Την πρεμιέρα της παράστασης “Αρτώ / Βαν Γκογκ Avec un pistolet” παρακολουθήσαμε
στον χώρο του Blackbox, την
περασμένη Τρίτη. Το θεατρόφιλο κοινό της Θεσσαλονίκης επεφύλαξε ένθερμη υποδοχή
στην παράσταση, αλλά έχω βάσιμες υποψίες ότι το σκηνικό αποτέλεσμα μάλλον το
“πάγωσε”.
Λίγα λόγια
για το έργο. Πρόκειται για μια θεατρική (;) διασκεύη/μεταφορά του δοκιμίου του
Αντονέν Αρτώ με τίτλο “Βαν Γκογκ: Ο Αυτόχειρας της Κοινωνίας” , που γράφτηκε το
1947, έναν χρόνο πριν από τον θάνατο του συγγραφέα του.
O Αντονέν
Αρτώ εμφανίζεται σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο. Δείχνει ήρεμος. Ύστερα από εννέα
χρόνια ψυχιατρικού εγκλεισμού και έχοντας υποστεί 51 ηλεκτροσόκ, μοιάζει να
έχει επανέρθει στην «τάξη». Η διάλεξή του έχει τίτλο «Βαν Γκογκ, ο Αυτόχειρας
της Κοινωνίας».
Υπερασπίζεται με πάθος μια ιδέα: η αυτοκτονία του Βίνσεντ Βαν Γκογκ είχε τους
εκτελεστές της. Αναζητώντας αρχικά μέσα στους πίνακες, τις σημειώσεις και την
αλληλογραφία του μεγάλου ζωγράφου τα αίτια της αυτοχειρίας του, υποπτεύεται πως
οι πραγματικοί αυτουργοί βρίσκονται ανάμεσα στο ακροατήριό του. Θέλει να
ξεσκεπάσει τους ενόχους. Θέλει να φωνάξει για τους αθώους. Θέλει να αρθρώσει
την τελευταία συλλαβή ανάμεσα στη μεγάλη αδικία του κόσμου και σε αυτό που μεσολαβεί
μέχρι κάποιος να φτάσει να κοιμάται αγκαλιά με ένα γεμάτο πιστόλι.
Όλα αυτά,
αλλά και άλλα, αναγράφονται στο δελτίο τύπου. Η αλήθεια είναι πως πρόκειται για
ένα πάρα πολύ δύσκολο εγχείρημα το να επιχειρήσεις να μεταφέρεις αυτό το
κείμενο – που σημεία σημεία γίνεται πολύ εξειδικευμένο – στη σκηνή. Η Ιόλη
Ανδρεάδη προσπάθησε και να το διασκευάσει και να το σκηνοθετήσει και μαζί με
τον Ιωάννη Παπαζήση, μοναδικό ηθοποιό της παράστασης, προσπάθησαν να το
κοινωνήσουν στο κοινό. Προσωπικά, δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο έγιναν αντιληπτά
τα λόγια του κειμένου, ούτε είμαι πεισμένη για τον λόγο που έπρεπε να γίνει
προσπάθεια να παρασταθεί θεατρικά.
Σίγουρα, το
κεντρικό θέμα και μήνυμα του έργου το καταλάβαμε όλοι. Ωστόσο,αρκεί μόνο αυτό
για να κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον του κοινού και να χαρακτηρίσει μια
παράσταση επιτυχημένη; Τα καλά σημεία της τα είχε αναμφίβολα, όμως ο στόχος της
τελικής επικοινωνίας επετεύχθη τελικά;
