Brave (2012)
Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει συνδυασμός Disney και Pixar και σαφώς το τελικό αποτέλεσμα και λόγω του ότι αποτελεί ένα σύγχρονο έργο και του ότι εμπλέκεται η Pixar παρουσιάζει διαφορές και στη μορφή των κινουμένων σχεδίων αλλά και στην αναπαράσταση της ηρωίδας. Η Merida αποτελεί την πρώτη γυναίκα-ηρωίδα της Pixar.
Η Merida είναι μια έφηβη κοπέλα που ζει με την οικογένειά της που κυβερνά το Σκωτσέζικο βασίλειο κατά τα μεσαιωνικά χρόνια. Από μικρή φανερώνει την αγάπη της για την τοξοβολία και αγαπά την ιππασία και τη φύση. Η μητέρα της, βασίλισσα Elinor την εκπαιδεύει με στόχο να μην ξεφύγει η κόρη της από τη νόρμα και τις υποχρεώσεις της κοινωνικής της θέσης και του φύλου της. Ο πατέρας της, βασιλιάς Fergus μοιάζει πιο επιεικής ως προς την αυστηρή της ανατροφή. Αμέσως αναδεικνύεται ότι μητέρα και Merida θα αποτελέσουν τις αντιθετικές δυνάμεις που θα συνθέσουν τη βασική σύγκρουση. Πράγματι, η Merida φτάνει σε ηλικία γάμου και η μητέρα της σπεύδει να βρει τους υποψήφιους μνηστήρες που πληρούν τα κριτήρια. Οι τρεις μνηστήρες, λοιπόν, φτάνουν στο παλάτι, αλλά η Merida προσπαθεί με όλες τις δυνάμεις της να αποφύγει τον επικείμενο γάμο. Καταφεύγει σε μια μάγισσα και της ζητά να αλλάξει τη στάση της μητέρας της απέναντι στον γάμο στον οποίο την υποχρεώνει. Η μάγισσα τη βοηθάει με έναν αντιφατικό τρόπο. Η Elinor μεταμορφώνεται σε αρκούδα, ένα ζώο που ο πατέρας κυνηγά μετά μανίας. Η μητέρα κατέχοντας τη μορφή του ζώου αντιλαμβάνεται σταδιακά τον κόσμο της κόρης της και την ελευθερία τη φύσης. Ενώ οι δύο ηρωίδες έχουν συνδεθεί και προσπαθούν να λύσουν το ξόρκι, ο πατέρας κυνηγά την Elinor μη γνωρίζοντας τι συνέβη. Τελικά, η οικογένεια μετά από μια μεγάλη δοκιμασία καταλήγει και πάλι ενωμένη και τα μάγια λύνονται με μια πράξη αγάπης της Merida.
Αρχικά, αυτό που παρακολουθεί εδώ ο/η θεατής είναι μια ηρωίδα ανεξάρτητη και συγκεντρωμένη στο στόχο της από την αρχή ως το τέλος. Η Merida είναι η μόνη πριγκίπισσα της Disney που δεν αναπτύσσει σε κανένα σημείο της πλοκής ερωτικό ειδύλλιο κι επίσης η ευτυχία της δεν εξαρτάται από την ύπαρξη ενός ερωτικού δεσμού. Η Merida επιθυμεί διακαώς την ελευθερία και την ανεξαρτησία της και αναμφισβήτητα ακόμα και η παρουσία της ανταποκρίνεται περισσότερο σε ένα πραγματικό έφηβο κορίτσι σε αντίθεση με τις παρελθοντικές πριγκίπισσες. Το ότι δεν καταλήγει με κάποιον πρίγκιπα, ουσιαστικά, ικανοποιεί την επιθυμία της και της χαρίζει την πολυπόθητη ευτυχία, διαψεύδοντας το ότι μόνο το αρσενικό μπορεί να είναι ευτυχήσει σε περίπτωση που δεν καταλήξει σε ερωτικό δεσμό με το θηλυκό. Αυτή η υπόθεση αντιστοιχεί στη δομή του παραμυθιού του Vladimir Propp, όπως αναλύθηκε από τη Mulvey (1981, 14):
Στο παραμύθι του Propp μια σημαντική πλευρά της αφηγηματικής κατάληξης είναι ο «γάμος», μια λειτουργία που χαρακτηρίζεται από την πριγκίπισσα ή ένα ισοδύναμο. Αυτή είναι μια λειτουργία που είναι συγκεκριμένη ανάλογα με το σεξ και γι' αυτό το λόγο σχετίζεται σημαντικά με το φύλο του ήρωα και την ικανότητά του να παντρευτεί. […] Ένας ήρωας μπορεί να κερδίσει κύρος αρνούμενος την πριγκίπισσα και μένοντας μόνος.
Κι όμως στο Brave η Merida κερδίζει την εκτίμηση του/της θεατή, επειδή ακριβώς πάλεψε για να κατακτήσει την ανεξαρτησία της και κατ' επέκταση την ευτυχία της. Δεν περιμένει καρτερικά το αρσενικό να της προσφέρει ολοκλήρωση, να πολεμήσει για χάρη της και να τη σώσει από τον εχθρό. Αυτή είναι η πολεμίστρια, αυτή είναι η κυρίαρχος του εαυτού της και αρνείται μέχρι τέλους τους πατριαρχικούς νόμους που της επιβάλλονται από την ίδια της τη μητέρα, αλλά και από την κοινωνική πραγματικότητα του Μεσαίωνα. Η Merida είναι μια ηρωίδα που μολονότι έχει κατασκευαστεί μέσα στην ίσως πιο μισογυνιστική ιστορικά εποχή, συνθλίβει δυναμικά τον έμφυλο ρόλο που της έχει αναθέσει η πατριαρχία απλά με το να μένει πιστή στις δικές της δυνάμεις και επιθυμίες.
Ταυτόχρονα, το τέλος της ταινίας διαψεύδει μια ακόμη πιο ακραία θεώρηση που στηρίζει την ολοκλήρωση της γυναίκας σε «ταιριαστούς» σε αυτήν ρόλους μέσα στο σπίτι ή στην καλύτερη περίπτωση σε «ταιριαστά» επαγγέλματα και αναδεικνύουν τη σημασία του γάμου στη ζωή της γυναίκας. Η ψυχίατρος, Marynia Farnham συνέγραψε μαζί με τον Ferdinand Lundberg το best-seller Modern Woman: The Lost Sex. Οι συγγραφείς συνηγόρησαν ταυτοχρόνως σε μια «αναδόμηση του σπιτικού», η οποία θα περιλάμβανε «κοινή αναγνώριση του γεγονότος ότι η φυσικά ισορροπημένη γυναίκα βρίσκει μεγαλύτερη ικανοποίηση για το εγώ της στις οικιακές δραστηριότητες». Η ανεξάρτητη γυναίκα, ισχυρίστηκαν «είναι μια αντίφαση σε όρους» και οι γυναίκες που επιθυμούν να παραμείνουν χωρίς παιδιά και ανύπαντρες είναι αφύσικες (1947, 355-377).
Το συμπέρασμα που αναδύεται από την παρούσα έρευνα συμπυκνώνεται στο ότι μέσα στο χρόνο οι ηρωίδες της Disney που έρχονται αντιμέτωπες με έναν υποχρεωτικό γάμο σαφώς δρουν διαφορετικά. Η αδύναμη Aurora που υπακούει πιστά την ηθική πραγματικότητα της εποχής της και περιμένει να σωθεί έρχεται σε διαμετρική αντίθεση με τη σύγχρονη Merida, η οποία παρόλο που δρα στο καταπιεστικό πατριαρχικό κοινωνικό πλαίσιο του Μεσαίωνα δραστηριοποιείται για την ευτυχία της. Το ότι η κινηματογραφία της Disney έχει προχωρήσει από τo πρότυπο της πατριαρχίας που ήθελε τη γυναίκα σιωπηλή και αδύναμη στην ανάδειξη ενός φεμινιστικού γυναικείου προτύπου αποτελεί ένα πολύ θετικό στοιχείο για την αναπαραγωγή και προώθηση μια γυναίκας δραστήριας που ορίζει μόνη της τη ζωή της μακριά από τις συντηρητικές υποδείξεις. Η Jackie Byars υποστηρίζει με βάση τους ισχυρισμούς της Marjorie Rosen και Molly Haskell περί αντανάκλασης της κοινωνίας στο σινεμά πως, αν οι ταινίες γίνουν σωστά, μπορούν να ενεργήσουν ως δύναμη για κοινωνική αλλαγή (1991, 68).
Παράλληλα, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως ο κινηματογράφος είναι ένα μέσο προσβάσιμο σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο και πως ανέκαθεν η δύναμη των μύθων ήταν η διδακτική τους αξία. Με αυτά τα στοιχεία ως δεδομένα είναι βέβαιο πως το κινηματογραφικό μέσο μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην άμβλυνση του φαινομένου της ανισότητας των φύλων, μια πραγματικότητα που αποτελεί πανανθρώπινο ζήτημα μέχρι σήμερα.
