Το δημοκρατικό
στοίχημα
Ας φανταστούμε ότι μια ωραία πρωία η Μαντάμ Μέρκελ και ο
Σόιμπλε αποσύρονται –επιτέλους– από το πολιτικό προσκήνιο, η πρώτη για να κάνει
τα μπάνια της με τις φίλες της, ο δεύτερος για να πίνει τις μπίρες του με τους
άλλους συνταξιούχους. Για καλή μας τύχη, τα ηνία της Γερμανίας αναλαμβάνουν
κάποιοι άλλοι, ανοιχτόμυαλοι και γενναιόδωροι, με όραμα για την Ευρώπη και τον
κόσμο. Υπάρχουν πλέον οι προϋποθέσεις για να συζητηθεί το θέμα του κατοχικού
δανείου, το ύψος του οποίου ορισμένοι νουνεχείς αναλυτές εκτιμούν στο μισό
τρισεκατομμύριο ευρώ.
Μετά από σύντομες διαπραγματεύσεις, το δάνειο
επιστρέφεται ολοσχερώς και η πολύπαθη Ελλάς παύει να χρωστάει στον οποιονδήποτε
ανά τον κόσμο. Οι μισθοί και οι συντάξεις επανέρχονται στα προ των
τρισκατάρατων Μνημονίων επίπεδα. Οι εξαγωγές των γερμανικών επιχειρήσεων προς
τη χώρα μας αυξάνονται κατακόρυφα (μάλιστα κάποιοι πονηροί διαμορφωτές της
κοινής γνώμης αποκαλύπτουν ότι γι’ αυτό μάς δώσαν τα λεφτά οι Γερμανοί). Τα
εξτρεμιστικά κόμματα εξαφανίζονται από προσώπου γης και οι επικεφαλής τους
διαπρέπουν εφεξής στις επιθεωρήσεις και στα τηλεπαιχνίδια. Οι ψεκασμοί
σταματούν και η παραλιακή λεωφόρος των Αθηνών βουλιάζει ξανά από τους πρώην
αγανακτισμένους, που μπορούν πλέον να διασκεδάσουν σαν άνθρωποι.
Οι παραπάνω καταστάσεις είναι οικείες, προβλέψιμες. Αν ως
διά μαγείας έπεφτε μισό τρις στην ελληνική οικονομία, θα το ξοδεύαμε (και) πάλι
αφειδώς, σαν να μην υπήρχε αύριο. Η κρίση μάς βρήκε απροετοίμαστους, ενώ δε
φαίνεται μέχρι στιγμής να γίναμε σοφότεροι. Έχουμε λοιπόν δρόμο μπροστά μας. Το
μεγάλο δυστύχημα είναι ότι αυτός ο δρόμος χαράχτηκε από άλλους.
Το τραγικό έλλειμμα συλλογικής αυτογνωσίας μάς έφερε ως
εδώ. Τα Μνημόνια επιχειρούν να μας προσγειώσουν στην πραγματικότητα, αλλά
εκχωρώντας το δικαίωμα του αυτοκαθορισμού μας. Η εγκαθίδρυση των ακραίων
κομμάτων στα πολιτικά πράγματα εκφράζει εν μέρει αυτή την ανημπόρια: η υπόσχεση
της πράξης, της δυναμικής παρέμβασης, της λύσης των προβλημάτων, ακόμα και με
τη χρήση βίας, επιχειρεί να καλύψει ένα συμβολικό κενό, σπεκουλάροντας στην
ανάκτηση της χαμένης συλλογικής ισχύος.
Η συντεταγμένη έξοδος από τα Μνημόνια αποτελεί συνεπώς
δημοκρατικό και εθνικό στοίχημα. Αν θέλουμε να έχουμε οποιαδήποτε τύχη ως
διακριτή πολιτική οντότητα, σ’ έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, θα πρέπει να
υπερακοντίσουμε τους στόχους και τις μεταρρυθμίσεις, που άκοντες
προσυπογράψαμε. Ο επανέλεγχος της συλλογικής μας μοίρας θα επιτευχθεί, σε πρώτο
στάδιο, αν υπερβούμε τη νοοτροπία του παρασιτικού καταναλωτισμού. Ωστόσο, κανένα
Μνημόνιο δεν επαρκεί για τη διαφυγή από την κρίση της δημοκρατίας, της
νομιμοποίησης και της εμπιστοσύνης. Η παρούσα κατάσταση μάς καλεί σ’ έναν
πολύπλευρο αγώνα, πολιτικό και πολιτιστικό, για την ενίσχυση και εμβάθυνση της
δημοκρατίας.
Ο Γιώργος Σταματιάδης
είναι δικηγόρος.
