(Αρθρογράφηση διπλή. Ένας ο
καλλιτέχνης. Αναφορικά με τη δομή, το κείμενο αποτελείται από μια κάποια
εισαγωγή, την κεντρική αναλυτικη- κριτικη σκοπιά αμφότερων των δυο παρακάτω
εκθέσεων, καθώς κι από περαιτέρω πυροδοτούμενες
ερμηνευτικές- νοηματικές προεκτάσεις.)
Quaerere.Αναζητώ
κάποιο ερώτημα. Εισάγω. Θα.
Καλησπέρα σας. Ναι, ναι, για
την έκθεση του κ. Ζαφειρόπουλου. Μην ενοχλείσθε. Να το κρατήσω το φυλλάδιο; Σας
ευχαριστώ πολύ.
Της εκθέσεως μέρος τρίτον. Τόποι.
Μειδίαμα και προχώρι. Κανενός λιμανιού τ’αγκυροβόλι δε μοσχοβολά ωσάν της Σαλονίκ.
Ουδενός εξαιρουμένου. Μπέργκεν; Ομοιότις, μα όχι. Ούτε. Μα ‘χει την ομορφάδα
του άλλου. Η Σαλονίκ τ’ αλλοτινού. Δυο κόσμοι άγνωστοι που φέρνουν παρενθετικά
παρόμοιες θύμησες. Επιστήμες της γεωγραφίας. Αυτοί, οι τόποι που χωρίζουν. Μολαταύτα,
λιμάνια φτιάνουν δυο.
Εκεί πλοιάρια, μπριγκαντίνια
νωχελεύουν. Ημερεύει η προπέλλα και γαληνεύκει το μάτι του ναυτικού, γραικός σα
να ‘ναι, και ξεκουράζει τα ποδάρια του ένας μούτσος ιταλός πιο πέρα. Ο
μπραζιλάνος καλατζής παράτησε τα χαλκώματα και ρουφά το λιγοστό εναπομείναν κοκό
του, το θησαυρό, στο κουβούσι, μαστούρης πια. Ηδονιστής για πάσα μοράβια, από
‘κείνην που ξεχειλίζουν οι σάπιες λαμαρίνες. Το πισανέλλο άναυσε. Ξάφνου
εμφανίσθησαν και οι γνωστές κουίνες. Βραδιάζει.
Συμπύκνωσις όλου του κόσμου
σ’ενα λιμάνι. Στο κάθε λιμάνι. Εκεί, δικαίωμα πολιτικόν, κοινωνικόν, διαταξικόν
και διαφυλετικόν. Δεν έχεις χρώμα εκεί, ούτε γλώσσα. Την θαλασσα στέφει η
ανατολή η ηλιακή και την καθαιρεί, της σχίζει ένα προς ένα τα παράσημα το
φέγγος της άσπρης σφαίρας. Η μαρέα δικάζει το άδικο. Τ’απάγκιο σε κάθε μπουγάζι
το δίκιο. Αμφιλύκη.
Συνέχεια.
Της εκθέσεως μέρος τέταρτον.
Κι άπου κι όταν σε βρει κανείς στ’αγκυροβόλι, τότε ο άνθρωπος πατά την πέτρα κι
αχρηστεύει τον τόπο. Μα, τι άσχημο, να κατασπαράζει ο άνθρωπος τη μάνα του. Τη
γη του. Και οι άνθρωποι στέκουμε εκόντες άκοντες, θεατές του εξιλαστήριου
θύματος, μιας Ιφιγενιας, της φύσης.
Εν ουσία. Σχέδια,
βίντεο- εγκαταστάσεις, φωτογραφία. Η πρώτες ύλες του projectαναδεικνύουν τις σύγχρονες, μοντερνιστικές περιπτύξεις, την μετεξέλιξη
των απαρχαιωμένων, πλέον, μορφών που
ανέδιδε η εικαστική τέχνη.
Στην ύστερη Αναγέννηση, το
γεγονός αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να το θεωρήσει κανείς ως μετά- μανιερισμό, είτε
Nεοκλασικισμό, λαμβάνοντας υπόψιν την υπεροχή του
σχήματος αντί του χρώματος, καθώς και την μεγαλόπρεπη επιβλητικότητα της
πανοραμικότητας των πέντε εκατοντάδων φωτογραφιών, που προσιδιάζουν σε
ικανοποιητικό βαθμό στην OpArt, την ψευδαισθητική πρόσληψη
της τέχνης, κι εκτέθεισαν κατά το δοκουν
του καλλιτέχνη. Ίσως ευστοχότερα, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σ’ενός νέου
μοτίβου ArtNouveau, των εκατό και πλέον χρόνων, μετέπειτα.
Πιο συγκεκριμένα, μας
δίνεται η δυνατότητα να παρατηρήσουμε στα έργα
μια συνταρακτική μετεξέλιξη των νατουραλιστών της Μπαρμπιζόν του 1860 σε
ένα συνονθύλευμα συνδυαστικό δυο ρευμάτων, ενός άκρως ρεαλιστικού Νατουραλισμού
(αυτό της πιστής αφοσίωσης στο ψυχρό τοπίο με κατάφωρη περιγραφικότητα), κι από
την άλλη πλευρά τη οπτικής, με έναν μετανεωτερικό, μετά- ιμπρεσιονιστικού τύπου
Kλουαζονισμό, της επιπεδοποίησης του χώρου.
Επιπρόσθετα, πέραν του Eξπρεσιονισμού, ως αυτοσκοπού στα έργα του, ο
καλλιτέχνης καθιστά τα έργα του συμβολιστικούς βωμούς. Μια εύλογη επέκταση στον
πολιτιστικό πνευματισμό. Ίσως πάλι,
πρόκειται για κάποιου είδους φώτο- ρεαλιστικό τοπίο του παρσινού Συμβολισμού,
όπως το απεικόνζε η καλλιτεχνική εικαστική φιλοσοφία του Μαλέα, στο πνεύμα κάποιου
του μοντερνισμου.
Το επέκεινα. Είμαστ’
άνθρωπάκια γαϊτικά;
Πράγματι, εξερευνώντας την
προέκταση των έργων περί της φύσης, βρισκόμαστε εξ απροόπτου. Έντονο το
συναίσθημα της ντεριντιανής φύσης αποδόμησης του τοπίου. Εξ ου κι ένας παθολογικής
φύσεως Φωβισμός, που διαταράσσει τους ομόκεντρους κύκλους της ανθρώπινης
υπαρξης- συνύπραξης και αγγίζει το ψυχαναλυτικό ατομικό επίπεδο. Το άτομο, με
αυτο τον τρόπο, καθίσταται ως μιαν αφετηρία για το μοτίβο ενσυναίσθησης-
μέθεξης. Εκεί συναντώνται οι άνθρωποι, κατατρεγμένα στοιχειά, διότι
συνειδητοποιούν την καταστροφή του φυσικού τους περιβάλλοντος. Η συλλογική
επίγνωσις, βέβαια, είναι αρκετή;
Ειλικρινώς, η εκβιομηχάνηση
της τέχνης σε ρεύματα τύπου Bauhaus, που
αφορά στην απεικόνιση της τέχνης (καθώς και στο βιομηχανικό σχεδιασμό και την
αρχιτεκτονική), έρχεται σε ολοφάνερη αντιδιαστολή με την έννοια του
«βιομηχανισμού» οιουδήποτε τύπου (φορντισμού, τογιοταϊσμού, τεϊλορισμού, μετά-
φορντισμού) ως τρόπο αντίληψης, καθώς και κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής
δόμησης ενός συνόλου, όπως η πόλη, είτε το κράτος. Θεμιτότερη μια πόλις- κράτος
πολύ παλαιότερων καιρών. Εμάς μας ενδιαφέρε ο τελευταίος. Κι όμως. Λανθασμένες
οι παρπάνω προτάσεις. Για ποιον λόγο;
Η βιομηχανοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης-
συνύπαρξης προφανώς συνδέεται άρρηκτα με τον ξεπεσμό, με συμβολική πλαισίωση, και στο πολιτιστικό επίπεδο. Η συζήτηση εδώ
ξεφεύγει, με αναφορές στο καπιταλιστικό σύστημα της εμορευματοποιημένης τέχνης
και στο κατά πόσον υφίσταται, είτε θα
έπρεπε, αντίσταση σε αυτό, όπως προέτρεψε και ο GeneRay (με τα μοντέλα του της
αντίστασης).
Η καταστροφή της φύσης,
λοιπόν. Επέρχεται από τον «βιομηχανισμό» και συμπαρασύρει μαζί της την
αποσάθρωση σε πολλαπλά επίπεδα. Αναζητώντας, κάπου εδώ, το ερώτημα. Πλέον
ρητορικά: Η καταστροφή της φύσης, αναπόφευκτα επιφέρει την έκπτωση της
συλλογικής κρατικής συνειδησης (χωρίς καμία ταύτιση με ρουσσωικές προσλήψεις
περί «γενικής βούλησης»);
Ετυμηγορώντας, ο καλλιτέχνης
«έκανε» στρατευμένη τέχνη.
Είμασθ’ανθρωπάκια γαϊτικά.
Παθητικά και ανίσχυρα να ορθώσουμε ανάστημα για τις τελευτές της φύσης που μας
περιβάλλει αέναα. Ή μήπως όχι;
«Αγάντα!», είπε ο γεμιτζής,
ο θαλασσόλυκος, στο αμούστακο ναυτάκι κι εκείνο πιάσθηκε γερά από ένα χονδρό
σχοινί που βρήκε κοντά στα πόδια του.
Μια φωνή ακούστηκε να λέει «βίρα τις άγκυρες!». Κάποιος άλλος πήρε
μπόσικα.
Αγνάντευε που ερχόταν
καταιγιδα και της τραγούδησε το ερωτικό του κάλεσμα. Μια τελευταία φορά.
«Κύριε..τούτο το κορμί το
τόσο αμαρτωλό
Σε λίγο στις υδάτινες
ειρκτές νεκρό θα πέσει..
Μα τέσσερα όμως σκέφτομαι
γαλόνια έχω χρυσα
Κι ένα θλιμμένο δοκιμο, που
δε θα τα φορέσει»..
Κι όλα καλά.
* Η έκθεση Applied Altitudes αποτελεί την τέταρτη ενότητα
του project Quest of Query. Οι πρώτες δύο ενότητες
παρουσιάστηκαν στη Βουδαπέστη το 2014 (Διεθνή Οργανισμός Transit & Erika
Deak Gallery), η τρίτη θα παρουσιαστεί στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Β1,
λιμάνι, παράρτημα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης) από τις 23 Ιανουαρίου
έως 9 Μαρτίου 2015 με τίτλο Quest of Query: Interpretations of the Actual σε
επιμέλεια Eszter Szakács και με την υποστήριξη της Nitra Gallery.
Πληροφορίεςεκθεσεων
Έκθεση: Quest of Query: Interpretations of the Actual
(μτφρ. Σε Αναζήτηση του Ερωτήματος (μέρος
3ο): Ερμηνείες του Υπαρκτού)
Καλλιτέχνες: Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος
Επιμέλεια έκθεσης: : Eszter Szakács (HU)
Χώρος: Κέντρο
Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης(Αποθήκη Β1, λιμάνι)
Διεύθυνση: Τσιμισκή 52
Διάρκεια έκθεσης: Από τις 23
Ιανουαρίου έως τις 9 Μαρτίου
Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως
Σάββατο 10:00 – 18:00
Τιμή εισόδου: 3€, 1.5€ (μειωμένο)
***
Έκθεση: Quest of Query: Applied Altitudes
(μτφ. Σε Αναζήτηση του Ερωτήματος (μέρος 4o): Εφαρμοσμένα Υψόμετρα)
Καλλιτέχνες: Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος
Επιμέλεια Eszter Szakács
To ψηφιακό αρχείο επεξεργάστηκε από τον
φωτογράφο Γ. Μπουλασίδη και εκτυπώθηκε με UV Inject σε επί- ζωγραφισμένα
πλακάκια linoleum.
Χώρος: Nitra Gallery
Διεύθυνση: Φιλίππου 51
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 28 58 90
Ηλεκτρονική διεύθυνση: [email protected]
Διάρκεια έκθεσης: Από τις 29
Ιανουαρίου έως τις 28 Φεβρουαρίου
Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Tρίτη, Τετάρτη και Σάββατο,
11.00-15.00,
Πέμπτη και Παρασκευή 11.00-20.00
Τιμή εισόδου: Δωρεάν
