Νέος, ταλαντούχος, δημιουργικός και…Βαλκάνιος. Τι σημαίνει αυτός ο εκρηκτικός συνδυασμός; Με την έναρξη του 6ου Balkans Beyond Borders στον χώρο του WE που θα προβάλλει μέχρι την Κυριακή μικρού μήκους ταινίες από νέους και ανερχόμενους σκηνοθέτες των Βαλκανίων, ο Εξώστης μίλησε με τους δημιουργούς για την τέχνη και την ταυτότητα, τις εκπλήξεις και το μέλλον αυτού του μυστηρίου που λέγεται Βαλκανικό Σινεμά.
Τι αντιπροσωπεύει για εσάς το Βαλκανικό σινεμά;
Ο κινηματογράφος κυλάει μέσα στις φλέβες του κάθε τόπου. Κάθε τόπος ξεχωρίζει. Ο κινηματογράφος ίσως βοηθάει έναν τόπο να αναδειχθεί και να μιλήσει. Τα πολύπαθα Βαλκάνια και ο κινηματογράφος τους αντιπροσωπεύουν ένα ιδιαίτερο μέρος σε πολλά επίπεδα. Τα τοπία και οι άνθρωποι τους δεν θα σταματήσουν να εμπνέουν ιστορίες . Πόσο μάλλον τώρα.
Γιάννης Καρύδας, (Seven Steps)
Το Βαλκανικό σινεμά αντιπροσωπεύει την επεξεργασία ενός υπέροχου μπερδέματος με μία ιστορία ανόητης περηφάνιας. Για την εκσκαφή βαθιών ριζών. Για την έντονη απεικόνιση ανθρώπων.
Jeroen Sebrechts, (Free Flow)
Όταν σκέφτομαι τον όρο Βαλκανικό Σινεμά, αυτό που μου έρχεται στο μυαλό είναι όλες εκείνες οι σκοτεινές, κλειστοφοβικές και καταθλιπτικές ταινίες των παιδικών μου χρόνων. Καθώς υπήρξε αντικατοπτρισμός του εαυτού μου ως παιδί, όπως το ξέρω σήμερα, από την σημερινή οπτική αντιλαμβάνομαι το Βαλκανικό Σινεμά ως κάτι πιο πολυποίκιλο και προκλητικό, και αδύνατο να υποβιβαστεί σε συγκεκριμένη θεματολογία. Συνεπώς μπορώ να πω πως για μένα προσωπικά το Βαλκανικό Σινεμά αντιπροσωπεύει κάτι συναρπαστικό, φρέσκο και δύσκολο και κάτι που προσδοκώ να δω στο μέλλον.
Lana Kosovac, (Alone)
Μέσα στις χώρες των Βαλκανίων υπάρχει πολλή ενέργεια και συγκεκριμένη ταυτότητα που συμπυκνωμένη υπό τον όρο του Βαλκανικού Σινεμά, σημαίνει συνεργασία πάνω σε μία οπτική που γίνεται πραγματική μέσω του κινηματογράφου. Οι κινούμενες εικόνες έχουν την ίδια γλώσσα (χωρίς λόγια) με διαφορετική προδιάθεση στον τρόπο αντίληψης τους.
Aurora Kalemi, (Shapeless)
Ο Βαλκανικός Κινηματογράφος αποτελείται από ταινίες που αντιπροσωπεύουν το πνεύμα και τους ανθρώπους της περιοχής αυτής.
Δημήτρης Αργυρίου, (Collector)
Τι πιστεύετε πως επιφυλάσσει το μέλλον για το Βαλκανικό Σινεμά;
Το βαλκανικό σινεμά έχει παράδοση στην κοινωνική θεματολογία, στον ανθρωποκεντρικό κινηματογράφο, ο οποίος άλλωστε με ενδιαφέρει κι εμένα, είναι ο κινηματογράφος που κάνω, όπως είναι και το 4 Μαρτίου που παρουσιάζω στο φεστιβάλ. Το κοίταγμα στον άνθρωπο είναι περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στιγμή επίκαιρο και κεντρικής σημασίας, επομένως το βαλκανικό σινεμά, που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται σταθερά σε άνοδο, έχει να δώσει ουσιαστικές δημιουργίες τα ερχόμενα χρόνια.
Δημήτρης Νάκος, (4 Μαρτίου)
Το Βαλκανικό σινεμά είναι πλούσιο. Υπάρχουν νέοι ανερχόμενοι σκηνοθέτες, φοβεροί ηθοποιοί. Παρότι οι ταινίες δεν είναι εύκολες να γίνουν, να χρηματοδοτηθούν, τα Βαλκάνια είναι μία γη κινηματογραφική από την ιστορία της, τους ανθρώπους, τις τοποθεσίες και τις ατμόσφαιρες της.
Ίσως τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να βρούμε έναν νέο τρόπο να κάνουμε ταινίες εκεί, εντός της γεωγραφικής περιοχής των Βαλκανίων, όχι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Γιουγκοσλαβίας πια, αλλά εντός αυτών των διαφορετικών στοιχείων της αλλαγής εκεί (πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές…).
Οι συμπαραγωγές είναι μία λογική επιλογή για το Βαλκανικό σινεμά διότι μερικές χώρες, όπως η Βοσνία π.χ έχουν έλλειψη υποδομών, συμπεριλαμβανομένου του εξοπλισμού, συνεργείου και υπηρεσιών post-production. Επίσης φέρνει τον πλούτο της δουλειάς που αποφέρει η συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων που προέρχονται από διαφορετικές χώρες.
Σίγουρα αναμένω τις μελλοντικές Βαλκανικές παραγωγές και ευελπιστώ να συνεχίσουν να αναπτύσσουν προκλητικούς και γνήσιους τρόπους κινηματογράφησης.
Lea Triboulet, (What the night brings)
Πιστεύω πως οι ομοιότητες στην κουλτούρα των Βαλκανικών εθνών είναι αρκετές για να μορφοποιήσουν μία ευδιάκριτη και, υπό πολλές όψεις, κοινή καλλιτεχνική οπτική. Δεν είμαι βέβαιη για το κατά πόσο αυτή η ενότητα και συνεργασία θα επιτευχθεί στο μέλλον αλλά πραγματικά το ελπίζω.
Θανάσης Νεοφώτιστος, (Προσευχή)
Για δεκαετίες, το Βαλκανικό σινεμά έχει υπάρξει η δυνατότερη καλλιτεχνική και πολιτισμική πλευρά της περιοχής. Αλλά οι νέοι κινηματογραφιστές φέρουν μία νέα ποιότητα, δεδομένου ότι είναι πιο αφοσιωμένοι και εκπαιδευμένοι πάνω στις σημερινές συνθήκες. Με τις κινηματογραφικές τους επιτυχίες, όπως τα κύματα της θάλασσας, σπάνε το ακρωτήρι του εθνικιστικού πριμιτιβισμού, της προκατάληψης και των εμποδίων ανάμεσα στα έθνη. Γεννημένοι στο ξεκίνημα των Βαλκανικών πολέμων και αναθρεμένοι με την ωριμότητα της πτώσης των εθνικιστικών ηγετών που επέφεραν δυσκολίες στην περιοχή, στις ταινίες τους βλέπουμε ένα μέλλον στο οποίο ο άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο.
Παρόλα αυτά αυτό που λείπει είναι μία στενότερη συνεργασία μεταξύ των κινηματογραφιστών των χωρών μας, παρότι πιστεύω είναι μόνο ζήτημα χρόνου πριν αυτή εμβαθύνει και ο κόσμος θα βγάλει εξαιρετικά πολύτιμα έργα που θα μείνουν στην ιστορία του κινηματογράφου. Η δύναμη θα ενώσει τα Βαλκάνια ως ένα μικρό κομμάτι του κόσμου, αλλά εξαιρετικά πλούσιο σε πολιτισμό.
Marko Dzambazoski, (Mizar- The tart of hope)
Το θέμα του φετινού Φεστιβάλ είναι Living in City –mmetry. Με μία λέξη, περιγράψτε τι σημαίνει προσωπικά για εσάς ο όρος πόλη.
Δυνατότητα.
Δημήτρης Νάκος, (4 Μαρτίου)
Κίνηση.
Θανάσης Νεοφώτιστος, (Προσευχή)
Επιφοίτηση.
Ado Hasanovic, (MUM)
Πόλη είναι ο αέρας που αναπνέω, το νερό που πίνω και το κρέας που τρώω. Δεν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς αυτήν.
Daniel Suljic, (Transparency)
Πόλη = Αναμνήσεις.
Lea Triboulet, (What the night brings)
Μοναξιά.
Γιάννης Καρύδας, (Seven Steps)
Οιδίπους
Jeroen Sebrechts, (Free Flow)
Ζωολογικός κήπος.
Στέλιος Μωραϊτίδης, (Θαύμα)
Πόλη για μένα σημαίνει ΧΑΡΑ
Lana Kosovac, (Alone)
Αποδοχή.
Aurora Kalemi, (Shapeless)
Ένας μεγάλος, ζωντανός οργανισμός μέσα στον οποίο συνέχεια συμβαίνουν πράγματα.
Αndrej Κolencik, (Play!)
Πολυμορφία!
Δημήτρης Αργυρίου, (Collector)
Διαφορές.
Marko Dzambazoski, (Mizar- The tart of hope)
Ποιο είναι το καλύτερο κομμάτι του να είσαι κινηματογραφιστής στα Βαλκάνια;
Το καλύτερο κομμάτι του να είσαι κινηματογραφιστής στα Βαλκάνια είναι η αλληλεπίδραση με ανθρώπους από διαφορετικά εθνικά φόντα και κουλτούρες.
Ado Hasanovic, (MUM)
Δυστυχώς, έχω την εντύπωση ότι ειδικά η Ελλάδα, αλλά και στο σύνολο τους οι Βαλκανικές χώρες προσπαθούν, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο καιρό τώρα, να αποτινάξουν τη Βαλκανική τους ταυτότητα χάριν της προόδου και της απόκτησης μιας ενιαίας ευρωπαϊκής ταυτότητας, η οποία όμως στην πραγματικότητα απέχει πολύ από την ξεχωριστή κοινωνικοπολιτική ιστορία της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής.
Παρ' όλα αυτά, ανεξάρτητα από το πώς αναδιαμορφώνονται, τα Βαλκάνια ήταν και συνεχίζουν να είναι μια ιδιαίτερη περιοχή με τεράστιο ενδιαφέρον, οπότε παραμένουν ένα γόνιμο έδαφος για να κάνει κανείς ταινίες και νομίζω ότι είμαστε πραγματικά τυχεροί που έχουμε αυτή την ευκαιρία.
Στέλιος Μωραϊτίδης, (Θαύμα)
