“Η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό είναι αντιφατική”
Ο Άγγελος Αμπάζογλου, προσκεκλημένος και τιμώμενο πρόσωπο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συνδυάζει την αποστασιοποιημένη ματιά ενός ανθρώπου που παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ελλάδα από μακριά αλλά και τον γνώστη μιας πραγματικότητας που αποτελέσε αφορμή για την κρισή που βιώνουμε. Η κουβέντα που είχαμε στον Εξώστη του Ολύμπιον παρά την συντομία της είναι ενδιαφέρουσα σε σχέση με τις ταινίες του και την ελληνική πραγματικότητα.
Στα “Όνειρα του Μουσταφά” έχετε πει ότι ψάχνατε ένα κομμάτι από τις ρίζες σας? Τελικά πως συνδέεται η αναζήτηση σας με τον Μουσταφά και τους μπακλαβάδες του?
Στη σχέση δασκάλου – μαθητή που βρήκα σε αυτά τα εργαστήρια στην Νοτιοανατολική Τουρκία. Ομολογώ πως με συγκίνησε γιατί αυτή η εικόνα με συνδέει με το παρελθόν μου και στη σχέση που είχα με τον πατέρα μου, τον οποίο θεωρώ ως έναν δάσκαλο μου. Ο βασικός πρωταγωνιστής μου είναι ένα παιδί που ονειρεύεται να βρει το πεπρωμένο του. Η ταινία αν και αποτελεί ένα υβριδικό είδος, που ισορροπεί μεταξύ του ντοκιμαντέρ και ταινίας μυθοπλασίας, ουσιαστικά είναι ένα ημερολόγιο στη ζωή αυτών των ανθρώπων χωρίς καμία προσπάθεια πρόβας ή προσποίησης μπροστά στο φακό γιατί στόχος μου ήταν να βγεί κάτι αυθεντικό και αληθινό σαν αφήγηση.
Μέρος της φιλμογραφίας σας σχετίζεται με την παρατήρηση και την μέλετη της ελληνικής μεταπολεμικής ιστορίας. Με βάση αυτή την έρευνα πως πιστεύετε ότι φτάσαμε στην σημερινή κατάσταση?
Είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση όσες φορές κι αν γίνει. Ένα μέρος των ταινιών μου πράγματι αφορούν την Ελλάδα. Όταν παρουσιάσα το 2004 το Έγκλημα στην Αρχαία Αγορά οι αντιδράσεις απέναντι στο ντοκιμαντέρ και απέναντι σε μένα ήταν τεράστιες αν και δεν έδειχνα κάτι δυσφημιστικό για την Ελλάδα, πέρα από την πραγματικότητα. Αν δεχτούμε πως φτάσαμε σε αυτό το σημείο τότε η αφήγηση του συγγραφέα Π. Μάρκαρη στην ταινία δεν λέει κάτι περισσότερο απο το κιτς, το νεοπλουτισμό και τον άκρατο καταναλωτισμό του Νεοέλληνα. Αλλά ακόμα και στο Καλημέρα κε Μάρσαλ μπορείτε να δείτε πως οι πολιτικοί εκείνης της εποχής, όπως συνέβη και τώρα, χάσανε το μέτρο, μια έννοια που έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα γεννήθηκε. Πέρα από αυτό οφείλουμε να τονίσουμε πως η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά ξεκίνησε το 2008 και παρέσυρε την Ελλάδα φέρνοντας πλέον στο φως ολες αυτές τις κακοφωνίες και τις ιδιαιτερότητες της.
Το τελευταίο διάστημα έχει ξεκινήσει μια κουβέντα στην Ελλάδα για το πως θα μπορούσε η χώρα να προωθήσει εκ νέου ένα προφιλ θετικό και δημιουργικό. Αν ήταν στο χέρι σας να κάνετε μια τέτοια ταινία πως θα την φτιάχνατε?
Rebranding Greece δηλαδή? Χμμμ…Όταν ήμουν στο Φεστιβάλ Βερολίνου πριν από ένα μήνα η εικόνα που αποκόμισα σε σχέση με το προφίλ της Ελλάδας ήταν πολύ αντιφατική. Από τη μια έβλεπες ενδιαφέρον για συμπαράσταση αλλά από την άλλη αισθάνεσαι και την ρετσινιά του απατεώνα. Δεν έχει καμία διαφορά από τους Εβραίους που τους κολλήσαν ένα αστέρι για να τους μειώσουν αλλά μετά το Ολοκαύτωμα υπήρξε ένα τρομερό κίνημα συμπαράστασης από τη διεθνή κοινότητα. Από την άλλη όμως χρειάζεται να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να δούμε καλύτερα τον εαυτό μας, να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Με εντυπωσιάζει πως η έννοια της συλλογικότητας δεν είναι τόσο έντονη στην Ελλάδα. Νομίζω πως οι Έλληνες μπορούν να καταφέρουν πολλά και όσοι έχουν φύγει στο εξωτερικό και τα καταφέρανε είναι η ζωντανή απόδειξη αλλά γιατί αυτό να μην συμβεί και εντός Ελλάδας? Αυτό που σας περιγράφω είναι μια ταινία που πραγματικά σκέφτομαι να κάνω και ίσως την κάνω πολύ σύντομα.
