γράφει η Φανή Χατζή
Εκδόσεις Μεταίχμιο, Απρίλιος 2023, Μετάφραση: Μαρτίνα Ασκητοπούλου
H Κλερ Κίγκαν, πολυβραβευμένη και διάσημη στην γενέτειρά της, Ιρλανδία, συστήθηκε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό το Νοέμβρη του 2022 με την κυκλοφορία της νουβέλας Μικρά Πράγματα σαν κι αυτά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, σε μετάφραση της Μαρτίνας Ασκητοπούλου. Λίγους μήνες αργότερα, τον Απρίλιο του 2023, μεταφράστηκε στα ελληνικά η νουβέλα της Τα τρία φώτα, η οποία είχε ενδιάμεσα μεταφερθεί στον κινηματογράφο ως The Quiet Girl. Πριν εκπνεύσει το έτος, οι ίδιες εκδόσεις και μεταφράστρια θα μας συστήσουν και το Πολύ αργά πια της ίδιας.
Στα Τρία Φώτα, βρισκόμαστε στην Ιρλανδική επαρχία, κατά τη δεκαετία του 1980, όπως υποδεικνύουν οι διακριτικές αναφορές της αφήγησης. Οι γονείς μιας πολυμελούς οικογένειας, που πρόκειται να διευρυνθεί κατά ένα ακόμα μέλος, αποφασίζουν να στείλουν μία από τις κόρες τους στο σπίτι συγγενών, για να ελαφρύνουν τις οικονομικές τους δυσχέρειες. Το μικρό «ήσυχο κορίτσι», όπως υποδηλώνει ο τίτλος της αντίστοιχης ταινίας, είναι η ανώνυμη αφηγήτρια που θα μας καθοδηγήσει σε αυτό το ταξίδι που διαρκεί όσο ένα σύντομο καλοκαίρι αλλά τη μεταμορφώνει όσο καμιά άλλη εμπειρία στη ζωή της.
Στην «ανάδοχη» οικογένεια, όπως αυτή τη φορά υποδεικνύει ο πρωτότυπος τίτλος Foster , το κορίτσι απολαμβάνει τη θέρμη και τη στοργή που της έλειπε στο σπίτι των γονιών της. Μικρές χειρονομίες του ζεύγους Κινσέλα, διόλου δεδομένες στο προηγούμενο σπίτι, της δίνονται πλέον απλόχερα. Οι ανάδοχοι γονείς στρέφουν πάνω της όλη τους την προσοχή, ενώ παράλληλα της αποδίδουν σημαντικό ρόλο στο σπίτι, αναθέτοντάς της μικροδουλειές και ευθύνες. Με την μεταμορφωτική δύναμη της οικειότητας και της ασφάλειας, η μικρή ενδυναμώνεται, ωριμάζει και ανταποδίδει την αγάπη, απαλείφοντας τον πόνο της μοναξιάς των Κινσέλα.
Χωρίς να υπεισέρχεται σε άχαρες και άμεσες συγκρίσεις των δύο σπιτιών, με υπαινικτικότητα και λιτότητα, η Κίγκαν μεταδίδει όλη τη συναισθηματική παλέτα του κοριτσιού. Μέσα από την αφήγηση περιορισμένης φερεγγυότητας που προσφέρει η παιδική οπτική γωνία, υφαίνει ένα ψυχογράφημα μικρής κλίμακας, μεγάλης όμως συγκίνησης. Η ιρλανδική επαρχία στην έξαψη ενός άνυδρου καλοκαιριού και η περίοδος των Ταραχών πλαισιώνουν χωρικά και χρονικά την ιστορία, εισφέροντας στην πληρότητα του έργου.
Με απλά υλικά, δανεισμένα από τους κλασικούς και τα παραμύθια, η Κίγκαν παραδίδει ακόμα μια νουβέλα πυκνωμένης ευαισθησίας, που διαθέτει μαλακό περίβλημα αλλά σκληρό πολιτικό πυρήνα. Δίνοντας εκ νέου νόημα στη γονεϊκότητα και την έννοια της οικογένειας, καταργεί τις ταμπέλες του «βιολογικού» και «μη βιολογικού» και αναδεικνύει υπόρρητα τα μόνα συστατικά που χρειάζεται η ανατροφή ενός παιδιού: αγάπη και φροντίδα.
Το εκδοτικό ενδιαφέρον γύρω απ’ το όνομα της Ιρλανδής συγγραφέως (τρία βιβλία σε ένα ημερολογιακό έτος) οφείλεται σίγουρα στη θέση που κατέλαβε το βιβλίο Μικρά Πράγματα σαν κι αυτά στη βραχεία λίστα του Βραβείου Booker για το 2022, ωστόσο η ποιότητα της γραφής της επιβεβαιώνουν διαρκώς αυτή την επιλογή. Οι νουβέλες της διαθέτουν τρυφερότητα και αφήνουν μια γλυκιά επίγευση που εντυπώνεται στη μνήμη και την καρδιά.
Αναμένουμε την επόμενη ιστορία με μεγάλη ανυπομονησία.
