Οι Χειμερινοί Κολυμβητές αποτελούν από μόνοι τους ένα τεράστιο κεφάλαιο για την ελληνική μουσική. Σχηματίστηκαν το 1979 και εδώ και 41 χρόνια κάνουν τη παρουσία τους πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο Αργύρης Μπακιρτζής, η ψυχή του συγκροτήματος γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, αυτοδίδακτος μουσικός γράφει εδώ και χρόνια στίχους και μουσική. Είναι ένας από τους ανθρώπους που θα ήθελες να καθίσεις πλάι του και να τον ακούς απλά να αφηγείται ιστορίες.
Είναι αλήθεια ότι
τους Χειμερινούς Κολυμβητές τους ακούνε στη μακρινή Κίνα;
Στην Κίνα δεν ξέρω. Τα παιδιά μου μας ανακάλυψαν σ' ένα
σάιτ της Ν. Κορέας και η κόρη κάποιου φίλου που έκανε μεταπτυχιακό στο Τόκιο,
είδε τον δίσκο μας «Δακοκτόνοι» σε βιτρίνες δισκοπωλείων, το πιθανότερο γιατί
το εξώφυλλό του ήταν πρωτότυπο και εντυπωσιακό. Βέβαια στην Άπω Ανατολή
συμβαίνουν εξωπραγματικά, κάποτε, για μας πράγματα. Η ελληνική ταινία με το
αρνητικό ρεκόρ εισιτηρίων στην Ελλάδα παιζόταν
στο Τόκιο με επιτυχία για έξι μήνες.
Τα τραγούδια σας
είναι τελείως αφηγηματικά, στηρίζονται σε βιώματα, πραγματικά γεγονότα. Νοιώθετε
περισσότερο τραγουδιστής ή αφηγητής ιστοριών;
Σίγουρα όχι τραγουδιστής. Μόνο «προς στιγμήν». Μάλιστα θα έλεγα «προς
στιγμήν τραγουδιστές» όσοι απ' το
συγκρότημα στις συναυλίες τραγουδάμε, για
να κάνω μια αναφορά στο «προς στιγμήν φίλοι» που γράφεται στο πίσω μέρος
μιας υπέροχης φωτογραφίας του Νίκου του
Τρελάκια και του Μαρίνου του Μουστάκα, δημοσιευμένη στα «Ρεμπέτικα>» του Η. Πετρόπουλου
Κλείνετε τα 40 χρόνια παρουσίας στο χώρο της ελληνικής μουσικής και κυρίως σας ακολουθούν
άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, στις εμφανίσεις σας όμως πάντα κανείς συναντά
έφηβους, φοιτητές, νέους και νέες. Πώς το εξηγείτε;
Τα 40 τα περάσαμε από καιρό. Άνθρωποι της ηλικίας μου
έρχονται, όμως λίγοι. Αρκετοί στην ηλικία των νεότερων μελών του συγκροτήματος,
άνω πάντως των σαράντα και επίσης.
αρκετοί νέοι, από 15 και άνω, αν και έχουμε και μερικούς πιο νέους ακόμη που
μας αγαπούν και έρχονται με τους γονείς ή τους παππούδες και τις γιαγιάδες
τους. Η φωνή μου έχω διαπιστώσει ότι
ενεργεί μερικές φορές ευεργετικά στα πολύ μικρά παιδιά και στα δικά μου παιδιά
ακόμη και στην κοιλιά της μάνας τους. Αντίθετα η φωνή μου εξόργισε κάποτε έναν
τενόρο σπουδαγμένο στην Αυστρία που δεν
κατάφερε να κάνει καριέρα στην Ελλάδα. Μια άλλη φορά ένας αρκετά ιδιόρρυθμος
άνθρωπος, ιδιοφυής μαθηματικός «υπό κατάρρευσιν», με ρώτησε έντονα, σχεδόν με
θυμό: «-Γιατί τραγουδάς;» Του απάντησα:
«-Μα και ο Σαββόπουλος τραγουδάει». Και μου είπε: «Α, καλά». Φαίνεται τον
έπεισα.
Η ιστορία και ο ήχος
των Χειμερινών Κολυμβητών μας ταξιδεύει σε μια άλλη Ελλάδα, περισσότερο
ρομαντική, ευγενική και αθώα. Υπάρχει αυτή η Ελλάδα;
Εγώ ούτε ρομαντικός, ούτε αθώος αισθάνομαι. Μερικές φορές
είμαι ευγενικός, όμως πιθανόν τότε παίζεται κάτι, δεν μπορώ να το εκτιμήσω,
ούτε ψυχανάλυση έκανα ούτε ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία.
Πώς νοιώθετε με όλα
αυτά που βιώνει ο τόπος (ανεργία, συσσίτια, φτώχια, αυτοκτονίες, έξαρση του
ρατσισμού);
Θέλει και ρώτημα. Όπως
οι περισσότεροι, πολύ άσχημα. Όχι όμως ως αγανακτισμένος, αν και πήγα κι εγώ
τότε στο Σύνταγμα
. Αυτό που λεν
τα κόμματα που κυβερνούν, ότι
θυσιάζονται για να σωθεί η χώρα, πώς μπορεί να ισχύει; Όταν υπάρχουν τόσοι
πολλοί άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια την τροφή τους, τόσες αυτοκτονίες, τι
άλλο θέλουμε (… γι' αυτό ποτέ σου μη ρωτάς για ποιόν χτυπά η καμπάνα / χτυπάει
για σένα), πώς μπορείς να ανεχτείς κυβερνώντες καλοπληρωμένους, χωρίς αμφιβολία,
που επιτρέπουν τόση διαφθορά. Όλοι βέβαια γνωρίζουν πολλές περιπτώσεις και
κανείς δε μιλάει. Φόβος αλλά και ίσως ενοχή ή συνενοχή. Διαβάζοντας πρόσφατα
την «Εφιαλτική πόλη» του Ντ.Χάμετ
(ΛΥΧΝΑΡΙ) και τον «Καπάτσο» του Έ.Λέοναρντ
(ΑΓΡΑ), η περιγραφή της απόλυτης διαφθοράς του Κάνσας , -συνθήκες απερίγραπτης
αθλιότητας, όπου όμως, αντίστοιχα με το ρεμπέτικο, άνθισε η τζαζ και πρωτακούστηκαν σπουδαίοι
αυτοσχεδιαστές-, νόμιζα πως διάβαζα για τη σημερινή Ελλάδα. Δεν μπορεί όμως,
κάτι θα βγει κι απ' το δικό μας χάλι, με πόσα θύματα όμως;. Ο F.DeAndrè τελειώνει το τραγούδι του
Viadelcampoμε το daidiamantenonnasceniente
/ dalletamenasconoifior(απ' τα διαμάντια δε
βγαίνει τίποτα / απ' την κοπριά τα λουλούδια).
Όσο για το φαινόμενο του ρατσισμού στην Ελλάδα,
μόνο σαν παραφροσύνη μπορεί να ακουστεί. Είναι ρατσιστές και ελληνάρες πολλοί
που οι γονείς τους υποφέρανε στην κατοχή, που οι παππούδες τους άκουσαν να τους
φωνάζουν τουρκόσπορους, που οι πρόγονοί τους κυνηγήθηκαν στην Αμερική από
ενσωματωμένους στην εκεί κοινωνία ομοεθνείς μετανάστες προηγούμενης γενιάς. Σας
αναφέρω την κατάληξη ενός κειμένου
φοιτητή του Πανεπ. Μακεδονίας προς συμμαθητή του μικρού μου γιού: «Όταν δηλώνει
κάποιος ότι από τη χούντα μέχρι σήμερα δεν άλλαξαν πολλά και αηδιάζει με την
υποτιθέμενη Δημοκρατία που έχουμε, πολύ απλά εμένα που το διαβάζω με κάνει να
αηδιάζω. Σε αυτήν την σάπια Δημοκρατία οφείλει την ελευθερία που έχει να γράφει
ότι θέλει και να κατακρίνει τα πάντα από το πληκτρολόγιο, να λέει την άποψη του
και να κάνει αυτό που ο ίδιος θεωρεί σωστό. Πριν από 40 χρόνια τέτοια φυλλάδια
θα τα πλήρωνε με σπασμένα δόντια, ώρες ανάκρισης, άπειρο ξύλο και ψυχικό
βιασμό. Η Δημοκρατία που έχουμε είναι το πολυτιμότερο αγαθό που θα μπορούσαμε
να έχουμε. Οφείλουμε να κάνουμε τα πάντα για να την προστατεύσουμε».
Η τέχνη και η
δημιουργία στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι της
τέχνης την ευθύνη που έχουν απέναντι στα γεγονότα;
Η τέχνη και η δημιουργία είναι μια εσωτερική υπόθεση που
στον καθένα λειτουργεί διαφορετικά. Λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τον κυρίαρχο νόμο
των αντιθέσεων αντιλαμβάνεσαι ότι είναι επισφαλές να πεις τί και πώς κάτι
στέκεται στο ύψος των περιστάσεων. Το να πάρει κάποιος θέση στην κατάσταση είναι τελείως διαφορετικό απ'
το να φτιάξει ένα έργο τέχνης. Δεν
υπάρχουν κανόνες, ο καθένας αντιδρά διαφορετικά και κανείς δεν δικαιούται να
τον κρίνει γι' αυτό. Ένα ερωτικό τραγούδι μπορεί να αντανακλά πειστικότερα τις
δύσκολες μέρες που περνάμε από ένα
τραγούδι με λαϊκίστικα κηρύγματα κατά
των κατεχόντων. Δεν αποκλείεται όμως η άμεση αντανάκλαση της κοινωνικής κατάστασης στην καλλιτεχνική δημιουργία.
Άπειρα τα παραδείγματα. Ενδεικτικά αναφέρω τους σπουδαίους δίσκους του Μίκη
«Κατάσταση πολιορκίας» και «Τα τραγούδια του αγώνα».
Τελικά είστε
χειμερινός κολυμβητής;
Επί πολλά χρόνια μέχρι πέρσι. Πια δε βρίσκω καιρό, κυρίως
να ξεκουραστώ μετά το μπάνιο. Με το πέρασμα του χρόνου, ενώ φαίνεται πως ο
χρόνος ανοίγει, μάλλον στενεύει.
