Ο κινηματογράφος Ολύμπιον άνοιξε τις
πύλες του για να υποδεχθεί χθες, με κάθε επισημότητα (όχι όμως και ανάλογη
λαμπρότητα), την Τελετή Έναρξης του 17ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Ο τίτλος του (“Εικόνες του 21ου αιώνα”) χαρακτηριστικός και πολυσήμαντος. Στην
πραγματικότητα αυτό που πρόκειται να δει ο θεατής, και εμείς μαζί του μέσα από
τη ματιά του “Εξώστη Θ”, είναι ταινίες τεκμηρίωσης- εμπειρίες από ένα ευρύτατο
φάσμα εικόνων και θεματολογιών που απασχολούν, ή έστω οφείλουν να απασχολούν
όλους μας. Αν και δεν πρόκειται για ταινίες μυθοπλασίας, ωστόσο αποτελούν
διέξοδο και εφαλτήριο για νέες διαδρομές “διαδρομές αλληλεγγύης, ανθρωπισμού
και θάρρους” όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Πρόεδρος του Φεστιβάλ, πατέρας των
κινηματογραφικών δρώμενων της πόλης, κύριος Δημήτρης Εϊπίδης. Το
πρόγραμμα, παρότι οι δύσκολοι καιροί (για όλη τη βιομηχανία του σινεμά, αλλά
και ιδιαίτερα για το συγκεκριμένο είδος) δεν το επιτρέπουν, αποδεικνύεται
πλούσιο και πολυποίκιλο. Τα δύο βασικά αφιερώματα σε κινηματογραφιστές, είναι
αυτά που γίνονται στον Αυστριακό Χούμπερτ Ζάουπερ, με τις δουλειές του
πάντοτε να αποτελούν αιχμηρά πολίτικα σχόλια, χωρίς όμως να αδιαφορούν για την
ουσία του προβληματισμού τους που δεν είναι άλλη από από την ανθρωπιστική κρίση,
και στον Ρουμάνο Αλεξάντρου Σόλομον, ο οποίος αποκαλύπτει με κάθε του
δημιούργημα άγνωστες πτυχές της πραγματικότητας, αλλά και της ιδιαίτερης
ταυτότητας της χωράς του.
Το φετινό Φεστιβάλ επιπλέον περιλαμβάνει
ένα εκτενές αφιέρωμα στο γερμανικό ντοκιμαντέρ, με ταινίες παραγωγών που
ταξιδεύουν στον κόσμο, για να γνωρίσουν μικρές ή μεγάλες (αλλά πάντοτε
σημαντικές) ιστορίες ανθρώπων, καθιερώνοντας το είδος και τη κινηματογραφική
γραφή ως μιας από τις σημαντικότερες στην Ευρώπη.
Σίγουρα πάντως, κορωνίδα της γιορτής του
Ντοκιμαντέρ στην Θεσσαλονίκη, αποτελούν οι ελληνικές παράγωγες, οι οποίες φέτος
έχουν ανέλθει σε 63, κόντρα στον καιρό, τις συνθήκες, την εσωστρέφεια. Οι
θεματολογίες ποικίλουν, με την Ελλάδα της κρίσης να παραμένει μεγάλη, άλλα όχι
μοναδική πρωταγωνίστρια. Οι τέχνες, η παράδοση, οι ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και
οι σχέσεις με τους θεσμούς, η μετατροπή του παγκόσμιου σε προσωπικού και
αντίστροφα, η μοναδικότητα και η συλλογική αίσθηση μπροστά στις προκλήσεις, συνθέτουν
ένα κολάζ εικόνων και σκηνών, σκιαγραφημένες από Έλληνες δημιουργούς που
επιμένουν στην τέχνη τους πάρα τις παντός τύπου -και πρωτίστως οικονομικές- αντιξοότητες.
Η Τελετή έναρξης ξεκίνησε απρόβλεπτα
φέτος, με την παράσταση του χιπ χοπ ελληνικού συγκροτήματος “Muther funkers” οι οποίοι όπως δηλώθηκε χαριτολογώντας, επιθυμούν να συνεχίσουν να
χορεύουν μέχρι να γίνουν ταινία η οποία σίγουρα θα προβληθεί στο … 90ο Φεστιβάλ
Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ένα Φεστιβάλ το οποίο θεωρείται πλέον το 3ο σημαντικότερο
στην Ευρώπη στο είδος του, όπως μας ενημέρωσε ο ιδρυτής και ιθύνον νους Δημήτρης
Εϊπίδης. Αφού ο λόγος πέρασε για λίγο τόσο στο δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη
Μπουτάρη, όσο και στον αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη, ο
οποίος τόνισε ότι, παρότι πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη εμφάνισή του ως
πολιτικό πρόσωπο εντούτοις δεν έχει καθόλου τρακ, γιατί βρίσκεται ανάμεσα σε
φίλους, σε ανθρώπους της τέχνης που αγαπούν τον τόπο τους και γνωρίζουν ότι
μέσω αυτής “θα μπορέσουμε να βρούμε την χαμένη μας αυτοπεποίθηση”, στη συνεχεία
τα φώτα έσβησαν και ο λόγος πέρασε στη μεγάλη οθόνη και στην ταινία έναρξης. Το
“Επιχείρηση χιπ χοπ” του Νεοζηλανδού Μπριν Έβανς.
Η ταινία αφηγείται τις προσπάθειες ενός
γκρουπ χορευτών από το απομακρυσμένο νησάκι Γουαχίκι της Νέας Ζηλανδίας, να
γίνουν δεκτοί και να ταξιδέψουν στο Λας Βέγκας, παίρνοντας μέρος στο μεγαλύτερο
παγκόσμιο πρωτάθλημα χορού χιπ χοπ. Η μοναδική ιδιαιτερότητα αυτού του γκρουπ
είναι ότι απαρτίζεται από χορευτές ηλικίας από 65 έως 95 ετών! Μέσα από ένα
χαριτωμένο (με αρκετές δόσεις χιούμορ) αλλά ειλικρινές ντοκιμαντέρ, ο Έβανς μας
συστήνει στις ζωές των υπερήλικων ανθρώπων του νησιού, που αρνούνται πεισματικά
να παραδοθούν στα γερατειά, που θέλουν αυτοί να πηγαίνουν να βλέπουν τα παιδιά
τους και όχι το αντίθετο. Όλοι οι φόβοι του ρίσκου της γελοιοποίησης των
πρωταγωνιστών – όπως έξαλλου συμβαίνει σε αρκετά φιλμ με “τρελούς” υπερήλικες- γρήγορα
εξανεμίζονται, αφήνοντας ένα έντονο, γεμάτο ενέργεια ντοκιμαντέρ, το οποίο
αποδεικνύει όσο πιο έμπρακτα και ρυθμικά γίνεται, ότι η ηλικία είναι πράγματι
μόνο ένας αριθμός. Οι ενενηντάχρονοι χορευτές κατορθώνουν να μιλήσουν με ρίμες
απ’ ευθείας στην καρδία συγκινώντας, χωρίς ίχνος οίκτου. Το αυθόρμητο, διαρκές
και εντονότατο χειροκρότημα στο τέλος της ταινίας, από ολόκληρη την αίθουσα, αποδεικνύει
του λόγου το αληθές.Το φιλμ θα επαναπροβληθεί σήμερα, στις 20:30, στην αίθουσα Σταύρος
Τορνές.
Αξίζει να
σημειωθεί ότι έξω από τον κινηματογράφο “Ολύμπιον” είχαν συγκεντρωθεί σε
διαμαρτυρία μελή του συλλόγου Βιβλίου- Χάρτου ενάντια στις απολύσεις συνάδελφων
τους από το βιβλιοπωλείο “Ιανός”. Συγκεκριμένα, αναφερθήκαν στις αυθαίρετες
πρακτικές ενός ακόμα χώρου «πολιτισμού», όπου πίσω από τις βιτρίνες του
κρύβονται διάφορες εκφάνσεις εργοδοτικής τρομοκρατίας και αυθαιρεσίας/ασυδοσίας
και ιστορίες ζοφερής εργασιακής πραγματικότητας.
Νωρίτερα το απόγευμα είδαμε το “Είμαι
Εδώ” ένα ντοκιμαντέρ του Κινέζου σκηνοθέτη Λίσιν Φαν. Η ταινία καταγράφει
τη νέα, απαιτητική ζωή μιας ομάδας νεαρών Κινέζων, ο οποίοι το καλοκαίρι του 2013
έγιναν δεκτοί σε ένα από τα μεγαλυτέρα διαγωνιστικά τηλεοπτικά σόου της αχανούς
χωράς, το “Super Boy”. Καθώς τα νεαρά αγόρια προσπαθούν να προσαρμοστούν, ουσιαστικά να
επιβιώσουν μέσα σε ένα σκληρό και ανταγωνιστικό (όχι όμως από τους ίδιους) περιβάλλον,
η ταινία αρχίζει να μετατοπίζεται από τα σαστισμένα βλέμματα των παιδιών, σε
στρατολογημένα τσιτάτα περί μάχης (απέναντι σε ποιον;), ηρωικών αποφάσεων και
χρέη που οι ίδιοι οι διαγωνιζόμενοι έχουν να ξεπληρώσουν απέναντι στους γονείς
τους, που τους έφεραν στον κόσμο και τους αγαπούν … Επενδυμένο με τραγούδια των νεαρών διαγωνιζόμενων,
το φιλμ μοιάζει να μην έχει ξεκάθαρη σκηνοθετική ματιά, δημιουργεί συνεχώς μια
αίσθηση ευγνωμοσύνης απέναντι στον διαγωνισμό, που “εκπαιδεύει” τους νέους, που
τους μαθαίνει τόσα πολλά (για την εκμετάλλευση της εικόνας και την τεράστια
μπίζνα που στήνεται ούτε λόγος …) και καταλήγει, μέσα στην επαναληψιμότητά του,
να φαντάζει ένα μεγάλου μήκους motivational σποτάκι ενός κινέζικου “The Voice”. Θα επαναπροβληθεί την Παρασκευή, 20 Μαρτίου στις 23:30, στην αίθουσα
Φρίντα Λιάππα.
