γράφει η Δέσποινα Πολυχρονίδου
Το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης μέσω Airbnb στη Θεσσαλονίκη μοιάζει πλέον λιγότερο με μόδα και περισσότερο με δομική αλλαγή στην αγορά ακινήτων – μια αλλαγή που, όσο κι αν παρουσιάζεται ως ευκαιρία για επενδυτές και ιδιοκτήτες, γίνεται καθημερινά πιο πιεστική για τους ενοικιαστές, τους εργαζόμενους, τους φοιτητές και τις οικογένειες της πόλης.
Μέσα σε μια πενταετία, οι τιμές των ενοικίων σε πολλές περιοχές αυξήθηκαν έως και 50%. Η βραχυχρόνια μίσθωση δεν είναι ο μοναδικός υπαίτιος αυτής της εκτίναξης, αλλά είναι σίγουρα από τους βασικούς επιταχυντές. Η αλήθεια καταγράφεται στους αριθμούς: πάνω από 4.600 ακίνητα στη Θεσσαλονίκη λειτουργούν πλέον ως Airbnb, πολλά εκ των οποίων σε περιοχές όπως το κέντρο, η Ανάληψη, η Φιλίππου, όπου τα παραδοσιακά ενοίκια έχουν εκτοξευθεί και οι «καμαρούλες» των 45 τετραγωνικών ζητούν ενοίκια των 1.200 ευρώ.
Η επενδυτική λογική κυριαρχεί. Καταστήματα, υπόγεια, παλιά διαμερίσματα ανακαινίζονται για να αποφέρουν γρήγορα έσοδα από τουρίστες. Παράλληλα, ολόκληρα μεγάλα ακίνητα χωρίζονται σε μικρά διαμερίσματα, αποκλειστικά για βραχυχρόνια χρήση, αφαιρώντας πολύτιμο απόθεμα από τη μακροχρόνια μίσθωση. Όλα αυτά συνθέτουν ένα τοπίο ασφυξίας για όσους αναζητούν στέγη.
Κι όμως, η κατάσταση είναι πιο σύνθετη από έναν εύκολο «κακό». Ορισμένοι τονίζουν πως το Airbnb ενεργοποίησε χώρους που μέχρι πρότινος έμεναν ανεκμετάλλευτοι, πως τόνωσε την τουριστική εικόνα της πόλης και προσέφερε ρευστότητα σε νοικοκυριά. Η Θεσσαλονίκη, άλλωστε, δεν είναι Βαρκελώνη – απέχει πολύ από το να αντιμετωπίζει τουριστικό υπερκορεσμό. Εδώ, το πρόβλημα δεν είναι ο όγκος των τουριστών αλλά η απουσία στρατηγικής στέγασης και χωρικής πολιτικής.
Το ζήτημα είναι ότι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της βραχυχρόνιας μίσθωσης χτυπά πρώτα τους πιο ευάλωτους. Οι νέοι που επιστρέφουν στην πόλη, οι φοιτητές, οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι εργαζόμενοι στον πολιτισμό και την εστίαση, βρίσκονται να πληρώνουν εξωφρενικά μισθώματα για παλαιά διαμερίσματα – όταν βρίσκουν διαμέρισμα.
Παράλληλα, καταγράφεται έντονος προβληματισμός και από την πλευρά των ξενοδόχων, που βλέπουν αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά και από κατοίκους που αισθάνονται ότι οι γειτονιές τους μετατρέπονται σε άψυχα σημεία διέλευσης, χωρίς σταθερούς δεσμούς, με αυξημένη όχληση και αλλοίωση της φυσιογνωμίας τους.
Κάπου εδώ, το δημόσιο ερώτημα είναι αναπόφευκτο: Ποιο είναι το μέλλον της Θεσσαλονίκης; Πόλη-ξενοδοχείο ή πόλη-κατοικία;
Η απάντηση δεν βρίσκεται στην απαγόρευση, ούτε στην απόλυτη ελευθερία.Χρειαζόμαστε μέτρα που να εξασφαλίζουν την πρόσβαση στη στέγη χωρίς να τιμωρούν την επιχειρηματικότητα. Να προστατεύουν τους μόνιμους κατοίκους χωρίς να δαιμονοποιούν τον τουρισμό.
Η πόλη χρειάζεται ισορροπία. Χρειάζεται το Airbnb, αλλά χρειάζεται κυρίως εκείνους που την κατοικούν καθημερινά, που ξυπνούν, εργάζονται, ζουν και χτίζουν τις γειτονιές της. Αν τους διώξει, τότε θα έχει χάσει τη ψυχή της – και καμία τουριστική φωτογραφία δεν θα τη φέρει πίσω.
