρία των κυρίων. Eύθραυστη, ανεξέλεγκτη, βασανισμένη, παθιασμένη, δυστυχισμένη. Ένα είδος ξωτικού, το οποίο ο,τι αγγίξει το ανυψώνει και το κάνει χρυσό και ελκυστικό, διότι η Isabelle Huppert είναι μία εξαίρετη ηθοποιός με φυσική γοητεία και τεχνική.
Το έργο βασίζεται στο μυθιστόρημα του James Hadley Chase γραμμένο το 1945 και μεταφέρθηκε στην μεγάλη οθόνη το 1962 με τους Stanley Baker και Jeanne Moreau στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Το βιβλίο επικεντρώνεται στο φαινόμενο femme fatale. Την γυναίκα δηλητήριο. Ωραία στο μάτι αλλά θανατηφόρα στην αγάπη.
Στην λογική του η κινηματογραφική μεταφορά του Jacquot όμως αντηχεί ρομαντικά μυθιστορήματα του 19ου αιώνα πάνω σε γυναίκες που ασκούσαν το επάγγελμα της πορνείας, εξιστορώντας καταραμένους έρωτες μεταξύ ιερόδουλων και των πελατών τους (βλ. Κυρία με τις Καμέλιες, Αισθηματική Αγωγή κλπ) πλάθοντας έναν μύθο και μία ρομαντική οπτική του επαγγέλματος από τα μάτια του αφελούς πελάτη/εραστή. Ένα παιχνίδι τύπου μ' άγαπά δεν μ'αγαπά, όπου ο ρόλος του άνδρα μπορεί να καθοριστεί είτε ως σωτήρας είτε ως θύμα στα δίχτυα μίας γυναίκας που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Αυτό το φαινόμενο της ερωτικής, ελεύθερης γυναίκας – της μοιραίας γυναίκας και του απαγορευμένου έρωτα μαζί της, άλλαξε με τον καιρό, έβαλε καπέλο και μεταμορφώθηκε στην Femme Fatale, όπως την μάθαμε στα Film Noir των δεκαετιών 40 – 50.' Το φαινόμενο της μοιραίας γυναίκας χτύπησε και προκάλεσε τα ταμπού. Σε εποχές όπου η αγνότητα και η υπακοή ήταν καταλυτικές για την υπόληψη και άρα την μοίρα των γυναικών, η απεικόνιση γυναικών που δεν έδιναν δεκάρα για αυτήν, που ήταν έκπτωτες, σκοτεινές και έπαιρναν την μοίρα τους στα χέρια τους παίζοντας σκληρά παιχνίδια με τα μεγάλα αγοράκια υπό τον βαρύ καπνό τσιγάρων, ήταν κάτι αμιγώς προκλητικό, ακόμα και επαναστατικό για τον ρόλο της γυναίκας κατά την χρυσή εποχή του Χόλιγουντ. Δυστυχώς όμως, όσο περνάει ο καιρός, αποδεικνύεται πως η βασική δύναμη της μοιραίας γυναίκας το 1945, είναι και εκείνη που την σκοτώνει το 2018.
Ίσως το πιο καταλυτικό από όλα τα χαρακτηριστικά της Femme Fatale, είναι η χρήση της σεξουαλικότητας της. Εκείνη προσπαθεί να επιβιώσει στον κόσμο των ανδρών και για να το κάνει αυτό πρέπει να χρησιμοποιήσει το μεγαλύτερο, συχνά το μοναδικό της όπλο για να περάσει τα δικά της συμφέροντα: το σεξ. Όσο όμως η Femme Fatale απογυμνώνεται από το ιστορικό της πλαίσιο, σε εποχές όπου το σεξ είναι πλήρως διαθέσιμο, τα ταμπού έχουν πέσει αλλά και ο κόσμος δεν είναι αποκλειστικά ανδρικός, η Femme Fatale που επιχειρεί να ελιχθεί με όπλο το σεξ γίνεται το 80', το 90' και το 00' όλο και πιο μισογυνική, όλο και πιο απομακρυσμένη από έναν αυτάρκη χαρακτήρα, πλησιάζοντας το φετίχ. Μία γυναίκα μυθολογικών διαστάσεων και θανατηφόρα αντικατοπτρίζει την αιώνια σχέση της απείθαρχης Εύας με την αμαρτία.
Αυτό λοιπόν που μένει στον 21ο αιώνα από την απογυμνωμένη πλέον μοιραία γυναίκα, είναι ένα αμάγαλμα της ανδρικής φαντασίωσης. Ενός φεμινισμού που είναι θαυμαστός και αποδεκτός διότι εξυπηρετεί ερεθιστικούς σκοπούς. Η δυναμική γυναίκα ως όργανο του σεξ. Παραδόξως, η γυναίκα δεν χρειάζεται πλέον να εκπορνεύεται για να περάσει τα συμφέροντα της, όλως παραδόξως το κύριο χαρακτηριστικό της δεν είναι η σεξουαλικότητα, ούτε τι κρύβει ή δεν κρύβει ανάμεσα στα πόδια της. Με την απενοχοποίηση του έρωτα, η γυναίκα που χρησιμοποιεί το σεξ για τα συμφέροντα της δεν υποδεικνύει δύναμη, αλλά αδυναμία. Στην εποχή του #MeToo λοιπόν, η Femme Fatale μας έχει ήδη προδιαθέσει ότι όταν προκύπτει σεξ και ειδικά με συμφέρον, υπαίτια θα είναι μία γυναίκα που τύλιξε, ή έστω δέχτηκε έναν άνδρα στα δίχτυα της. Μπορεί το Eva να είναι αρκετά άγαρμπο σε αυτό που κάνει, αγγίζοντας ποιότητες Τόλμης και Γοητείας με μέτρια υποκριτική και ένα σενάριο που δεν αφορά κανέναν, αλλά η απεικόνιση του αντικειμένου, δεν είναι μία απλή παρατυπία λόγω μόνο κακοτεχνίας του σκηνοθέτη. Είναι κάτι δυστυχώς κοινό στο γαλλικό σινεμά από τον καιρό της Nouvelle Vague, που σφύζει από μια λατρεία προς την γυναίκα αλλά υπό την ανδρική ματιά του auteur. Άλλο ένα ατυχές παράδειγμα που η Berlinale επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει το #MeToo μην κατανοώντας ακόμα το ακριβές νόημα του.
