Συνέντευξη: Αντωνία Καραφίλη
The Greek Manufacturer: Ο Νικόλας Καρμίρης αναβιώνει την ελληνική βιοτεχνία
Τον Νικόλα ίσως τον έχεις δει σε Instagram ή TikTok να μιλά για τις εμπειρίες του στον χώρο της βιοτεχνίας, να εξηγεί πώς λειτουργεί ένα brand και να δίνει συμβουλές. Επικοινωνήσαμε μαζί του και μας μίλησε για το όραμά του!
«Εμείς είμαστε μια ελληνική βιοτεχνία ρούχων και κατασκευάζουμε ρούχα για μικρούς πελάτες κυρίως. Εξυπηρετούμε δηλαδή αυτούς που οι άλλοι δεν εξυπηρετούν – οι μεγάλες βιοτεχνίες τις έχουν στο περιθώριο και δεν ασχολούνται. Είμαστε σχεδόν κάθετη μονάδα: κεντάμε, τυπώνουμε, ράβουμε, κόβουμε. Το μόνο που δεν κάνουμε είναι να παράγουμε το ύφασμα. Παίρνουμε την πρώτη ύλη, την επεξεργαζόμαστε, τη βγάζουμε κατευθείαν τελικό προϊόν. Δεν χρειάζεται δηλαδή τα κομμάτια του ρούχου να πάνε σε εξωτερικούς συνεργάτες. Γίνονται όλα μέσα. Κουμπιά, κουμπότρυπες, κεντήματα, τα πάντα.»
Εξυπηρετείτε και λιανική; Κάνετε και παραγγελίες για ένα δύο κομμάτια, για καταναλωτές σαν εμένα;
Όχι. Όχι ακόμα. Κάποια στιγμή, όταν θα έχω στελεχώσει την επιχείρηση καλύτερα, σε έναν άλλο χώρο (γιατί εδώ πέρα είμαστε περιορισμένοι) ίσως να το κάνω. Απλά το μεμονωμένο είναι κυρίως δείγμα σε αυτήν την περίπτωση. Δηλαδή όταν έρθει ένας πελάτης και μου πει χρειάζομαι 50 ρούχα, εννοείται θα του βγάλω πρώτα ένα ρούχο να το δει. Αν μου έρθουν δέκα πελάτες και θέλουν δέκα διαφορετικά δείγματα είναι διαχειρίσιμο. Αλλά αν μου έρθουν χίλιοι άνθρωποι που θα θέλουν χίλια μπλουζάκια ο καθένας το δικό του, ε δεν έχω τα άτομα να μπορέσω να το εξυπηρετήσω αυτό. Και δεν έχω και το μέρος για να μπορέσω να στεγάσω παραπάνω άτομα για να μπορέσω να το εξυπηρετήσω.
Η βιοτεχνία είναι στον Εύοσμο;
Ναι, η βιοτεχνία είναι στον Εύοσμο και απασχολώ άλλα έξι άτομα.
Πότε ξεκίνησε αυτή η επιχείρηση;
Η επιχείρηση ξεκίνησε το 2012.
Α, σε δύσκολα χρόνια.
Σε δύσκολα χρόνια, αλλά και τυχερά. Και θα σου εξηγήσω γιατί. Εγώ ξεκίνησα το 2012 να φτιάχνω το δικό μου brand. Και είχα δει ότι στο Facebook είχε αρχίσει να υπάρχει μια μικρή δραστηριότητα, κάποιοι να δείχνουν ρούχα και λέω ας το κάνω. Βέβαια εγώ πήγα και ασχολήθηκα κατευθείαν με ρούχα αθλητικά, ρούχα γυμναστηρίου γιατί εκεί είχα και το κοινό. Και έτσι αποφάσισα να φτιάξω τα πρώτα ρούχα, να τα αγοράσω βασικά. Δεν είχα όμως τα χρήματα να τα αγοράσω και έτσι έκανα μια ηλεκτρονική παρουσίαση του τι θέλω να κάνω.
Το έδειξα σε δέκα φίλους και οι δέκα φίλοι μου δώσαν από 25 ευρώ πριν πάρουν τα ρούχα. Και έτσι βρήκα τα χρήματα και μπόρεσα και τους έφτιαξα τα ρούχα τους. Μάζεψα 250 ευρώ, τους έδωσα τα ρούχα, από τα 250 ευρώ έβγαλα 70 ευρώ. Οι φίλοι τους είδαν τα μπλουζάκια που τα φορούσαν στο γυμναστήριο, θέλανε και εκείνοι και κάπως έτσι απλώθηκε. Ήμουν τυχερός γιατί έκανα κάτι στο Faceboοk από τους πολύ πρώτους. Δηλαδή το να έδειχνες τότε ρούχα ήταν κάτι πολύ πρωτόγνωρο. Οι περισσότεροι μπαίνανε και γράφανε θεωρίες ή κάνανε τσεκ ιν.
Και έχει δύο χρόνια που άνοιξα τη βιοτεχνία προς όλους. Μέχρι το ’22 έκανα τα ρούχα μόνο για το δικό μου brand.
Γιατί είπες πριν ότι το κοινό σου ήταν έτοιμο; Ήσουν γυμναστηριακός τύπος;
Ναι, εγώ ήμουν μέσα στα γυμναστήρια από πολύ μικρός. Και είχα πολλές επαφές, είχα κόσμο που ήξερα, είχα ανθρώπους με καταστήματα που μπορούσαν να βάλουν τα ρούχα μου μέσα. Μπορούσα να το προωθήσω. Βέβαια το να έχεις το δικό σου brand είναι ακραία δύσκολο. Θέλει πάρα πολλή φαντασία, πάρα πολλά χρήματα, πάρα πολλή υπομονή. Γερό στομάχι. Όχι ότι αυτό που κάνω τώρα δεν θέλει. Αλλά το να κάνεις ένα brand δεν είναι πάρα πολύ απλό. Σίγουρα θέλει να έχεις το πολύ καλό δίκτυο. Αν δεν έχεις δίκτυο, δεν μπορείς να κάνεις το οτιδήποτε. Το καλύτερο ρούχο να κάνεις, αν το βλέπεις μόνο εσύ, δεν θα το πουλήσεις, όσο καλό και αν είναι. Εγώ ήμουν καλός στον χώρο του γυμναστηρίου, μπόρεσα και ανέπτυξα δίκτυο. Πήγαινα σε διοργανώσεις, εκδηλώσεις, έστηνα περίπτερα. Είχε μάθει σχεδόν όλη η Ελλάδα του γυμναστηρίου τα ρούχα. Μετά για λόγους δικούς μου, άλλαξα την ταυτότητα της εταιρείας. Από ρούχα γυμναστηρίου το πήγα πιο street, πιο athleisure, μια τελείως διαφορετική κατεύθυνση και έπεσα πάνω στα βράχια.
Αυτήν την αλλαγή πότε την έκανες;
Αυτήν την αλλαγή την έκανα το ’16. Και την έκανα γιατί, χωρίς να έχω εμπειρία, πίστευα ότι αφού έκανα κάτι τέτοιο και πέτυχα στον χώρο του γυμναστηρίου, ανά πάσα ώρα και στιγμή αν αλλάξω το στιλ των ρούχων και το πάω προς μια κατεύθυνση που εγώ θέλω, θα τα καταφέρω!
Σκέψου εγώ πήγα και έκανα μια αντιγραφή από μια πολύ μεγάλη μάρκα ρούχων και τα έφτιαξα καρμπόν. Πολύ ιδιαίτερη μάρκα ρούχων, με πανάκριβα φερμουάρ. Μόνο το ένα ρούχο είχε πάνω τέσσερα φερμουάρ και το κάθε φερμουάρ έκανε τρία ευρώ. Άρα δώδεκα ευρώ μου κόστιζε μόνο το φερμουάρ στο ρούχο. Είχα κάνει λογαριασμό 9.000 ευρώ φερμουάρ για 500 ρούχα.
Γελάμε και οι δύο και του λέω ότι είναι τρελός!
Μιλάμε για ξέφρενα πράγματα. Τέτοιος λογαριασμός σε φερμουάρ μόνο. Που άλλοι κάνουν σε αυτό το ποσό την παραγωγή του χειμώνα. Πίστεψα ότι μπορώ να κάνω ό,τι θέλω. Πήγα και έκανα αυτά τα πανάκριβα ρούχα, πήγα και τα έβγαλα στη σελίδα που πουλούσα γυμναστηριακά ρούχα, ε και φάνηκε τελείως περίεργο στο κοινό μου. Και εκεί το παιχνίδι τελείωσε.
Πώς ένιωσες;
Αν δεν έχεις κάποιον να σε συμβουλεύει, βασικά αν δεν έχεις μέντορα που θα σε συμβουλεύει και θα ακούς τα λόγια του, ε θα μάθεις με τον κακό τον τρόπο. Οπότε εντάξει, έφαγα ένα πολύ καλό χαστούκι. Η ζημιά ήταν κοντά στα 50 χιλιάρικα, ήταν πολύ χοντρό.
Ακούγεται πολύ βαρύ. Πώς άντεξες; Δεν πανικοβλήθηκες;
Κοίτα, κόντεψα να κλείσω. Το 2019 εγώ ήμουν με ταμείο επιχείρησης 1.000 ευρώ. Και με ανοίγματα πολλά. Δηλαδή είχα υπόλοιπα παντού και λες ποιον να πρωτοπληρώσω και τι να πρωτοκάνω. Τελικά κατάφερα και το γύρισα.
Δεν έκανα καμιά παρανομία μην αγχώνεσαι!
Είχα πάρει ένα ακριβό αμάξι, το πούλησα και μου έδωσε κάποια χρήματα, έκλεισα κάποιες τρύπες. Μου έμεινε ένα πολύ μικρό ποσό για να μπορέσω κάπως να παράξω ρούχα. Ίδιο στιλ, γυμναστηριακό, να τα δείξω στο κοινό που ούτως ή άλλως είχα. Αλλά και πάλι, φυτοζωούσα.
Μέχρι που το ’22 άλλαξα πολύ τον εαυτό μου, γιατί είχα αρκετά πολλή έπαρση και είχα πολύ εγωισμό για να μπορέσω να μοιράσω αυτό που ήξερα σε κάποιον. Δηλαδή, το σκεπτικό του να σου κάνω ρούχα, για εσένα, μετά από όσα πέρασα, το να σου δώσω τη γνώση μου… Κατάφερα το έσπασα, ξεπέρασα τον εαυτό μου, βελτιώθηκα, έγινα καλύτερος, το μοίρασα και από εκεί ξεκίνησε ένα τελείως διαφορετικό ταξίδι.
Έγινε κάτι το ’22 και άλλαξες;
Δεν έγινε κάτι, απλά θεωρώ ότι επειδή διαβάζω αρκετά βιβλία και παρακολουθώ σεμινάρια και μου αρέσει να μαθαίνω από πετυχημένους ανθρώπους, πήρα την απόφαση να γίνω πραγματικά σοβαρός, να προσπαθήσω να γίνω σοβαρός επιχειρηματίας. Και κατάλαβα ότι πρέπει να αναπτύξω κάποια skills. Πρέπει να ξεπεράσω κάποια παλιά κολλήματα, κάποια στερεότυπα, να αλλάξω τον Νίκο, να βελτιώσω εμένα, για να μπορέσει να προχωρήσει όλο αυτό. Αλλιώς κλείστο και κάτσε σπίτι σου.
Τώρα πώς νιώθεις με τον εαυτό σου και το επιχειρηματικό κομμάτι;
Κάθε μέρα είναι μια καινούρια δοκιμασία, πρόκληση. Δηλαδή, για εμένα πριν κάποιους μήνες η πρόκληση ήταν να μάθω το μηχάνημα το ψηφιακό, το μάθαμε. Τώρα η πρόκληση ήταν να μάθω την κεντητική μηχανή, τη μάθαμε. Μετά η πρόκλησή μου ήταν να βρω άτομα που θα γαζώνουν, θα ράβουν πιο σωστά, καλύτερα, πιο γρήγορα. Το κάναμε. Τώρα το πρόβλημά μου είναι να μπορέσω να συντονίσω το προσωπικό μου. Είναι ακραία πολύ δύσκολο να είσαι μάνατζερ, γιατί οι άνθρωποι είναι άνθρωποι. Θα έχουν διαφωνίες, θα έχουν διάφορα. Γενικά, είναι πολύ δύσκολο αυτό το πράγμα που σου περιγράφω τώρα και το μαθαίνω τώρα. Οπότε κάθε μέρα είναι μια πρόκληση.
Ωραία πρόκληση όμως ε; Για να το κάνεις και τόσα χρόνια.
Αυτό που λέω συχνά σε όλους, είναι ότι δεν δουλεύω. Εγώ παίζω ένα παιχνίδι στρατηγικής και για αυτό και μπορώ και το κάνω τόσες ώρες, με τέτοιο φανατισμό, με τέτοια εμμονή. Δουλεύω πάρα πολλές ώρες. Το 8ωρο δηλαδή είναι κάτι το οποίο είναι στάνταρ. Μπορεί να δουλέψω δώδεκα-δεκατρείς ώρες-δεκατέσσερις ώρες. Θα είμαι από τις 9 το πρωί μέχρι τις 11 το βράδυ. Δεν σταματάει αυτό. Και μιλάμε κάθε μέρα, για μήνες. Εγώ δεν ξέρω από αργίες, δεν ξέρω από Χριστούγεννα, δεν ξέρω από Πάσχα. Αναγκάζομαι και κλείνω γιατί κλείνουν όλοι. Βέβαια αυτό δεν λέω ότι είναι υγιές, μου έχει βγάλει θέμα. Θέματα άγχους. Δεν ξέρω, δεν μπορώ πλέον να διαχειριστώ κάποιες καταστάσεις καλά. Πρέπει να δώσω λίγο χρόνο στον Νίκο για να αδειάσω, να ξεκουραστώ από όλο αυτό.
Μα λογικό δεν είναι; Το χρειάζεται ο οργανισμός σου.
Ναι, το χρειάζεται. Απλώς, το καταλαβαίνω τώρα. Οπότε η πρόκληση είναι ωραία αλλά πρέπει να μάθεις να έχεις και ένα όριο. Στο πόσο ασχολείσαι με αυτήν την πρόκληση.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι σε όλο αυτό που κάνεις;
Ο συντονισμός. Να οργανώσεις την επιχείρηση. Γιατί καλώς ή κακώς δεν έχω κάποιον μέντορα να μπορεί να με βοηθήσει οπότε τα μαθαίνω όλα μόνος μου. Είτε διαβάζοντας είτε προσπαθώντας να σκεφτώ είτε συζητώντας με κάποιους, προσπαθώντας να βγάλω κάποια συμπεράσματα. Το να στήσεις μια επιχείρηση και να πεις ότι εσύ θα είσαι σε αυτό το πόστο και η δουλειά σου θα είναι αυτό, αυτό κι αυτό. Και είσαι υπεύθυνος για αυτό και αυτό και να πας να το κάνεις αυτό σε όλους. Και δεν θα κάνεις αυτό, γιατί είναι δουλειά εκείνου. Το να δουλεύουν όλα ρολόι. Δηλαδή όταν θα μπει η παραγγελία, ποιος θα δώσει την παραγγελία στα πανιά, πώς θα μπούνε τα πανιά, ποιος θα τα πάρει να τα βάλει στην αποθήκη. Μετά να πάνε στο κοπτήριο, να δώσουν την εντολή κοπής στο κοπτήριο. Πόσα ρούχα θα κόψουν, τι κωδικούς θα κόψουν. Μετά, αυτά τα ρούχα που θα κοπούν πρέπει να ελεγχθούν.
Γιατί το πανί είναι ζωντανός οργανισμός, θέλει προσοχή γιατί έχει λύκρα και μαζεύει. Άρα εσύ πρέπει να το αφήσεις μια νύχτα ολόκληρη, σε στρώσεις, ξετυλιγμένο, χαλαρό στον πάγκο και μετά να το στρώσεις για να το κόψεις. Αυτό πρέπει να το ξέρει κάποιος για να το κάνει. Και μετά ποιος θα βάλει τις ετικέτες, ποιος θα πει στο ραφείο να τα ράψει, ποιος θα τα πάρει ποιος θα τα διπλώσει ποιος θα τα συσκευάσει, είναι δύσκολο.
Πώς έχεις αποκτήσει αυτές τις γνώσεις;
Αυτές τις γνώσεις για τα πανιά, εμπειρικά και ρωτώντας. Ρωτάω πάρα πολλά, δεν σταματάω να ρωτάω. Δεν είχα καμία επαφή με το ρούχο και θεωρώ ότι έχω πάρα πολλές γνώσεις αυτή τη στιγμή. Όχι μόνο στο ρούχο, στο κέντημα, στο τύπωμα. Και αυτό γιατί ρωτάω. Πολλοί μου λέγανε σταμάτα να ρωτάς, γιατί ρωτάς, είσαι περίεργος και γιατί είσαι τόσο ανήσυχος. Εγώ ρωτάω. Και έτσι μαθαίνω.
Τι έκανες πριν από αυτό; Μέχρι το ’12;
Το ’12 η τελευταία μου δουλειά ήταν σε νυχτερινό μαγαζί.
Και έψαχνες κάτι διαφορετικό; Πώς σου ήρθε αυτή η ιδέα; Είναι κάτι που το σκεφτόσουν πιο πριν;
Όχι, καμία επαφή με το ρούχο. Εγώ ήμουν ένας άνθρωπος που μόλις τελείωσε τον στρατό. Πήγα δούλεψα σε κάποια νυχτερινά μαγαζιά, στην εστίαση όπως δουλεύουν οι περισσότεροι. Μετά είδα ότι αυτό δεν είναι κάτι που μου αρέσει. Δεν μου αρέσει οι άλλοι να καθορίζουν τη ζωή μου, να μιλάνε άσχημα, είδα ότι η νύχτα δεν είναι για μένα. Είδα ότι στο Facebook άρχισαν να ανεβαίνουν τα ρούχα όπως σου είπα και σκέφτηκα ότι δεν έχω τίποτα να χάσω. Όταν δεν έχεις τίποτα, δεν έχεις και τίποτα να χάσεις. Οπότε έκανα αυτό, το έκανα σε ένα συγκεκριμένο δίκτυο ανθρώπων που το ήξερα και το είχα. Χωρίς να ξέρω βέβαια τι κάνω, απλά έτυχε και το έκανα. Και αυτό. Πέτυχε. Βέβαια, η μεγάλη επιτυχία δεν ήρθε εκεί. Απλά εκείνο ήταν ένα πυροτέχνημα. Που δεν θεωρώ ότι έχω μεγάλη επιτυχία αυτή τη στιγμή. Απλά θεωρώ ότι έχω κάπως βάλει τη ζωή μου σε μία τάξη σε σχέση με παλιότερα.
Νιώθεις μια κάποια σιγουριά; Ή αυτό δεν έρχεται ποτέ;
Σιγουριά ως προς τι; Να εξασφαλίσω το μέλλον μου;
Στο ότι μπορείς να είσαι κάπως ήρεμος, ότι τα καταφέρνεις, ότι θα έχει μέλλον αυτό που κάνεις.
Μέλλον, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν θα έχει αυτό που κάνουμε. Γιατί αύριο μπορεί να κηρυχθεί πόλεμος στην Ελλάδα και να γίνει εδώ χαμός. Οπότε σε τέτοια πράγματα δεν μπορούμε να έχουμε πρόβλεψη. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε, είναι αυτό που κάνουμε να το κάνουμε όσο καλύτερα γίνεται. Και πάντα, όπως στα παιχνίδια στρατηγικής, να μπορούμε να προβλέπουμε. Αν συμβεί αυτό, πώς μπορώ να προσαρμοστώ στις καταστάσεις; Άρα πρέπει πάντα να έχω ένα plan b.
Θα ήθελα αυτό που κάνω να έχει μέλλον, αλλά δεν το ξέρω. Αυτό που με νοιάζει, είναι να είμαι προετοιμασμένος στις δυσκολίες.
Τα υφάσματα είναι ελληνικά;
Τα υφάσματα έχουν μεγάλη ιστορία. Τα περισσότερα υφάσματα είναι από προμηθευτές Έλληνες που τα φέρνουν από Τουρκία. Καημός μου μεγάλος είναι να μπορέσω να κάνω όλες τις παραγωγές με ελληνικά υφάσματα. Αλλά η Ελλάδα δυστυχώς δεν δουλεύει έτσι εύκολα με κάποιον, γιατί έχει πολύ μεγάλες ελάχιστες ποσότητες. Δηλαδή όταν θα θέλει ένας πελάτης πενήντα ρούχα, εγώ θα πρέπει να πλέξω εδώ στην Ελλάδα για χίλια ρούχα. Γιατί δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος Έλληνας που θα πει εγώ θα στοκάρω για να βοηθήσω τις βιοτεχνίες.
Οπότε η συνεργασία με τα ελληνικά πλεκτήρια και βαφεία, είναι εξαιρετικά δύσκολη γιατί έχουν πολύ μεγάλες ελάχιστες ποσότητες. Δεν υπάρχει αυτός ο μεσάζοντας, λείπει αυτός ο άνθρωπος ο οποίος θα πάει να στοκάρει το ύφασμα για να το μεταπουλήσει. Και δεν το κάνουν, προτιμούν να φέρουν από Τουρκία ή Κίνα εισαγόμενα, γιατί είναι χαμηλότερα σε κόστος.
Συζητάμε για τις βιοτεχνίες στην Ελλάδα και δη στη Μακεδονία, τα χρυσά χρόνια που όλοι είχαν κάποιον που δούλευε σε αυτόν τον τομέα. Του λέω για τη μαμά μου που έχασε τη δουλειά της όταν η βιοτεχνία όπου εργαζόταν στη Θέρμη έκλεισε και μεταφέρθηκε στη Βουλγαρία.
Σκέφτηκες καθόλου να φύγεις από την Ελλάδα; Να προσπαθήσεις να κάνεις ό,τι κάνεις αλλού;
Εννοείς να πάω Βουλγαρία Σκόπια κτλ; Όχι, ποτέ. Καλύτερα να το κλείσω τώρα. Δεν το θεωρώ τίμιο, ως προς τους ανθρώπους. Έχω χτίσει κάτι, πάνω στη φιλοσοφία ότι θέλω να φέρω συνάλλαγμα στη χώρα. Αν το πάρω και το πάω αλλού, θα κάνω ό,τι έκαναν και οι άλλοι. Που αποδείχτηκε ότι και αυτό ήταν λάθος. Το πρόβλημα δεν ήταν το πού θα παράγω πιο φτηνά.
Αυτοί που πήγαν εκεί, το έκαναν για να ανταγωνιστούν τον Κινέζο ή τον Τούρκο. Ό,τι και να γίνει, πάντα κάποιος θα είναι φθηνότερος από εσένα. Το πρόβλημα δεν είναι το να είσαι ο πιο φθηνός στην αγορά. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να δίνεις λύση στους πελάτες σου. Δεν μπορείς να πας κόντρα σε κάτι που δεν μπορείς να ελέγξεις. Οπότε πρέπει να εστιάσεις σε αυτό που μπορείς να ελέγξεις, το οποίο εδώ ήταν άλλο πελατολόγιο. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος που έκαναν οι Έλληνες βιοτέχνες. Προσπάθησαν να πάνε κόντρα στους φθηνότερους και χάσανε. Ενώ αν έψαχναν πελάτες διαφορετικού είδους, ίσως να έβγαιναν κερδισμένοι.
Θέλεις να μου εξηγήσεις τη διαφορά ανάμεσα στο brand σου Animpire και στο The Greek Manufacturer;
Το Animpire ήταν το brand μου και έχει πολλή ιστορία. Ξεκίνησε από το Animal Fashion, μετά έγινε Animal Empire και μετά Animpire, δημιούργησα ένα υβρίδιο λέξης. Πλέον όμως δεν υπάρχει τόσο αυτό το brand. Δεν ασχολούμαι εγώ για να το αναπτύξω. Το brand πλέον είναι το όνομά μου – το The Greek Manufacturer, o Νικόλας Καρμίρης. Αυτό προωθώ. Γιατί δεν θέλω να προωθήσω δικά μου ρούχα, θέλω να προωθήσω τη γνώση μου, θέλω να προωθήσω το όραμά μου, θέλω να προωθήσω το γιατί μου. Το γιατί το κάνω, το τι θέλω να κάνω, πώς θα το κάνω.
Το οποίος πώς ακριβώς το κάνεις; Λειτουργείς σαν σύμβουλος;
Το γιατί μου είναι ότι εγώ θέλω να δω αυτόν τον κλάδο να αναπτύσσεται ξανά. Η βιοτεχνία τάιζε πολλά στόματα. Έδωσε σε πολλές οικογένειες καλούς μισθούς, καλές ζωές, ανέσεις. Στη Θεσσαλονίκη ένα μεγάλο ποσοστό είχαν σίγουρα κάποιον που δούλευε σε βιοτεχνία.
Δεν ξέρω αν θα μπορέσει να φτάσει ξανά σε τέτοια επίπεδα. Αλλά σίγουρα ξέρω ότι έχουμε υποδομές που μπορούν κατά κάποιον τρόπο να το στηρίξουν σε έναν βαθμό ξανά αυτό. Οπότε το δικό μου όνειρο είναι το να δω ξανά τη βιοτεχνία να αναπτύσσεται στην Ελλάδα, με διαφορετικό πελατολόγιο φυσικά. Και σίγουρα θέλω να ανοίξω τη βιοτεχνία μου προς όλους, να μπορούν να έρχονται τα Σαββατοκύριακα, να βλέπουν τις μηχανές, να δείχνω στον κόσμο όλα αυτά που οι παλιοί βιοτέχνες κρύβουν με τέτοια μυστικοπάθεια, λες και θα τους πάρεις το μεροκάματο.
Τα social media με ποιον τρόπο τα χρησιμοποιείς;
Εγώ ξεκίνησα να αναπτύσσω το προφίλ μου στο TikTok. Είχα δει πριν δυο χρόνια ότι βοηθάει αρκετά στο να σου δώσει προβολές σε αυτό που κάνεις. Το Instagram ήταν ένα μέσο το οποίο έδειχνε το content στους ακολούθους σου και το TikTok προωθούσε το περιεχόμενό σου στους πάντες. Έτσι άρχισα να ασχολούμαι με το TikTok και από εκεί άρχισε να με μαθαίνει ο κόσμος.
Τι σου αρέσει να επικοινωνείς στα social;
Μου αρέσει να επικοινωνώ το όραμά μου, τη βιοτεχνία, θέλω να μαθαίνει ο κόσμος. Μπορεί να δείχνω ή να φαίνομαι απότομος κάποιες φορές αλλά αλήθεια θέλω ο κόσμος να μάθει πράγματα, τις ορολογίες. Μου αρέσει που βλέπω άτομα νεαρής ηλικίας που θέλουν να μάθουν.
Προσπαθώ να μη δείχνω πολύ την προσωπική μου ζωή, το τι κάνω, πολιτικές απόψεις κτλ. Θέλω να επικεντρωθώ στη δουλειά μου, χωρίς να δημιουργώ εντάσεις.
Ίσως βέβαια κάποιες φορές ο τρόπος μου τσιγκλάει τον άλλον.
Το οποίο είναι κάτι που έχεις στον νου σου να το αλλάξεις ή λες εντάξει εγώ αυτός είμαι, όποιος θέλει.
Κοίτα, όποιος με ξέρει, ξέρει ποιος είναι ο Νίκος. Είναι ένα παιδί που ποτέ δεν θα σου κάνει κακό, ποτέ δεν θα σε ξεγελάσει, δεν θα σου πει ψέματα, δεν θα σου κλέψει λεφτά. Πάντα θα είναι εκεί αν τον χρειαστείς. Αν κάνει λάθος θα το διορθώσει, δεν θα αδιαφορήσει. Αν κάτι συμβεί, ο Νίκος είναι εκεί για να αναλάβει την ευθύνη, να λύσει το πρόβλημα. Αλλά όσοι με ξέρουν, ξέρουν ότι ο Νίκος είναι καλή ψυχή. Και να πει κάτι απότομα, δεν θα το πει με κακία.
Μου φαίνεται απίστευτο το πώς ξεκίνησες το ’12 από το Facebook και μερικά μπλουζάκια και πώς έχεις καταφέρει να φτιάξεις τη δική σου μονάδα.
Ναι εντάξει, πέρασαν και χρόνια. Δεν τα έκανα σε μια τριετία. Πέρασαν πολλά χρόνια.
Πότε έβαλες στο μυαλό σου ότι αυτό θέλεις να κάνεις; Να φτιάξεις τη δική σου βιοτεχνία;
Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα σκεφτεί ποτέ κάτι συγκεκριμένο. Η δουλειά μου έδειχνε προς τα πού θα πάω. Είδα ότι το να μπορώ να εξυπηρετήσω τους μικρούς πελάτες είναι κάτι που προσφέρει λύση σε πολλούς. Και μετά συναντούσα προβλήματα και έπρεπε να βρίσκω λύσεις. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι μικροί πελάτες για να εξυπηρετηθούν, θέλουν να έχεις εσύ το έλεγχο. Έβρισκα προβλήματα και έβρισκα και λύσεις. Και έτσι αποφάσισα να κάνω σιγά σιγά τη δικιά μου μονάδα. Δηλαδή, θέλω να κάνω κοπή. Από την αρχή έκανα κοπή. Μετά έλεγα θα πάω σε ραφείο εξωτερικό, μου έλεγαν είμαστε γεμάτοι.
Αντωνία μπορώ να βρίζω;
Και πώς θα εξυπηρετηθώ εγώ; Να πας να γαμηθείς ρε φίλε, πήρα μηχανές. Πήρα τα πάντα. Δεν θέλω να έχω κανέναν ανάγκη. Έπρεπε εγώ να πάρω πατρονίστ μέσα στη βιοτεχνία. Έπρεπε να εκτυπώσει και τα πατρόν κάποιος. Μετά βλέπω ότι δεν με εξυπηρετούν στα τυπώματα, πήρα και μηχάνημα, έδωσα 15 χιλιάρικα, πρώτη φορά τόσα πολλά στη ζωή μου. Άρχισε όμως να μου φέρνει λεφτά.
Και εκεί κατάλαβα ότι αξίζει να επενδύεις. Αξίζει να επενδύεις για την ταχύτητα, για την ευελιξία. Να μπορείς να εξυπηρετείς, να είσαι αυτόνομος. Και στο τέλος πήρα και την κεντητική μηχανή για να κλείσουμε.
Απλώς δεν χωράνε άλλα πράγματα εδώ μέσα.
Σκέφτεσαι να μετακομίσεις αλλού;
Το σκέφτομαι. Αλλά ο μεγαλύτερός μου φόβος είναι τα έξοδα. Ενοίκιο, δημοτικά τέλη, ρεύματα. Οπότε δεν ξέρω. Λέω κάνε υπομονή, δυνάμωσε κι άλλο. Και μετά μετακομίζεις.
Βάζεις κάποιο χρονικό περιθώριο στον εαυτό σου;
Κοίτα, ό,τι χρονικό περιθώριο και αν έχω βάλει, έχω πέσει έξω. Σε έναν χρόνο έχω πάρει πολλά μηχανήματα, πολλά πράγματα. Ευελπιστώ να αντέξω δυο χρόνια ακόμα.
Τι σου αρέσει να φοράς περισσότερο;
Δεν με ενδιαφέρει καθόλου, πραγματικά. Δεν μπορώ να σκέφτομαι το τι θα φορέσω. Παίρνω ό,τι μου έρθει από τα ρούχα μου, το φοράω και φεύγω.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να πάρει συγκεκριμένο αριθμό αποφάσεων κάθε μέρα. Οπότε επιλέγω το τι αποφάσεις θα πάρω. Το τι θα φορέσω δεν είναι σημαντικό για εμένα.
Τι είναι σημαντικό για εσένα μέσα στη μέρα;
Να εκτελέσω το έργο, να βγάλω εις πέρας την αποστολή.
Σαν στρατιώτης ακούγεσαι.
Ναι. Είναι πολύ δύσκολο αυτό. Χάνεις πολλά. Και δεν ξέρω καν αν αξίζει. Πάρα πολλά θυσιάζω. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι αν τώρα ήμουν στο τέλος της ζωής μου και κοιτούσα πίσω, εκεί που είμαι τώρα, τι θα πω; Θα πω δεν άξιζε. Αλλά μετά έρχεται και μια άλλη ερώτηση. Αν δεν έκανες αυτό, τι καλύτερο θα μπορούσες να είχες κάνει; Και τότε όλα αλλάζουν. Γιατί τότε θα έπρεπε να είμαι κάπου υπάλληλος. Τουλάχιστον όμως, παίζω αυτό το παιχνίδι που μου αρέσει. Άρα, μάλλον αξίζει.
Βγαίνεις ποτέ;
Πολύ σπάνια. Αγαπημένα μου πράγματα ήταν να βγαίνω για περπάτημα στη Νέα Παραλία. Έπαιρνα τον σκύλο μου και περπατούσαμε πολύ. Βέβαια και αυτό το έχω ελαττώσει. Προτιμώ να μένω στο σπίτι, να δω κάποια εκπομπή, να αδειάσει το μυαλό μου. Οπότε δεν βγαίνω ιδιαίτερα.
Σου αρέσει η Θεσσαλονίκη;
Τη λατρεύω. Το κίτρινο το φως εκεί στην Πλατεία Αριστοτέλους με στέλνει αλλού..
Ποιο είναι το μάθημα που έχεις πάρει τελικά από όλα αυτά τα χρόνια που ασχολείσαι με αυτό;
Το μάθημα που έχω πάρει είναι να είσαι ταπεινός. Να μην έχεις αλαζονεία. Και να μάθεις να προσαρμόζεσαι. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό.
Όταν πούλησα το αμάξι, ζορίστηκα πολύ. Έκλαψα, ένιωσα ότι κάνω πολλά βήματα πίσω. Στην πραγματικότητα ήταν πολλά βήματα μπροστά. Επιχειρηματίας δεν έγινα όταν έδωσα το αμάξι μου. Επιχειρηματίας έγινα όταν κατάφερα και οδήγησα το αμάξι που έχω τώρα, το οποίο είναι Nissan Micra του ’80 και με έχει βολέψει στη δουλειά μου.
Θέλω να σε ρωτήσω και για τους γονείς σου. Πώς τους φάνηκε όλο αυτό;
Η αλήθεια είναι ότι κανένας τους δεν πίστευε ότι θα κάνω κάτι τέτοιο. Όλοι λέγανε σταμάτα τις βλακείες. Σκέψου ότι όταν ξεκίνησα, ο μπαμπάς μου με ειρωνεύτηκε. Με ενοχλούσε αυτό, αλλά είμαι σκληρό αρχίδι να ξέρεις. Δεν το βάζω κάτω.
Όταν ξεκίνησα να φτιάχνω ρούχα, μπήκα στη διαδικασία του να μάθω πώς γίνονται όλα. Τότε ξεκίνησα να κόβω σε έναν πάγκο στο μπαλκόνι της γιαγιάς μου. Έκοβα εκεί τα πρώτα ρούχα, κατά παραγγελία. Μετά αναγκάστηκα και πήγα στο πατρικό μου. Το κρεβάτι μου έπιανε πολύ χώρο, οπότε το έβγαλα. Έστησα τον πάγκο εκεί μέσα. Το πρωί δούλευα, το βράδυ σκούπιζα και έβαζα το στρώμα για να κοιμηθώ. Αυτό το έκανα για έναν χρόνο.
Πολύ σκληρό μου ακούγεται. Ήσουν αποφασισμένος όμως ε;
Ο επικίνδυνος άνθρωπος, με την καλή έννοια, προσαρμόζεται.
Ήρθε η αναγνώριση από τους γονείς;
Τώρα πλέον ναι.
Νικόλα, θα ήθελες να προσθέσεις κάτι;
Θα ήθελα να πω σε κάποιον, αν έχει ένα όραμα, να ρωτάει. Να μάθει να προσαρμόζεται. Να μάθει από αριθμούς. Όσο κι αν δεν μας αρέσουν, οι αριθμοί είναι η επιχείρηση. Όλα τα άλλα δεν έχουν καμία σημασία.
*Μπορείς να βρεις τον The Greek Manufacturer στο Instagram, @nikolaskarmiris.
