Το «Καλοκαίρι με τη Μόνικα» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν είναι μια τολμηρή τομή στο κινηματογραφικό τοπίο των 50s, που με τον αισθησιασμό του, τη σκηνοθετική φρεσκάδα και την ερμηνεία της Χάριετ Άντερσον αναδείχθηκε σε σύμβολο επαναστατικής ελευθερίας και θηλυκής χειραφέτησης.
Από την προκλητική προώθηση στις ΗΠΑ μέχρι τον θαυμασμό του Γκοντάρ στη Γαλλία, η ταινία απέκτησε μυθικές διαστάσεις. Η ιστορία της Μόνικα, μιας νέας γυναίκας που τολμά να ονειρευτεί και να δραπετεύσει από τον ζόφο της καθημερινότητας, ξεδιπλώνεται σαν κύκλος εποχών: άνθιση, παραφορά, μαρασμός, παγωνιά. Η κάμερα του Μπέργκμαν, γεμάτη φως και σκοτάδι, αναδεικνύει το σώμα και το βλέμμα της Άντερσον ως τόπο σύγκρουσης ανάμεσα στην επιθυμία και την κοινωνική καταπίεση.
Στην ουσία, η Μόνικα δεν είναι απλώς η μούσα ή το αντικείμενο του πόθου. Είναι μια ηρωίδα σε ανοιχτή ρήξη με τα στερεότυπα, μια φιγούρα που διεκδικεί να παρατείνει το καλοκαίρι της ύπαρξής της ακόμα κι όταν όλα γύρω παγώνουν. Σε εκείνο το θρυλικό κοντινό πλάνο, κοιτάζει απευθείας την κάμερα –κι εμάς– διαλύοντας τον τέταρτο τοίχο και κάθε ψευδαίσθηση παθητικότητας.
Η Μόνικα, όπως και το ίδιο το σινεμά, δεν υπακούει σε κανόνες: φεύγει, επιστρέφει, πληγώνει και πληγώνεται, αλλά ποτέ δεν παραιτείται. Η τελευταία της ματιά μάς θυμίζει πως ο κόσμος μπορεί να μας εξαντλεί, αλλά δεν μπορεί να μας καθορίσει ολοκληρωτικά. Ό,τι κι αν έρθει μετά, θα είναι πια δικό της – και δικό μας – με την ίδια ακαθόριστη, ακαταμάχητη ελευθερία.
