Ο Εξώστης ρωτά, οι συγγραφείς απαντούν | Δημήτρης Γιαννόπουλος

Κάθε εβδομάδα ένας συγγραφέας απαντά σε 15 ερωτήσεις.

Γιατί γράφετε;

Δεν ξέρω γιατί συνέβη αρχικά. Διάβαζα βιβλία, άκουγα μουσικές, και κάπου μέσα στις ονειροπολήσεις που μού προκαλούσαν οι στίχοι του Παύλου Παυλίδη στα Ξύλινα Σπαθιά, μού ήρθε μια ιδέα και ξεκίνησα να τη γράφω. Την παράτησα και ξεκίνησα πάλι αρκετά χρόνια αργότερα. Τώρα πια θα έλεγα ότι οι πραγματικοί λόγοι είναι ένας συνδυασμός των παρακάτω: εξορκισμός ανοιχτών πληγών και παλιών λογαριασμών, επικοινωνία με τους άλλους και με κάποιο υπερπέραν, και κάποια λανθάνουσα μορφή ματαιοδοξίας.

Τι κάνετε όταν δεν γράφετε;

Παίζω μπάσο και τραγουδάω στο alternative rock σχήμα με το κακόηχο όνομα Ledge Fortcher. Όχι, δεν σημαίνει κάτι.

Είστε πρωτίστως αναγνώστης/τρια ή συγγραφέας;

Σίγουρα αναγνώστης. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου συγγραφέα. Απλά γράφω μία στο τόσο. Στο ενδιάμεσο διαβάζω όσο περισσότερο μπορώ, αν και τελευταία όχι όσο θα ήθελα.

Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;

Το Out της Natsuo Kirino. Συν τα 4 ερωτικά γράμματα του Williams Niall. Εξαιρετικά και τα δύο.

Με ποιες προσωπικότητες της Λογοτεχνίας θα βγαίνατε για ποτό;

Δεν νομίζω ότι κάποια προσωπικότητα της λογοτεχνίας θα ήθελε να τού κατσικωνόταν κανένας από εμάς. Οι συγγραφείς είναι λίγο αντικοινωνικά όντα. Άσε που κάποιοι απ’ αυτούς δεν ζούνε πια. Αν παρ’ όλα αυτά είχα τη δυνατότητα, θα διάλεγα τον Νίκο Νικολαΐδη, τον σκηνοθέτη, τον Nick Cave και τον Cormac McCarthy. Και ίσως και οι τρεις ταυτόχρονα. Καλά θα πήγαινε αυτό…not.

Ισχύει ακόμα ο «θάνατος του συγγραφέα» στην εποχή των social media;

Ναι. Γιατί κανείς δεν διαβάζει. Ελάχιστοι μόνο. Πάρε παράδειγμα τη μουσική. Ανεβάζεις ένα τραγούδι και δεν το ακούει κανείς. Ανεβάζεις ένα φαγητό ή μια σέλφι, και πατάει ο άλλος like αβίαστα. Νομίζω ότι ισχύει γενικά ο θάνατος του ανθρώπου στην εποχή των social media. Του ανθρώπου και κάθε επικοινωνίας. Μόνο νάρκισσοι που κυνηγάνε τα like, την αυτοπροβολή και την επιβεβαίωση. Ντοπαρισμένοι μανιοκαταθλιπτικοί με καθρεφτάκια. Λίγο μαυρίλα μού βγήκε αυτό… Εντάξει, ίσως μπορείς να φτάσεις και σε κάποιους ανθρώπους δεν γνωρίζεις. Εντάξει, τώρα γκρίζαρε λίγο.

Γίνεται να βιοπορίζεσαι στην Ελλάδα μόνο από τη συγγραφή;

Ναι. Αν γράφεις ανύπαρκτες βιογραφίες αγίων, άρλεκιν και βιβλία αυτοβελτίωσης. Και πάλι θέλει προσπάθεια για όλα αυτά. Σίγουρα όχι με το να γράφεις αυτά ακριβώς που θέλεις.

Διδάσκεται η γραφή;

Ναι. Ως ένα σημείο είναι θέμα εξάσκησης και δουλειάς. Για να γράψεις βέβαια, πρέπει να διαβάζεις ανελλιπώς. Και να πετάς περισσότερα από αυτά που κρατάς.

Ποιο θα ήταν το δικό σας «γράμμα σ’ ένα νέο ποιητή»;

Κανένα. Γιατί αυτό από μόνο του φανερώνει μια ψευδή πνευματική ανωτερότητα. Ποιός σας είπε ότι είμαι καλύτερος από οποιονδήποτε, πόσο μάλλον από έναν ποιητή, και μάλιστα νεαρό; Αυτό είναι έπαρση, αλαζονεία.

Η Λογοτεχνία είναι ενιαία ή επιδέχεται διακρίσεων;

Είναι ενιαία για αυτόν που δεν διαβάζει και επιδέχεται διακρίσεων από τους μυημένους και τους λοιπούς. Ας διαβάζει ο κόσμος περισσότερο, και κάποια στιγμή μπορεί να διαβάσει και κάτι διαφορετικό που θα τον οδηγήσει σε άλλα μονοπάτια. Νομίζω ότι ο καθένας βρίσκει στο τέλος τι τού αρέσει περισσότερο, καθόλου ή λιγότερο.

Υπάρχουν must read βιβλία; Ποια είναι για εσάς;

Must read όχι. Αγαπημένα, ναι. “Ο Μάγος” του Τζων Φώουλς, “Η δε όνος είδεν άγγελον” του Νικ Κέιβ, “Μια στεκιά στο μάτι του Μοντεζούμα” του Νίκου Νικολαΐδη, “Ο Επιβάτης” του Κόρμακ Μακάρθι, και άλλα πόσα που ξεχνάω και μετά θα λέω ότι έπρεπε να τα είχα θυμηθεί.

Πώς είναι να γράφεις στον καιρό της πολιτικής ορθότητας;

Νομίζω περιοριστικό, αν το ακολουθήσεις. Π.χ. δεν μπορεί να γράψεις έναν παρακμιακό χαρακτήρα που δεν έχει κανέναν σεβασμό σε τίποτα και να τον βάλεις να μιλάει με την ξύλινη γλώσσα του πολιτικά ορθού. Η γλώσσα είναι ζωντανό πράγμα. Και οι χαρακτήρες για να είναι αληθινοί, οφείλουν να μιλάνε ο καθένας τη γλώσσα του. Αλλιώς είναι κάλπικο. Μια προσπάθεια κολακείας του αναγνώστη.

Γιατί οι Έλληνες γράφουν περισσότερο απ’ ό, τι διαβάζουν;

Γιατί είμαστε οι καλύτεροι, πρώτοι σε όλα, και όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι έτρωγαν βελανίδια. Δεν πιστεύω ότι είναι μόνο αυτό. Άντε, να μη διαβάζεις, που δεν γίνεται, αλλά λέμε τώρα. Επιμέλεια σε αυτά που γράφουν, μπορούν να κάνουν; Ορθογραφία γνωρίζουν; Συντακτικό; Είμαστε σαν τους γέρους του καφενείου που τα ξέρουν όλα. Ωχ, ηλικιασμός (αντίστοιχο του σεξισμού, φαντάζομαι ή και όχι). Έχει να κάνει με την παιδεία και τη μόρφωση. Όταν μεγαλώνεις σε ένα στείρο περιβάλλον, που το σχολείο επιβάλλει μόνο μια ανταγωνιστική παπαγαλία, κι ένα σπίτι, στο οποίο  θεωρείσαι το πιο ταλαντούχο, όμορφο και αλάνθαστο πλάσμα λόγω της προβολής της ματαιοδοξίας των γονιών, ε, τί περιμένεις; Να γυρίσει έστω και ένας να αναρωτηθεί “ρε μπας και γράφω μαλακίες;” Και άντε και τις γράφω, γιατί δεν τις πετάω και πρέπει να τις εκδώσω; Εγώ έλειπα από το παγκόσμιο στερέωμα; Ε, εγώ!

Πώς σας επηρεάζει η πολιτική επικαιρότητα;

Α, είναι πανέμορφη! Σε περίπτωση που επιβιώσουμε από ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα ή κάποιον πόλεμο, μας βλέπω σαν τον Τζον Κόνορ στο Terminator. Να μας κυνηγάνε τα ρομπότ να μας εξοντώσουν. Αυτό ή κάτι σε Mad Max 2 ή 3. Πέρα απ’ την πλάκα, νομίζω με ενοχλεί πόσο πολύ έχουμε συνηθίσει τη βία σε οποιαδήποτε μορφή. Ο άνθρωπος δεν έχει μάθει ακόμα να ζει αρμονικά πάνω στον πλανήτη. Έχει μια μανία καταστροφής και αυτοκαταστροφής. Φταίει που είμαστε θνητοί. Ενώ αν ήμαστε αθάνατοι, θα ψάχναμε πώς να αυτοκτονήσουμε. Αν είχαμε αφήσει βέβαια και τίποτα όρθιο πάνω στη γη.

Η Λογοτεχνία, τελικά, σας έχει αλλάξει τη ζωή;

Ναι. Η λογοτεχνία σε αναγκάζει να χρησιμοποιήσεις το μυαλό σου. Να φανταστείς εικόνες. Να ταυτιστείς, να συμπάσχεις, να σκεφτείς, να αναρωτηθείς. Να γελάσεις, να κλάψεις. Λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα ταυτόχρονα, και ίσως δεν αντιλαμβανόμαστε άμεσα τα οφέλη της. Εξάλλου, είναι μία από σημαντικότερες δραστηριότητες του ανθρώπου από τις απαρχές της ύπαρξης του: να λέει και να ακούει ιστορίες. Το σύντομο πέρασμα του απ’ αυτόν τον κόσμο.

Ο Δημήτρης Γιαννόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Εργάζεται ως μηχανικός κατασκευής σε εργοτάξια στη Βόρεια Ελλάδα και ενίοτε γράφει.