Δυο λόγια για το Σινεμά & Ψυχανάλυση
γράφει ο Κωνσταντίνος Ρασκάτος
Παραπάνω από μια δεκαετία στις κινηματογραφικές αίθουσες, τόσο της Θεσσαλονίκης, όσο και της Αθήνας, συναντάμε το Σινεμά & Ψυχανάλυση, τον διάλογο μεταξύ της ψυχανάλυσης και της 7ης τέχνης, ο οποίος ανοίγει νέους ορίζοντες στην ανάγνωση μιας ταινίας. Στο πάνελ μετά την προβολή της ταινίας, ακούγεται συνήθως πρώτα η κινηματογραφική οπτική, από κριτικούς του κινηματογράφου, σκηνοθέτες, σεναριογράφους, οι οποίοι μας μαθαίνουν τον δικό τους τρόπο ανάγνωσης της ταινίας και έπειτα παίρνει την σκυτάλη η ψυχαναλυτική οπτική, για την οποία μιλούν, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, ψυχαναλυτές, άνθρωποι που έχουν μια ιδιαίτερη δέσμευση με την ψυχανάλυση, υπό τον συντονισμό του Ρεζινάλντ Μπλανσέ και άλλων μελών της Ελληνικής Εταιρίας της Νέας Λακανικής Σχολής, δημιουργώντας έτσι, ένα γόνιμο έδαφος ανταλλαγής απόψεων, κάτι το ζωντανό, όπου ο καθένας μπορεί να πάρει κάτι από τα λόγια, την ερμηνεία του άλλου.
Το πάντρεμα του σινεμά και της ψυχανάλυσης βρίσκεται ακριβώς σε αυτήν την ιδιαίτερη ανάγνωση της ταινίας, των χαρακτήρων της, των σχέσεων τους, στις οποίες αντανακλώνται οι δυσκολίες, τα προβλήματα, το προσωπικό ζήτημα του καθενός. Εξάλλου, η ψυχανάλυση από τα σπάργανα της συνομιλεί με την τέχνη, διδάσκεται και εμπνέεται από αυτήν. Είναι γνωστό ότι στην διδασκαλία του Φρόυντ και του Λακάν, συχνά κανείς συναντά αναφορές από τον κινηματογράφο, το θέατρο, την τραγωδία ή και την λογοτεχνία, προσπαθώντας έτσι να αναδείξουν πτυχές του ανθρώπου, οι οποίες παραμένουν στο σκοτάδι. Όπως έλεγε ο Λακάν μετά τον Φρόυντ, ο καλλιτέχνης προηγείται του ψυχαναλυτή, θέλοντας να πει ότι το έργο τέχνης αποτελεί μια απάντηση του καλλιτέχνη, στο αδιέξοδο της ύπαρξης, στην δυσφορία που δημιουργεί ο πολιτισμός και είναι αυτό που εγείρει το ενδιαφέρον του ψυχαναλυτή και προσφέρεται για ερμηνεία.
Αρκεί μια σκηνή ή ένα στιγμιότυπο της ταινίας, για να αναδειχθούν οι δυσκολίες, ο διχασμός, η καταστροφική απόλαυση του υποκειμένου. Αρκεί, για να σταθεί ως αφορμή να συνομιλήσουν κοινό και ομιλητές, για τα ενδόμυχα του ανθρώπου, την φαντασίωση, την επιθυμία, για κάτι της τάξεως του ασυνειδήτου. Άλλωστε και η επιλογή της ταινίας δεν γίνεται τυχαία. Η θεματολογία αφενός, βασίζεται στον προσανατολισμό εργασίας που προτείνει κάθε χρόνο η Νέα Λακανική Σχολή ή η Παγκόσμια Εταιρία Ψυχανάλυσης και αφετέρου, είναι μια ομαδική δουλειά, που πρέπει να μας αγγίζει, να παρακινεί την επιθυμία μας, ώστε να συνομιλήσουμε, να μελετήσουμε και να γράψουμε την δική μας ματιά, την δική μας ερμηνεία για την ταινία, με βάση την ψυχαναλυτική θεωρία. Αυτή η ερμηνεία διαπερνά και ξαφνιάζει, ως κεραυνός εν αιθρία, έτσι, κοινό και ομιλητές μπαίνουν σε μια διαδικασία εργασίας, διερώτησης και διχασμού, θυμίζοντας την ερμηνεία του ψυχαναλυτή, η οποία λειτουργεί, πολλές φορές, με τρόπο αινιγματικό, η οποία έρχεται να ταρακουνήσει τα νερά, θα λέγαμε.
1ο Θερινό Σινεμά & Ψυχανάλυση
Ο Ψυχαναλυτικός Κύκλος Θεσσαλονίκης ολοκληρώνει για τη φετινή χρονιά, τη σειρά κινηματογραφικών προβολών στα πλαίσια του Σινεμά και Ψυχανάλυση, με την προβολή της ταινίας «Στρέλλα». Για πρώτη φορά το Σινεμά και Ψυχανάλυση προβάλλεται σε θερινό κινηματογράφο με καλεσμένο τον σκηνοθέτη της ταινίας Πάνο Κούτρα.
Η ταινία ακολουθεί το νήμα του θέματος του Συνεδρίου της Νέας Λακανικής Σχολής «Οδυνηροί Έρωτες» που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι στις 17-18 Μαΐου 2025, εμπλουτίζοντας τη θεματολογία του έρωτα και της αγάπης αυτή τη φορά με πρωταγωνίστρια μια τρανς γυναίκα.
Η ταινία ορόσημο του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου, έκανε πρεμιέρα το 2009 στο 59ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου, έλαβε μέρος σε περισσότερα από 20 Διεθνή Κινηματογραφικά Φεστιβάλ και διακρίθηκε το 2010 με τέσσερα βραβεία από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, έχοντας λάβει διανομή και στις γαλλικές αίθουσες. Πρόκειται για την τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του Πάνου Κούτρα και αποτελεί 100% ανεξάρτητη παραγωγή.
Λίγα λόγια για την υπόθεση της ταινίας: Ο Γιώργος όταν μετά από 15 χρόνια αποφυλακίζεται, γνωρίζει μια νεαρή τρανς με την οποία συνάπτει ερωτική σχέση, η οποία θα δοκιμάσει τις ευαίσθητες και ανομολόγητες πτυχές της ύπαρξης που αν και ριζώνουν στην παιδική ηλικία δεν παύουν να συνοδεύουν την ενήλικη ζωή.
Ένα τολμηρό δράμα που ξεδιπλώνει ζητήματα όπως ο τρανσεξουαλισμός, ο έρωτας, ο οικογενειακός δεσμός, η φαντασίωση.
Αμέσως μετά την προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση ανάμεσα στον σκηνοθέτη Πάνο Κούτρα, μέλη του Ψυχαναλυτικού Κύκλου Θεσσαλονίκης και το κοινό υπό τον συντονισμό των Ρεζινάλντ Μπλανσέ, Ψυχαναλυτή και Δέσποινας Καραγιάννη, Ψυχαναλύτριας, Πρόεδρου της Ελληνικής Εταιρείας της Νέας Λακανικής Σχολής.
Ποια είναι η θέση της λακανικής ψυχανάλυσης απέναντι στον τρανσεξουαλισμό; Τί μας διδάσκει η καλλιτεχνική προσέγγιση για το θέμα αυτό και όχι μόνο, όπως και οι μαρτυρίες των τρανς που οφείλουν να ληφθούν υπόψη και να ερμηνευτούν, προκειμένου να διαβαστεί και να ερμηνευτεί το αδύνατο του ομιλούντος όντος και το αδύνατο της συνύπαρξης για το οποίο τελικά δεν υπάρχει τύπος;
Τετάρτη, 4 Ιουνίου 2025
Ώρα: 21:00
Κινηματογράφος «Απόλλων»
Τιμή εισιτηρίου: 7 ευρώ
Ηλεκτρονικό εισιτήριο: www.more.com
Με την υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας της Νέας Λακανικής Σχολής και της Ακαδημίας Κλινικών Σπουδών της Αθήνας.
