Η χθεσινή ημέρα του Φεστιβάλ περιελάμβανε τη συνέντευξη
τύπου της κριτικής επιτροπής, η οποία φέτος προέδρευεται από τον αυστριακό
σκηνοθέτη Γκετς Σπίλμαν και αποτελείται από τους Ράσα Σαλτί (προγραμματίστρια
φεστιβάλ), Γιοάνα Λαπίνσκα (καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ «New Horizons» της Πολωνίας), Μίρολιουμπ
Βούτσκοβιτς (υπεύθυνος διεθνών σχέσεων και προώθησης του Κέντρου Κινηματογράφου
της Σερβίας) και Θανάση Καραθάνο (παραγωγός). Στη συνέχεια της ολιγόλεπτης
ενημέρωσης παρουσιάστηκε η αλλαγμένη
εικαστική μορφή του μεγαλυτέρου βραβείου του φεστιβάλ (Χρυσός, Αργυρός και
Χάλκινος Αλέξανδρος). Η κυρία Μανωλουδάκη που το φιλοτέχνησε στάθηκε στην
πολύπλευρη και μυστηριώδη φυσιογνωμία του Αλέξανδρου, τις αντιθέσεις της
προσωπικότητάς του, το φως και το σκοτάδι της ζωής του “το οποίο έχουμε μάθει
να απολαμβάνουμε”. Τέλος, ο διευθυντής του φεστιβάλ Δημήτρης Εϊπίδης κήρυξε την
έναρξη του 10ου Φόρουμ Συμπαραγωγών Crossroads, καλωσορίζοντας τους παραγωγούς και σκηνοθέτες που συμμετέχουν στη φετινή
διοργάνωση και εξέφρασε την ικανοποίησή
του για το γεγονός ότι κάθε χρόνο το Crossroads έχει περισσότερες συμμετοχές.
***
Νορβηγία του Γιάννη Βεσλεμέ (Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα)
Ο σκηνοθέτης και μουσικοσυνθέτης Γιάννης Βεσλεμές, μετά
από μια πλειάδα ταινιών μικρού μήκους, βιντεοκλίπ και διαφημιστικών σποτ, παραδίδει
στο κοινό του Φεστιβάλ την πρώτη του μεγάλου μήκους δημιουργία, σκηνοθετώντας
μια αβαν-γκαρντ ιστορία βρικολάκων στην Αθηνά του 1984. Ο αεικίνητος Ζανό
φτάνει στην πόλη που δεν υπάρχει σε κανέναν χάρτη ψάχνοντας τον παλιό του φίλο,
το Δημητράκη τον νεκροθάφτη (sic!). Μην μπορώντας να
τον συναντήσει, κάνοντας μια μικρή στάση στο σινεμά σταρ για να τσιμπήσει
κατιτίς (Σόφη Ζαννίνου σε ρόλο έκπληξη), καταλήγει στην περιθωριακή ντισκοτέκ
Ζαρντόζ, όπου εκεί θα έρθει αντιμέτωπος με την πόρνη Αλίκη, τον Νορβηγό ντίλερ
Πήτερ και άλλες καλτ προσωπικότητες, οι οποίοι θα του ζητήσουν, όχι με τόσο
ευγενικό τρόπο τελικά, να φέρει εις πέρας μια δύσκολη αποστολή που έχει να
κάνει με την αιώνια φύση του…
Περιπαικτικό, με αθεράπευτα σουρεαλιστική σκηνογραφία, το
φιλμ χαρίζει ξεκαρδιστικές σκηνές στο πρώτο μισό της διάρκειας του (αρκεί μόνο
να σας πούμε ότι ο Μάρκος Λεζές, ο επονομαζόμενος και “Κάπελας”, αράζει στο
γραφείο του βλέποντας τον εαυτό του να πρωταγωνιστεί σε trashfilms), χάνοντας σταδιακά
την ευφυΐα της αρχικής προσέγγισης στο θέμα και αλλάζοντας απότομα πορεία προς
ένα διαφορετικό, πιο σκεπτόμενο σινεμά που εμφανώς δεν του πάει. Μπορεί ο
αδιόρατος αντιρατσιστικός συμβολισμός να βρίσκει στόχο (παρομοιάζοντας την
αναβίωση ολοκληρωτικών καθεστώτων με το ξύπνημα των ζωντανών νεκρών), όμως αυτό
προϋποθέτει μια νοηματική συνθηκολόγηση που τέλος αποδεικνύεται μοιραία. Σίγουρα
πάντως κερδισμένο στοίχημα είναι η εξαντλητική ερμηνεία του Βαγγέλη Μουρίκη, που
μοιάζοντας με έναν απέθαντο Τζακ Σπάροου, παραπάτα εδώ κι εκεί χορεύοντας
ακατάπαυστα σαν ένας στοιχειωμένος “Άγγελος Ηλεκτρικός”.
Η ταινία θα επαναπροβληθεί την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου στις 22:00,
στην αίθουσα Τώνια Μαρκετάκη
***
Πλευρικοί Άνεμοι του Μάρτι Χέλντε (Διεθνές Διαγωνιστικό
τμήμα)
“Δεν μπορώ να καταλάβω τι κακό έχουμε κάνει εμείς οι
απλοί άνθρωποι στην τεράστια Ρωσία …” Με αυτά τα λόγια συνοψίζεται ένα μεγάλο
παράδοξο της φρίκης του πολέμου, της εθνοκάθαρσης και των στρατόπεδων
συγκέντρωσης. Η ηρωίδα, μέσω των αφηγήσεων των γραμμάτων που στέλνει
στον χωρισμένο από αυτήν σύζυγο της κατά τη διάρκεια της επέμβασης στην Εσθονία
από τις Σοβιετικές δυνάμεις, αναρωτιέται πόση βία, διωγμό και πόνο μπορούν να
αντέξουν όλοι αυτοί που δεν παίρνουν μέρος στα παιχνίδια εξουσίας, άλλα
υφίστανται τις καταστροφικές τους συνέπειες. Η κάμερα παγώνει το χρόνο τη
στιγμή της σύλληψης της οικογένειας, μετατρέποντας τους πρωταγωνιστές σε κέρινα
ομοιώματα, τα οποία χαδεύει ο άνεμος, αποτυπώνοντας στιγμές απόγνωσης και
ξεριζωμού. Η
μουσική ανεβάζει τους παλμούς των αργών ρυθμών της ταινίας και το κρεσέντο των
εγχόρδων μεγεθύνει την κτηνωδία μιας γενοκτονίας, που οδήγησε πολλούς στα
στρατόπεδα εργασίας, από τα οποία ελάχιστοι γύρισαν πίσω. Οι κιαροσκούρο
φωτοσκιάσεις (εντονότερες στις σκηνές στο δάσος) μας μεταφέρουν εκεί, στις
παγωμένες στέπες της Σιβηρίας, ενώ οι ψίθυροι των αιχμαλώτων μπλέκονται με το
θρόισμα των φύλλων και τους τριγμούς των κορμών. Σίγουρα
πρόκειται για μια ιδιαίτερα πρωτότυπη δημιουργία με ευφάνταστη, οπτικά υπέροχη
κινηματογράφηση από τον Εσθονό σκηνοθέτη Μάρτι Χέλντε, ο οποίος κατορθώνει να
διαχειριστεί με εγκράτεια τον μελοδραματικό τόνο των γραμμάτων της κεντρικής
ηρωίδας, διατηρώντας παράλληλα την συναρπαστική κινηματογραφική-εικαστική σχέση
μεταξύ κίνησης και ακινησίας. Όταν τελικά οι εικόνες αποκτούν ζωή ξανά, τίποτα
δεν είναι πια το ίδιο και μόνο η αμεσότητα των ανέμων μπορεί οριστικά να ενώσει
τις ψυχές των ανθρώπων που δεν πρόκειται να συναντηθούν ποτέ πια.
Η ταινία θα επαναπροβληθεί την Πέμπτη, 6 Νοεμβρίου στις
20:00, στην αίθουσα Φρίντα Λιάππα
***
Listen up Philipp του
Άλεξ Ρος Πέρι (τμήμα “Ανοιχτοί Ορίζοντες”, κυρίως πρόγραμμα.
Η δύσπεπτη αυτή τραγικομωδία χτίζεται εξ ολόκληρου πάνω
στον βασικό της χαρακτήρα, τις αντιδράσεις του, τους παραλογισμούς και τις
αποκλειστικές αγωνίες του. Ο Αμερικάνος δημιουργός επηρρεασμένος
από το αλλενικό σύμπαν, παραδίδει έναν κεντρικό ήρωα, που αν δεν γνωρίζαμε από
την εισαγωγή την ιδιότητά του, σίγουρα θα παρεξηγούνταν ως κοινωνιοπαθής
παράφρονας, ή ακόμα χειρότερα ως δολοφόνος έτοιμος να χτυπήσει ξανά. Η
ανυπόφορη αλαζονεία, συνδυασμένη με ένα ελαφρύ ναρκισσισμό με ξεκάθαρες
καταθλιπτικές τάσεις, είναι μονό λίγα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Φίλιπ,
ενός συγγραφέα που αναμένει την έκδοση του δεύτερου βιβλίου του το οποίο
θεωρείται σίγουρη επιτυχία. Ο Άλεξ Ρος Πέρι εντούτοις ενδιαφέρεται
περισσότερο για τη ζωή του συγγραφέα πέρα από το δημιούργημά του. Παρακολουθεί
στενά (με κάμερα που μεγεθύνει τα πρόσωπα, κάνοντάς τα τεράστια, σχεδόν
υπερφυσικά) τις θυμικές αντιδράσεις αυτού του ανυπόφορου κόπανου, ο οποίος
επιτίθεται με λέξεις που πληγώνουν (ή καλύτερα ακρωτηριάζουν) οτιδήποτε βρεθεί
στο δρόμο του. Από τις παλιότερες σχέσεις μέχρι την τρέχουσα (μια εξαιρετική, υπόγεια
ερμηνεία της Έλίζαμπεθ Μος), ξεκινώντας από γενικόλογα παράπονα, ο Φίλιπ
σύντομα εκτροχιάζεται σε ψιλοκουβέντα, μόνο και μόνο για να συγκεντρώσει
δυνάμεις έτσι ώστε να επιτεθεί ξανά, επιβεβαιώνοντας παράλληλα τη δική του
ανωτερότητα. Η αφήγηση συχνά πυκνά αποσυμπιέζει τους επιθετικούς διαλόγους, βοηθώντας
στην νοηματική εξέλιξη του φιλμ, το οποίο αποφασίζει να εστιάζει σε διάφορους
παράπλευρους χαρακτήρες (ειδικά μετά την πρώτη πράξη), όλους μπλεγμένους στα
δίχτια της άγενους και αυτάρεσκης πρωταγωνιστικής περσόνας. Το σενάριο λοιπόν, δίνει χώρο στην αποκαμωμένη φίλη του Φίλιπ που δουλεύει
ως φωτογράφος με πολλές προοπτικές, αλλά και στο ίνδαλμα και πνευματικό πάτερα
του πρωταγωνιστή Αϊκ Ζίμερμαν (πάντα ικανοποιητικός ο Τζόναθαν Πράις), ο οποίος
μάλιστα του προσφέρει το απομονωμένο εξοχικό του έτσι ώστε ο προστατευόμενός
του να μπορεί επιτέλους να αφιερωθεί στο αγαπημένο του θέμα- τον εαυτό του. Το φιλμ
σε στιγμές μοιάζει να πνίγεται από το βάρος της προσωπικότητας που πάει να
δημιουργήσει, ωστόσο κατορθώνει να επιβάλλει το ρυθμό του, βασισμένο στην
σκηνοθεσία, που επιτίθεται στην οθόνη με κοφτερές ατάκες, κλειστοφοβικά δωμάτια
και μια Νέα Υόρκη πολύ μακριά από την ρομαντική της εικόνα, άλλα κυρίως στην
ανυπέρβλητη ερμηνεία του Τζέισον Σβάρτσμαν. Ο συναισθηματικός
αντίκτυπος της ταινίας, συνοψίζεται αβίαστα στην καταλυτική ελαφίσια ματιά του
βαθιά φοβισμένου Φίλιπ, ο οποίος εξερευνώντας τις έννοιες της τέχνης και της
ζωής, της ύπαρξης και της ανυπαρξίας αναρωτιέται πώς άραγε είναι να αποδέχεσαι
τελικά τη ζωή σε έναν κόσμο με άλλους ζώντας λιγάκι και για αυτούς και όχι μόνο
για τον εαυτό σου.
Η ταινία θα επαναπροβληθεί το Σάββατο, 8 Νοεμβρίου στις
17:30, στην αίθουσα Τζον Κασσαβέτης
