Παγκόσμια
Ημέρα Αρχιτεκτονικής* σήμερα και ως αρχιτέκτονας η ίδια επέλεξα να
σας ταξιδέψω στο Σικάγο, μία από τις πιο ενδιαφέρουσες αρχιτεκτονικά πόλεις του
κόσμου. Πρωτοβρέθηκα εκεί ως τελειόφοιτη φοιτήτρια λίγο πριν την έναρξη της
νέας χιλιετίας, παραμονή Χριστουγέννων, κατά τη διάρκεια ενός από τους πιο
κρύους χειμώνες στην ιστορία της πόλης και τη λάτρεψα αυτόματα. Το Σικάγο
συνδυάζει το πλούσιο αρχιτεκτονικό παρελθόν με τη φρεσκάδα του σήμερα και
δικαίως αποτελεί ένα από τα πιο ενεργά, όσον αφορά την αρχιτεκτονική και την
τέχνη, κέντρα του πλανήτη.
Η
ιστορία της πόλης ξεκινά το 1837 με τη συγκέντρωση μεγάλου αριθμού μεταναστών
από όλο τον κόσμο που φτάνουν τους 30.000 και ολοένα αυξάνονται, ενώ σήμερα
αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών
ξεπερνώντας τα 3εκ. κατοίκους. Κοινό χαρακτηριστικό των σχεδόν 180 αυτών ετών
είναι ο πολυεθνικός και συνεπώς πολυπολιτισμικός της χαρακτήρας. Τα 2/3 των
κατοίκων είναι Αφρο-Αμερικανοί, ενώ οι κοινότητες Ελλήνων, Ιρλανδών, Πολωνών,
Ιταλών, Σέρβων και Πορτορικανών είναι εξαιρετικά ενεργές. Σήμα κατατεθέν της
είναι οι ουρανοξύστες, με τους υψηλότερους και παλαιότερους της χώρας να
συγκαταλέγονται μεταξύ αυτών, κτισμένοι αποκλειστικά στο οικονομικού και
επιχειρηματικού χαρακτήρα κέντρο της πόλης, το αποκαλούμενο loop, «αποκλείοντας» τις κατοικίες στην περιαστική
ζώνη.
Η
οικία Robie (1907-1909)
αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής γραφής του
δημιουργού της Frank Lloyd Wright. Ο Αμερικανός αρχιτέκτονας εγκαθίσταται
στην πόλη με σκοπό να συνδυάσει σπουδές και επαγγελματική δραστηριότητα. Η
εκτενής ανοικοδόμηση ως αποτέλεσμα της καταστροφικής πυρκαγιάς του 1871 αφήνει
ανεπηρέαστο τον Wright, ο
οποίος προτιμά το σχεδιασμό κατοικιών χαμηλού ύψους, με ευθείες γραμμές και
λιτές χαράξεις, που κατασκευάζονται στην ευρύτερη περιοχή της πόλης. Ο χώρος
οργανώνεται με γνώμονα την ανθρώπινη κλίμακα, ενώ παρατηρούνται οι αρχές του
ανοικτού σχεδιασμού (open plan).
Robie House, 1907-09, Chicago, Illinois.
Το
ίδιο ενδιαφέρον για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τον άνθρωπο αποτυπώνεται και
στα έργα του Mies van der Rohe. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας και διευθυντής
του Bauhaus
βρίσκεται στην Αμερική το 1938, δίνοντας ένα εντυπωσιακό δείγμα γραφής. Mεταξύ
άλλων, σχεδιάζει το Illinois Institute of Technology, το οποίο και διευθύνει,
καθώς και το εκπληκτικό Farns worth House, μια
λιτή κατασκευή από μέταλλο και γυαλί, απόλυτα διαφανής και «εκτεθειμένη»
οπτικά. Τόσο η σύλληψη όσο και η απόδοση γίνονται συνολικά. Εσωτερικός χώρος,
εξωτερικό κέλυφος, επίπλωση, υφές και υλικά συνδιαλέγονται σε μια από τις
καλύτερες εκφάνσεις του less is more.
Farnworth House, 1945-51, Illinois.
*Η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής γιορτάζεται
την πρώτη Δευτέρα του Οκτώβρη.
Η Κατερίνα Ναστούλα είναι αρχιτέκτονας
μηχανικός και ιστορικός της τέχνης. Ασχολείται με το σχεδιασμό κατοικιών και
σχολικών κτιρίων, ενώ την τελευταία δεκαετία διδάσκει σχέδιο και αρχιτεκτονική
σύνθεση.
