Από το Γιώργο Καρακασίδη
Ο Πάπας είναι ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης των Καθολικής Εκκλησίας, που μετρά 1,3 δισεκατομμύρια πιστούς παγκοσμίως, τους περισσότερους από όλα τα χριστιανικά δόγματα. Το γεγονός ότι θεωρείται διάδοχος του Αγίου Πέτρου, του πρώτου Αποστόλου, του δίνει θεϊκή νομιμοποίηση, κάτι που καθιστά την εκλογή του μια εξαιρετικά αυστηρά δομημένη διαδικασία. Καρδινάλιοι από όλη τη γη συγκεντρώνονται στη Ρώμη και μέχρι να συμφωνήσουν κατά τα 2/3 για τον επόμενο ποντίφικα, μένουν αποκομμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Το μόνο σημάδι επικοινωνίας προς τα έξω είναι ο καπνός. Όσο είναι μαύρος, η θέση είναι ακόμα κενή. Όταν γίνει λευκός, ο νέος ιερός πατέρας έχει εκλεγεί. Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να κρατήσει ακόμα και εβδομάδες.
Στα άδυτα αυτού του Κονκλάβιου μας βάζει ο Έντουαρντ Μπέργκερ (βραβευμένος με το αντιπολεμικό ‘Ουδέν νεώτερον απο το δυτικό μέτωπο’ του 2022), δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα σκοτεινή ενίοτε μυστικιστική. Ενορχηστρωτής της εκλογικής διαδικασίας ο Ρέιφ Φάινς, τον οποίο από νωρίς βλέπουμε στην ταινία να εκμυστηρεύεται ότι λίγο πριν πεθάνει ο προηγούμενος πάπας, είχε ζητήσει να παραιτηθεί, χωρίς αυτό να γίνει αποδεκτό. Στο πρόσωπο του συνταιριάζουν η πραότητα και η σοβαρότητα, όπως απαιτεί η -έστω και κατ’ ανάγκη- θέση στην οποία βρίσκεται. Άλλωστε το κέντρο βάρους της ταινίας δεν είναι η αμφιβολία της πίστης (όπως π.χ. στο Silence του Σκορσέζε), αλλά η κρισιμότητα της επιλογής ενός ανθρώπου που έχει άμεση επιρροή στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Οι δύο βασικοί πόλοι της κοινωνίας αντανακλώνται στα φαβορί των υποψηφίων για τη θέση του Ποντίφικα. Από τη μία ένας μαύρος καρδινάλιος από τη Νιγηρία -μια υποψηφιότητα κάποτε ανείπωτη, πλέον αντιπροσωπευτική της προσπάθειας της εκκλησίας για προοδευτικότητα. Από την άλλη, ο Ιταλός ομόλογός του, θιασώτης του συντηρητισμού και της ανάγκης επιστροφής στο ‘πατρίς, θρησκεία, οικογένεια’, σε ευθεία παραβολή με την Ιταλία της Μελόνι και τη γενικότερη άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Στο παρασκήνιο ένας νεαρός καρδινάλιος από το Μεξικό που τελεί τη θητεία του στην πιο επικίνδυνη ίσως για τον χριστιανισμό πόλη του κόσμου, την Καμπούλ. Πάνω σε αυτό το πλαίσιο ξεκινά ένα σκακιστικό παιχνίδι εξουσίας. Οι ψίθυροι από τις κρυφές συζητήσεις στους διαδρόμους αντηχούν τις δολοπλοκίες που στήνονται, φέρνοντας στην επιφάνεια ακόμα και σκάνδαλα (στα οποία ανέκαθεν ήταν πιο επιρρεπής -λόγω πλήθους- η Καθολική Εκκλησία) προκειμένου να υπηρετήσουν την ατζέντα που ακολουθούν.
Μέσα σε αυτό το ανδροκρατούμενο περιβάλλον μια ηγουμένη (Ιζαμπέλα Ροσελίνι) θα θυμίσει ότι οι γυναίκες αν και ‘αόρατες’ (χαρακτηριστικό όλου του χριστιανισμού – αρκεί να σκεφτούμε ότι η κεφαλή της Ορθοδοξίας ονομάζεται Πατριαρχείο), γνωρίζουν μυστικά που μπορούν να αποβούν καθοριστικά για τις εξελίξεις στους ιερούς κόλπους της Εκκλησίας.
Είναι εμφανές ότι ο Μπέργκερ δεν επιχείρησε να γυρίσει μια θρησκευτική -με τη συμβατική έννοια- ταινία, που ενδεχομένως να απευθυνόταν σε ένα πιο περιορισμένο κοινό, αλλά ένα αγωνιώδες κλειστοφοβικό θρίλερ με κοινωνικοπολιτικές αποχρώσεις. Και το κάνει μαεστρικά, σκηνοθετημένο με ρυθμό και τη συνοδεία υποβλητικής μουσικής. Οι δύο ώρες του φιλμ κυλούν καθηλωτικά. Μέχρι που έρχεται το μούδιασμα του φινάλε. Ένα φινάλε ανατρεπτικό μεν, σε τέτοιο βαθμό όμως, που φαντάζει σχεδόν εξωπραγματικό. Η κατάληξη της ιστορίας είναι καθόλα ευρηματική και θεμιτή, γεννάται όμως το ερώτημα αν αυτή βγαίνει αβίαστα ή πηγάζει (έστω και ακούσια) από την προσπάθεια σύμπλευσης με μία από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής. Και κάπως έτσι στην τελευταία σκηνή, το μετέωρο βλέμμα του Ρέιφ Φάινς φαίνεται να καθρεφτίζει αυτό του θεατή, χωρίς παρόλα αυτά ο τελευταίος να νιώσει προδομένος, καθώς έχει βιώσει μια πολύ δυνατή -στο σύνολό της- κινηματογραφική εμπειρία.
