Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Joachim B. Schmidt «Κάλμαν». Μετάφραση Σοφία Αυγερινού. Εκδόσεις Μεταίχμιο 2023.
464 σελίδες σε εξαιρετικής ποιότητας λείο υποκίτρινο χαρτί, με άψογη επιμέλεια, εκτύπωση και βιβλιοδεσία. Εξαιρετική η μετάφραση, με πολύ κατατοπιστικές υποσέλιδες σημειώσεις.
Στην ανατολική πλευρά της βόρειας ακτής της Ισλανδίας βρίσκεται η χερσόνησος Μελρακασλέτα. Στο βορειοανατολικό άκρο της είναι το ψαροχώρι Ροΐβαρχαπν. Εκεί βρισκόμαστε, παρέα με τον Κάλμαν, ο οποίος είναι και ο μόνος αφηγητής όσων θα μάθουμε.
Οι κάτοικοι του Ροΐβαρχαπν ζουν από το ψάρεμα βακαλάου και ρέγγας. Ο Κάλμαν είναι ο μόνος που ψαρεύει καρχαρίες της Γροιλανδίας. Τους ψαρεύει με παραγάδι, χρησιμοποιώντας δολώματα φτιαγμένα μα μυστική πατροπαράδοτη συνταγή. Στη συνέχεια, ακολουθώντας τις οδηγίες του παππού του, τους τεμαχίζει και φτιάχνει το παραδοσιακό ισλανδικό φαγητό χάκαρλ.
Από τον τρόπο που περιγράφει ο Κάλμαν, αλλά και από όσα λέει ο ίδιος για τον εαυτό του, σύντομα αντιλαμβανόμαστε πως έχει κάποια νοητική καθυστέρηση. Κυκλοφορεί στο χωριό με καουμπόικο καπέλο, με αστέρι του σερίφη στο στήθος και με ένα πιστόλι Μάουζερ στη ζώνη του. Κάποιοι συγχωριανοί του τον κοροϊδεύουν «Νταουνάκι», αλλά οι περισσότεροι τον αγαπούν.
Ο Ρόμπερτ Μακένζι, ο «βασιλιάς» του χωριού, ο με διαφορά πιο πλούσιος άνθρωπος του Ροΐβαρχαπν, εξαφανίστηκε. Αστυνομία, ειδικές δυνάμεις, διασώστες έχουν γεμίσει την μέχρι τώρα ήσυχη περιοχή. Τα αίματα που βρήκε ο Κάλμαν ψηλά, πάνω από το χωριό, κοντά το μνημείο Άρκτικ Χεντζ (Arctic Henge), το οποίο έστησε ο ίδιος ο Μακένζι, ήταν το έναυσμα για την έναρξη της αναζήτησης.
Κατά τα φαινόμενα ο Κάλμαν έχει κάποιας μορφής αυτισμό. Όμως στο βιβλίο ποτέ δεν ονομάζεται σαφώς. Συχνά στις αφηγήσεις του εκτρέπεται και από το σήμερα πηδάει στο παρελθόν, περιγράφει, πάντα με λεπτομέρειες, ένα περιστατικό και μετά επιστρέφει στο σήμερα. Έτσι η πλοκή, η εξέλιξη της αναζήτησης του Μακένζι προχωρά πολύ αργά. Όμως έτσι έχουμε τον χρόνο να γνωρίσουμε πολύ καλά τον τρόπο ζωής σε ένα ψαροχώρι στην Ισλανδία, τον τρόπο που οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν την καθημερινότητα, τις κυβερνητικές αποφάσεις που λαμβάνονται στην άλλη άκρη του νησιού, τη σύνοδο κορυφής στην πρωτεύουσα. Η συμβίωση με μετανάστες από τις πρώην ανατολικές χώρες δεν είναι πάντα αρμονική. Ένας υποβόσκων ρατσισμός αχνοφαίνεται.
Κυρίως όμως γνωρίζουμε πολύ καλά τον ίδιο τον Κάλμαν. Μαθαίνουμε τον τρόπο που σκέφτεται για τους άλλους, τη μάνα του, τον εξαφανισμένο πατέρα του, τον παππού του που είναι σε κάποιο ίδρυμα, τις γυναίκες και τους άντρες του χωριού. Μαθαίνουμε πώς σκέφτεται για τον εαυτό του, πώς αντιμετωπίζει την καθημερινότητα, τα προβλήματα αλλά και τις απολαύσεις. Οι περιγραφές του ξεχειλίζουν από αγάπη προς τη φύση και όλα τα πλάσματά της.
Συγκινούν οι αναφορές του Κάλμαν στις σχέσεις του με τις γυναίκες του χωριού, η λαχτάρα του να δώσει και να πάρει αγάπη, η ανάγκη του για αγκαλιά. Είναι 34 ετών και ακόμα παρθένος. Και καταλαβαίνει πως είναι πολύ δύσκολο να βρει γυναίκα στην κατάστασή του. Και το εκφράζει με τόσο σπαραξικάρδιο τρόπο!
Το τέλος είναι αποκαλυπτικό για τον χαρακτήρα του Κάλμαν, ενός ανθρώπου που δεν μπορεί να χαλάσει χατήρι σε έναν απελπισμένο, αλλά και δεν διστάζει να θυσιαστεί για να σώσει τη ζωή κάποιου άλλου.
Υπέροχο βιβλίο!
