H αυλαία του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνες του 21ου Αιώνα άνοιξε την Παρασκευή 11 Μαρτίου 2016, στην κατάμεστη αίθουσα του Ολύμπιον. Ακολούθησε η προβολή του ντοκιμαντέρ Η ορχήστρα της ανακύκλωσης – Μια συμφωνία του ανθρώπινου πνεύματος των Μπραντ Όλγκουντ και Γκράχαμ Τάουνσλι.
Την τελετή παρουσίασε η δημοσιογράφος Μαρία Κουφοπούλου, η οποία αναφέρθηκε σε μία μικρή αναδρομή που έκανε η ίδια στην ιστορία του ΦΝΘ μέσα από μία αναζήτηση στα αρχεία της ΕΡΤ. «Σε συνέντευξη Τύπου το 1999, ο Μιχάλης Δημόπουλος, διευθυντής τότε του Φεστιβάλ Κινηματογράφου, έδινε το λόγο στον εμπνευστή του τμήματος των ''Νέων Οριζόντων'' του ΦΚΘ Δημήτρη Εϊπίδη, για να ανακοινώσει τις λεπτομέρειες του 1ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Ο κ. Εϊπίδης υπογράμμιζε τότε τη μεγάλη σημασία της δημιουργίας του θεσμού κυρίως για τους Έλληνες δημιουργούς, που θα είχαν ένα κίνητρο για να κάνουν νέες ταινίες κι επιπλέον ένα χώρο προβολής, καθώς και έναν τόπο όπου θα συναντούσαν ξένους συναδέλφους τους. Ο ίδιος επέμενε μάλιστα στη σημασία του ντοκιμαντέρ ως εναλλακτική μορφή ενημέρωσης και αφύπνισης για όλους μας», είπε η κα Κουφοπούλου. Και πρόσθεσε: «Στο 7ο ΦΝΘ, το 2005, υπήρχε αφιέρωμα με τίτλο ''Μετανάστευση -Πρόσφυγες'', ενώ προβλήθηκε η ταινία Tarifa Traffic – Death in the Straits of Gibraltar του Χοακίμ Ντέμερ, που αναφερόταν στην ισπανική πόλη Ταρίφα, η οποία δεχόταν μετανάστες από τη Βόρεια Αφρική πάνω σε σχεδίες. Οι δημιουργοί ντοκιμαντέρ βλέπουν, αφουγκράζονται πριν από εμάς και ο διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ τους έδωσε το βήμα να εκφράσουν τις απόψεις τους. Δέκα και πλέον χρόνια μετά, πραγματοποιείται και φέτος ένα αφιέρωμα στο προσφυγικό».
Στη συνέχεια, ανέβηκε στο βήμα ο Αχιλλέας Κυριακίδης, αντιπρόεδρος του ΔΣ του ΦΚΘ, ο οποίος εκ μέρους του προέδρου και του Δ.Σ. του Φεστιβάλ καλωσόρισε το κοινό στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ που φέτος «ενηλικιώνεται, αφού κλείνει τα 18 του χρόνια», όπως είπε. Στη συνέχεια, ο κ. Κυριακίδης επισήμανε: «Αντίθετα με τους ανθρώπους, ο θεσμός δεν χρειάστηκε να περιμένει τα 18α γενέθλια για να αποκτήσει το δικαίωμα ισχυρής ψήφου στα δρώμενα του πολιτισμού, να αποκτήσει δίπλωμα οδήγησης του κινηματογραφικού αυτού είδους, να υπηρετήσει ευδόκιμα τη θητεία του μαζί με τους άλλους νέους και καταξιωμένους στρατευμένους ανά τον κόσμο στο ντοκιμαντέρ, να συνάψει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης με τη δημιουργικότητα, το ήθος και την καλαισθησία». Ο κ. Κυριακίδης επεσήμανε ιδιαίτερα τη συμβολή του Δημήτρη Εϊπίδη στη διοργάνωση, λέγοντας: «Πίσω από όλα αυτά, είναι ο άνθρωπος που το εμπνεύστηκε, το γέννησε και το ανέθρεψε, ενσταλάζοντάς του τις καλύτερες αρχές, ένας πατέρας που δικαιούται να καμαρώνει για το δημιούργημά του και με γενναιοδωρία μας χορηγεί κι εμάς το δικαίωμα να καμαρώνουμε για λογαριασμό του. Με κάθε σεβασμό και με την ανεπιφύλακτη εκτίμηση όλων των μελών του Δ.Σ., καλώ τον Δημήτρη Εϊπίδη να ''σβήσει'' τα 18 κεράκια του Φεστιβάλ».
Αμέσως μετά, ανέβηκε στη σκηνή του Ολύμπιον ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και ιδρυτής-διευθυντής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, Δημήτρης Εϊπίδης, ο οποίος καλωσόρισε στη 18η διοργάνωση τους θεατές, τους εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας και τους θεσμικούς φορείς, επισημαίνοντας: «Καλωσορίσατε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, το οποίο φέτος γίνεται 18 χρονών. Είμαι ιδιαιτέρως περήφανος, γιατί αυτό το Φεστιβάλ είναι παιδί μου! Γεννήθηκε σε μια εποχή όπου στην Ελλάδα το είδος του ντοκιμαντέρ ήταν στην αφάνεια και κατόρθωσε να καθιερωθεί εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Είναι επιθυμία μου να το στηρίξω έτσι ώστε να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο». Αναφερόμενος στη φετινή διοργάνωση, ο κ. Εϊπίδης τόνισε: «Φέτος παρουσιάζουμε 186 ταινίες από 47 χώρες, ανάμεσά τους και 73 ελληνικές, αριθμό ρεκόρ που αποδεικνύει πως το ελληνικό ντοκιμαντέρ βρίσκεται σε σταθερά ανοδική τροχιά. Πραγματοποιούμε αφιέρωμα στο προσφυγικό ζήτημα, πιο επείγον από ποτέ, στη χώρα μας, στην Ευρώπη, σε όλο τον κόσμο. Επίσης, με χαρά υποδεχόμαστε στη Θεσσαλονίκη δύο ξεχωριστούς δημιουργούς που τιμάμε μέσα από τα αφιερώματα μας: τον Δανό Γιον Μπανγκ Κάρλσεν και τον Ιρλανδό Μαρκ Κάζινς».
Στη συνέχεια, ο κ. Εϊπίδης, επισήμανε: «Φέτος, αναμένουμε περισσότερους από 210 επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου. Αρκετοί από αυτούς, θα συμμετάσχουν στην πάντοτε δραστήρια Αγορά του Φεστιβάλ, εκεί όπου γεννιούνται οι ταινίες του αύριο και προωθούνται σημαντικές συμφωνίες, μέσα από ένα πλέγμα δράσεων και με τη συνεργασία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ντοκιμαντέρ EDN». Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο κ. Εϊπίδης στη φετινή συνεργασία του Φεστιβάλ με την οργάνωση Άρσις, σημειώνοντας: «Συγκεντρώνουμε είδη πρώτης ανάγκης για τους πρόσφυγες και προσκαλούμε τον κόσμο να συνδράμει. Ακόμη και το ελάχιστο, είναι πολύτιμη βοήθεια».
Αμέσως μετά, ο κ. Εϊπίδης κάλεσε στη σκηνή του Ολύμπιον τον Δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μπουτάρη, για να κηρύξει την έναρξη του Φεστιβάλ. Ο κ. Μπουτάρης μίλησε με πολύ θερμά λόγια για τον κ. Εϊπίδη, λέγοντας: «Είχα την ευχαρίστηση και την τιμή να τον γνωρίσω αρκετά χρόνια νωρίτερα και είχα τη χαρά να συνεργαστώ μαζί του, όντας για ένα σύντομο διάστημα πρόεδρος του Δ.Σ. του Φεστιβάλ Κινηματογράφου και του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Του χρωστώ ευγνωμοσύνη γιατί έμαθα από αυτόν πολλά πράγματα και κυρίως να εκτιμώ το ντοκιμαντέρ σαν ένα είδος σινεμά που είναι πιο πραγματικό, έρχεται πιο κοντά στη ζωή μας. Το ΦΝΘ έχει μία συνεχή ανοδική πορεία. Ο Δημήτρης Εϊπίδης έφτιαξε ένα παιδί που σήμερα ενηλικιώνεται και όσο συγκινητικός κι αν είναι ένας αποχωρισμός, πιστεύω ότι σήμερα βλέπει το παιδί του να ανοίγει τα φτερά του».
Ως δείγμα ευγνωμοσύνης για την παρουσία και την προσφορά του στη Θεσσαλονίκη, μετά από πρόταση του κ. Μπουτάρη, ο κ. Εϊπίδης ανακηρύχθηκε ομόφωνα επίτιμος δημότης του Δήμου Θεσσαλονίκης. Διαβάζοντας το σκεπτικό της ανακήρυξης, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης αναφέρθηκε «στην προσφορά του Δημήτρη Εϊπίδη στην πόλη της Θεσσαλονίκης, την οποία κατέστησε παγκοσμίως γνωστή και ανέδειξε διευθύνοντας αρχικά το παράλληλο τμήμα ''Νέοι Ορίζοντες'' του Φεστιβάλ και στη συνέχεια το ΦΝΘ». Η τελετή απονομής του μεταλλίου θα γίνει στην επόμενη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, στο Δημαρχείο της πόλης.
Στη συνέχεια, πριν την προβολή του ντοκιμαντέρ
Η ορχήστρα της ανακύκλωσης – Μια συμφωνία του ανθρώπινου πνεύματος, η παραγωγός της ταινίας Χουλιάνα Περανάντα-Λόφτους με βιντεοσκοπημένο μήνυμά της ευχαρίστησε τους διοργανωτές του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και ζήτησε από τους θεατές να βοηθήσουν ώστε να διαδοθεί παντού το μήνυμα αυτής της ξεχωριστής ορχήστρας.
Η ταινία έναρξης Η ορχήστρα της ανακύκλωσης –Μια συμφωνία του ανθρώπινου πνεύματος, πρόκειται για μια νεανική, κεφάτη ορχήστρα που χρησιμοποιεί μουσικά όργανα φτιαγμένα εξ ολοκλήρου από σκουπίδια πρωταγωνιστεί στο ντοκιμαντέρ.
Η Recycled Orchestra, όπως ονομάζεται, έχει έδρα της την Κατέουρα, μια από τις πιο υποβαθμισμένες παραγκουπόλεις-σκουπιδότοπους της Παραγουάης, όπου οι άνθρωποι ζουν κυριολεκτικά μέσα σε μια απέραντη έκταση από σκουπίδια, από τα οποία επιβιώνουν ως ρακοσυλλέκτες. Τα μέλη αυτής της πολυάριθμης ορχήστρας είναι κυρίως έφηβοι, οι οποίοι κάτω από την καθοδήγηση του χαρισματικού μέντορα και μαέστρου τους, Φάβιο Τσάβες, αποκτούν παγκόσμια φήμη, κάνουν sold out εμφανίσεις και συνεργάζονται με σπουδαία ονόματα της διεθνούς μουσικής σκηνής, αντιμετωπίζοντας διάφορες προκλήσεις στη διάρκεια της συναρπαστικής διαδρομής τους. Το ντοκιμαντέρ, γεμάτο ψυχή όπως οι ήρωές του, υμνεί την οικουμενική δύναμη της μουσικής και το θρίαμβο της ανθρώπινης θέλησης, που επιβιώνουν ακόμη και ανάμεσα σε δεκάδες τόνους σκουπιδιών.
Η ταινία περιλαμβάνεται στο τμήμα «Όψεις του Κόσμου» του Φεστιβάλ.
Την τελετή έναρξης του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης τίμησαν με την παρουσία τους σειρά επίσημων καλεσμένων από τον χώρο του πολιτισμού και της πολιτικής με έμφαση στους πολιτιστικούς φορείς της Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα τους ξεχώρισαν οι αντιπρόσωποι κομμάτων, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής Αναστάσιος Κουράκης, Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού, Παιδείας και Αθλητισμού Έλλη Χρυσίδου, Ο Γενικός Πρόξενος της Σερβίας, Ο Γενικός Πρόξενος της Ρουμανίας και οι Επίτημοι Πρόξενοι του Καναδά, της Φινλανδίας, της Δανίας, της Νορβηγίας, της Ελβετίας, του Λουξεμβούργου και της Σουηδίας. Η Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης Alexandrine Boufflers, ο Πρόεδρος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Ανδρέας Τάκης μαζί με την Διευθύντρια Μαρία Τσαντσάνογλου, η Διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Πολυξένη Αδάμ Βελένη, ο Πρόεδρος του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης Νικήτας Μυλόπουλος μαζί με τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή Γιώργο Εμμανουήλ Λαζαρίδη, ο Μανώλης Μαραγκούλης – Πρόεδρος του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και ο Διευθυντής του Ηρακλής Παπαϊωάννου, ο Άρης Στυλιανού – Πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος καθώς και αντιπρόσωποι του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, ο Παύλος Πανταζής – Πρόεδρος του Τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονίκης Peter Panes, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Μονής Λαζαριστών Λάζαρος Κωνσταντινίδης ανάμεσα σε πλήθος άλλων καλλιτεχνών του χώρου.
