Υπάρχει μια λέξη στα ιαπωνικά που περιγράφει κάτι που όλοι λίγο-πολύ έχουμε κάνει. Ονομάζεται tsundoku (積ん読) και σημαίνει να αγοράζεις βιβλία, να τα στοιβάζεις στο κομοδίνο ή στη βιβλιοθήκη, αλλά να μην τα διαβάζεις ποτέ. Όχι επειδή δε σε νοιάζουν, αλλά επειδή… η ίδια η πράξη του να τα έχεις κοντά σου σου δίνει χαρά.
Η λέξη προέρχεται από το “tsunde” (στοιβάζω) και το “oku” (αφήνω κάτι για αργότερα), ενώ το “doku” σημαίνει “διάβασμα”. Έτσι, το tsundoku περιγράφει εκείνη τη στοίβα βιβλίων που μεγαλώνει διαρκώς — ένα μικρό βουνό από προθέσεις, περιέργεια και ενοχές μαζί.
Και όμως, σύμφωνα με πολλούς ψυχολόγους και συγγραφείς, το tsundoku δεν είναι αδυναμία. Είναι ένδειξη πνευματικής περιέργειας. Όπως είπε ο Nassim Nicholas Taleb στο The Black Swan, τα αδιάβαστα βιβλία μας είναι “η αντιβιβλιοθήκη μας” — υπενθυμίζουν όσα δεν ξέρουμε ακόμα. Είναι η ταπεινή αναγνώριση ότι η γνώση είναι ατελείωτη.
Στην εποχή του digital scroll και του TikTok attention span, το να αγοράζεις ένα βιβλίο και να το αφήνεις στην άκρη είναι σχεδόν επαναστατική πράξη. Σημαίνει ότι έχεις ακόμα την πρόθεση να διαβάσεις. Ότι, κάπου μέσα σου, πιστεύεις πως θα βρεις χρόνο να βουτήξεις στις σελίδες του — ίσως ένα Σάββατο με καφέ και βροχή, ίσως ποτέ, αλλά δεν έχει σημασία.
Το tsundoku είναι, με έναν τρόπο, η ορατή απόδειξη του πόσο μας γοητεύει η γνώση. Είναι οι ανεξερεύνητες ιστορίες που περιμένουν τη σειρά τους, τα βιβλία που αγοράσαμε μετά από μια κουβέντα ή ένα συναίσθημα, τα “θα το διαβάσω στις διακοπές” που τελικά έμειναν στη βαλίτσα.
Οπότε, την επόμενη φορά που θα κοιτάξεις τη στοίβα των αδιάβαστων βιβλίων σου και θα νιώσεις τύψεις, θυμήσου: δεν είσαι ακατάστατος — είσαι συλλέκτης δυνατοτήτων. Και κάθε βιβλίο που περιμένει, είναι μια υπενθύμιση ότι η περιέργειά σου δεν έχει σβήσει.
