– αμάν ρε Αγγελή το πες μια φορά δε σ' αντέχω, μην το ξαναπείς!
– αμ θα το ξαναπώ αγαπητοί μου, θα το ξαναπώ!
– τί είναι ο άνθρωπος; (δις), ένα τίποτα!
Όλοι μας έχουμε ξεστομίσει την παραπάνω κοινοτοπία, όπως επίσης κάθε που πετυχαίνουμε στο δρόμο μια νεκροφόρα, φτύνουμε στον κόρφο μας και ξύνουμε τ' απόκρυφά μας! Φυσικά, όλα αυτά τα θεατράλε, αν ο νεκρός δεν είναι φίλος ή κοντινός συγγενής μας, γιατί τότε τα πράματα είναι ζόρικα.
Ήξερα ότι οι μουσουλμανικές κηδείες, έχουν διαφορετικό διαδικαστικό από τις χριστιανικές, αλλά δεν είχα παρευρεθεί έως τώρα σε καμία. Το τελευταίο διάστημα όμως, σα να 'πεσε περονόσπορος και προσκλήθηκα σε 3 απανωτές, ώσπου εμπέδωσα τις διαφορές. Πρώτη και κύρια, το φέρετρο δεν εισέρχεται στο τζαμί και η νεκρώσιμος ακολουθία λαμβάνει χώρα στο προαύλιο. Δεύτερη, ο νεκρός θάβεται χωρίς το φέρετρο, καλυμμένος σε λευκό σάβανο. Τρίτη και σίγουρα ΠΙΟ κύρια, δικαίωμα να προσευχηθούν μπρος στο νεκρό έχουν μόνο οι άντρες, με τις γυναίκες να καλύπτουν το κεφάλι και να παρακολουθούν από απόσταση, κάνοντας απλώς δεήσεις με κλειστές τις παλάμες! Ούτε θέλω να φανταστώ την περίπτωση μάνας που έχασε το μονάκριβο παιδί της και δεν της επιτρέπετε να αγκαλιάσει το άψυχο κορμί του. Επειδή όμως πιάνεται η καρδιά μου και μόνο που το σκέφτομαι, ας επιστρέψουμε στο χωροθετικό κομμάτι της κηδείας.
Τις περισσότερες φορές, η μαρμάρινη βάση που τοποθετείται το κιβούρι βρίσκεται στο προαύλιο του τζαμιού, το οποίο με τη σειρά του συνήθως περιφράσσεται. Όχι πάντα όμως. Κι εδώ ερχόμαστε στο θέμα μας! Στην περίπτωση του Φιρούζ Αγά, του τζαμιού της ενορίας μας δηλαδή, τον προαύλιο χώρο καταλαμβάνουν 4 καφέ/εστιατόρια και το μάρμαρο έχει ολόγυρά του τραπεζοκαθίσματα. Τις περισσότερες ώρες, πεινασμένες μασέλες ανοιγοκλείνουν θορυβωδώς, καλαμάκια στουμπώνουν από παχύρρευστο αϊράν, ακούς συνεχώς πνιχτά ρεψίματα! Όταν όμως γίνει το κακό και κάποιος φύγει για το μεγάλο ταξίδι (ενίοτε από τις φραγμένες αρτηρίες λόγω των βουνών κεμπάπ) το σκηνικό αλλάζει. Όχι και πολύ βασικά, απλώς τα τριγύρω τραπέζια μαζεύονται, το γκαρσόν αφήνει το δίσκο σερβιρίσματος και πιάνει τη σκούπα, βρέχει και με λίγο νεράκι για να μην κολλάνε τα χυμένα τσάγια.
Η νεκροφόρα έρχεται, η εγκιβωτισμένη σωρός αποτίθεται στο μαρμάρινο θρόνο της, ο ιμάμης ξεκινά τις προσευχές για το καλό κατευόδιο, οι άρρενες συγγενείς / φίλοι κοντεύουν, οι θήλεις αλάργα και αυτό είναι όλο. Υπόθεση 15 λεπτών.
Η ζωή γυρίζει στους συνήθεις ρυθμούς. Τα τραπεζάκια επιστρέφουν, τα μάγουλα ξαναμπουκώνουν, το ίδιο και τα ρεψίδια. Παρόλες τις ενστάσεις, η απλότητα της τελετής και η βραχεία διάρκειά της είναι ανακουφιστικές. Μια ψυχή που 'ναι να βγει, ας βγει μια ώρα αρχύτερα δε λένε; Και πόσο μάλλον δε, αν η ψυχή ήδη έχει βγει. Σόρρυ για το μακάβριο του θέματος, αλλά να μην τα ξαναλέμε:
– τί είναι ο άνθρωπος; (δις) Başınız sağolsun, ζωή σε λόγου σας..