Κι έτσι ξαφνικά, έτσι όπως μπαίνει η άνοιξη… η χαρά μας τόση, όση κανένα οικόπεδο δεν μπορεί να χωρέσει. Ανάσα η τέχνη της καρδιάς, της σπουδαιότατης και αγαπημένης μας Λίνας Νικολακοπούλου, που είναι τιμή μας να την φιλοξενούμε στον «Εξώστη».
Του Χρήστου Σατανίδη
ΧΣ: Θα ξεκινήσω λέγοντας σας πως, ως ένας άνθρωπος που το τραγούδι πάντα είχε πρωταρχικό ρόλο στη ζωή μου, επιδράσατε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μου μέσα από έναν από τους πρώτους σας στίχους. Αναφέρομαι στο «Ότι βάλω στο νου το παίρνω» του 1982. Ταυτιστήκατε κι εσείς με αυτό;
ΛΝ: Όσο πιο νέος είσαι, έχει ιδιαίτερα μεγάλη δύναμη αυτό το θέλημα. Ειδικά του παιδιού, είναι ακόμα πιο ισχυρό, γιατί δεν καταθέτει εύκολα τα όπλα. Κι αν έχεις επικοινωνία με τον εαυτό σου, με το θέλημα σου, το αντιλαμβάνεσαι αυτό. Είναι βέβαια και θέμα χαρακτήρα. Για να το έχω αποτυπώσει κι εγώ, σημαίνει πως είχα ισχυρό θέλημα.
ΧΣ: Τα πρώτα σας βήματα στη δισκογραφία έγιναν δίπλα σε σπουδαίους καλλιτέχνες. Σπανός, Χατζηνάσιος, Μοσχολιού, Γαλάνη, Χριστιάνα. Το «μετά» σας φόβισε τότε;
ΛΝ: Ποτέ! Αισθανόμουν πως κάθε φορά ένωνα μια τελεία, πως κάπως χαράζω ένα δρόμο. Ήμουνα βέβαιη πως θα βρεθώ στο χώρο του τραγουδιού. Θα κάνω ένα διαχωρισμό. Αγωνία για αυτά που έκανα, είχα και έχω πάντα. Αλλά είχα τη βεβαιότητα πως σε αυτόν τον αγωνιστικό χώρο, θα μπω και θα αγωνιστώ. Αισθανόμουν πως ανήκω σε αυτό το χώρο, γιατί είχα μεγάλη αγάπη στο τραγούδι. Από παιδί, πριν να πάω σχολείο, είχα μεγάλη έλξη προς το τραγούδι. Οπότε, ως προς την ερώτηση σας, είχα σιγουριά για το «μετά», το κάθε «μετά», γιατί δεν ήξερα ποιο θα είναι αυτό.
ΧΣ: Έπαιξε ρόλο για τη σιγουριά που λέτε, υποθέτω και η χημεία σας με τον Σταμάτη Κραουνάκη.
ΛΝ: Ναι, έλεγα πως αφού έχουμε όρεξη και γράφουμε τραγούδια, κάτι θα γίνεται πάντα. Και κατοπινά, όταν έπρεπε να πάρω αποφάσεις, από την κατάσταση που είχε η δισκογραφία ή από τη δική μου έμπνευση μετά τη δεκαετία του 90 που ανοίχτηκα και έγραψα πάνω στις μουσικές του Βregovic ή του Αra Dinkjian, έβρισκα κουράγιο και να το διεκδικώ να γίνει και να παίρνω την ευθύνη να το δοκιμάζω.
ΧΣ: Θα σταθώ όμως στη συνεργασία σας με τον Σταμάτη Κραουνάκη. Το ότι ήσασταν φίλοι, σας έδινε μεγαλύτερη ασφάλεια;
ΛΝ: Δεν ήταν θέμα ασφάλειας, που κι αυτή φυσικά παίζει ρόλο. Αν έχεις έναν άνθρωπο που σε καταλαβαίνει για συνεργάτη, που δε χρειάζεται να εξηγήσεις τι εννοείς, που αντιλαμβάνεται το παιχνίδι που κάνεις με το λόγο, είναι πιο ωραίο, είναι χαρά. Έχει μία πολυτέλεια μια τέτοια συνεργασία.
ΧΣ: Κυκλοφόρησε ο νέος δίσκος σας, «Το πρώτο μου τριαντάφυλλο», με ερμηνευτή τον Θοδωρή Βουτσικάκη. Στο τραγούδι «Ξανά», γράψατε για «Τόσα όνειρα που κάναμε τότε… και πως θα βγαίναμε καρδιά νικητές». Τα όνειρα σας πραγματοποιήθηκαν;
ΛΝ: Και με το παραπάνω.
ΧΣ: Στη σημερινή εποχή, την επιτυχία ή την αποδοχή ενός νέου δίσκου, πως την αντιλαμβάνεστε;
ΛΝ: Σύμφωνα με αυτά που έχω διαβάσει και μελετήσει, θα σας γυρίσω πολλά χρόνια πίσω. Από τη δεκαετία του 30 και μετά, κοιτάς το άμεσο αποτέλεσμα που έχει ένα τραγούδι όταν το παίξεις ζωντανά. Εκεί καταλαβαίνεις αν αυτό το τραγούδι συγκινεί τον κόσμο. Πριν βγει αυτός ο δίσκος είχα δύο ευκαιρίες να εισπράξω την ανταπόκριση του κόσμου. Η πρώτη ήταν στο «Θέατρο Τέχνης», όταν παίχτηκε πρώτη φορά το τραγούδι «Το πρώτο μου τριαντάφυλλο». Ένιωθα πως με το που ξεκινούσε το τραγούδι, κάτι άλλαζε στο χώρο και το χειροκρότημα στο τέλος ήταν πολύ θερμό. Είχα άμεση αντίληψη πως αυτό το τραγούδι λέει κάτι στον κόσμο. Η δεύτερη ήταν στη Θεσσαλονίκη, στη Μονή Λαζαριστών, όταν με την μπάντα των χάλκινων παίξαμε το «Να πεις για μένα(Τα χιόνια)». Από την εισαγωγή, σηκώθηκε ο κόσμος και χόρευε σαν να ήξερε καλά αυτό το τραγούδι. Ήταν πολύ εντυπωσιακό. Ασφαλώς και αντιλαμβανόμαστε και από τις θεάσεις που έχει ένα τραγούδι. Σίγουρα όμως λείπει η χαρά που είχαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, όταν μας ενημέρωναν οι εταιρίες πως ξεπεράστηκαν οι 150.000 πωλήσεις. Ήταν μεγάλη η χαρά όταν το κατορθώναμε αυτό.
ΧΣ: Μου αναφέρατε την παράσταση στη Μονή Λαζαριστών. Από τη Θεσσαλονίκη ξεκίνησαν οι – ιστορικής σημασίας πια- παραστάσεις σας.
ΛΝ: Κάναμε την πρώτη «Λεωφόρο», μετά το πρόγραμμα στο «Fix», με την Άλκηστη, τον Σταμάτη. Έχω να θυμάμαι πολλά από τη Θεσσαλονίκη. Ήμασταν μια παρέα δημιουργική και υπολογίζαμε πάρα πολύ το ανέβασμα μας στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Νιώθαμε ότι υπάρχει κοινό που μας αγαπά.
ΧΣ: Γιατί θεωρούμαστε πιο δύσκολο, το κοινό της Θεσσαλονίκης;
ΛΝ: Πιθανότατα γιατί η προσμονή είναι πιο συγκεκριμένη. Είναι πιο συγκεκριμένο το αίτημα του τι θέλετε να δείτε.
ΧΣ: Η Θεσσαλονίκη ετοιμάζεται να σας υποδεχθεί θερμά ξανά με την παράσταση «Να ‘ταν η χαρά οικόπεδο»…
ΛΝ: Το νιώθω και το βλέπω. Και ανυπομονώ να ανταποδώσω τη χαρά. Τις τελευταίες φορές που ήρθα και έμεινα στη Θεσσαλονίκη, οι θερμές «Καλημέρες» και οι ωραίες κουβέντες που πήρα από τον κόσμο ήταν πραγματικά συγκλονιστικές. Υπάρχει αγάπη και την παίρνω απλόχερα.
ΧΣ: Η ιδέα για αυτήν την παράσταση πως προέκυψε;
ΛΝ: Ήταν αιφνίδια ιδέα. Και πολλές φορές τα πράγματα γίνονται συγκυριακά. Είχα διοργανώσει ένα αφιέρωμα στον Μάρκο Βαμβακάρη, το φθινόπωρο, στο φεστιβάλ της ΚΝΕ. Αφού παίξαμε εμείς, ακολούθησε η μπάντα Salonique Brass Band, και ο μαέστρος της, ο Θάνος Σταυρίδης, μας ζήτησε ευγενικά να μείνουμε να δούμε το πρόγραμμα τους. Ξεκίνησαν με τα δικά μου τραγούδια, όπως τα «Βενζινάδικο, Παραδέχτηκα, κλπ» και είχα με χαρά στο νου μου πως υπάρχει μια εξαιρετική μπάντα που παίζει πολύ ωραία αυτά τα τραγούδια. ‘Όταν μου προσφέρθηκε μια ημερομηνία για το «Παλλάς» της Αθήνας αμέσως πήγε το μυαλό μου να κάνω αυτό το πρόγραμμα. Και δεν είναι μόνο τα τραγούδια του «Παραδέχτηκα» ή του «Στο δρόμο με τα χάλκινα». Πολλά από τα τραγούδια που έκανα με τον Νίκο Αντύπα ή τον Νίκο Κυπουργό, τους ταίριαζε μια τέτοια ενορχήστρωση διότι είχαν ένα σχεδόν δημοτικό ρυθμό. Και είναι πολύ ωραίο το αποτέλεσμα.
ΧΣ: Κρατάω τη λέξη «Χαρά». Αυτές οι παραστάσεις, ήταν αφορμή για να σας δώσουν αληθινή χαρά;
ΛΝ: Ασφαλώς και ναι. Το να έχω μία τέτοια ορχήστρα, το να μπορώ να βρίσκομαι στα ωραία αυτά θέατρα, το «ναι» των τόσων πολλών και σπουδαίων τραγουδιστών. Το να τραγουδάμε μαζί αυτά τα τραγούδια που έχουν κλείσει πολλά από αυτά πάνω από 35 χρόνια ζωής, ναι, μου έδωσε χαρά. Κυρίως όμως χαίρομαι διότι βλέπω πως στην καρδιά των ανθρώπων βρήκαν τη θέση τους και παρέμειναν εκεί. Πολλές οι αφορμές χαράς και ευγνωμοσύνης.
ΧΣ: Στην προσωπική σας ζωή, τι μπορεί να σας δώσει χαρά;
ΛΝ: Το να έχει λιακάδα το πρωί, το να έχει ανθίσει ένα δέντρο. Μου φέρνει μεγάλη χαρά η ομορφιά, η ανθρώπινη αρμονία, οι άνθρωποι που αγαπιόνται, η τέχνη. Μεγάλη χαρά είναι η δημιουργία και να νιώσεις πως περίμενε η καρδιά των ανθρώπων αυτό που είχες να πεις και του έδωσε χώρο. Μου έδωσε μεγάλη χαρά, την 28/2/25, ημέρα της διαδήλωσης για την υπόθεση των Τεμπών, ότι άνοιξα την πόρτα μου και άνθρωποι όλων των ηλικιών ανεβαίνανε να δώσουν το παρών τους. Δε θυμάμαι κάτι αντίστοιχο ξανά. Έφερε μεγάλη χαρά στην ψυχή μου αυτό. Ήταν σαν να βρήκαμε πάλι τον ευατό μας, σαν κάτι να μας ένωσε.
XΣ: Με αφορμή το θέμα των Τεμπών, θυμάμαι ένα από τα πιο «κρυφά» σας τραγούδια. «Σκεπάστε τα ραδιόφωνα», με τη Χριστιάνα από το 1992. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ξεχωριστή συνέντευξη, αναλύοντας τον κάθε στίχο.
ΛΝ: Κι εγώ το αγαπώ πολύ και έχετε δίκιο. Σε αυτό το τραγούδι υπάρχουν ίχνη από πολλά πράγματα που αλλάξανε και δημιούργησαν μια νεύρωση στην κοινωνία. Υπάρχει ο στίχος «Διψάω και μου δωσε η Ελλάδα μια ζεστή πορτοκαλάδα, σε ποτήρι πλαστικό». Είναι μια αλλοίωση μεγάλη και ένας ευτελισμός πολλών πραγμάτων.
ΧΣ: Στο ίδιο τραγούδι γράψατε «Σε εμάς τους νεοέλληνες, τα χέρια που αν μας έλυνες θα φτάναμε ψηλά στον ουρανό». Νιώθετε πως ήρθε η ώρα που λύθηκαν τα χέρια μας;
ΛΝ: Δύσκολο πράγμα αυτό, θέλει συλλογικό αίτημα. Θέλει να πάρουμε τις ευθύνες μας όλοι και να κάνουμε την αυτοκριτική μας, για το πόσο είμαστε υπεύθυνοι για την καθοδική φορά που έχουν πάρει τα πράγματα τόσα χρόνια.
ΧΣ: «Έτσι απλά, κάθε ανάσα μοιάζει αγώνας». Από το νέο σας δίσκο. Προφητικός στίχος θα έλεγα, με βάση τα όσα βιώνουμε τις τελευταίες μέρες.
ΛΝ: Κοιτάξτε, ένας καλλιτέχνης είναι προνομιούχος. Δεν έχει την καθημερινότητα που έχει ένας άλλος άνθρωπος. Ο καλλιτέχνης έχει πάρει την ευθύνη της ελευθερίας του αλλά και του να έχει τα μάτια του στραμμένα στη ζωή και την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Παρατηρούσα σε παλαιότερα ταξίδια μου στο εξωτερικό, πως από τις απογευματινές ώρες, οι άνθρωποι ήταν αμίλητοι, κουρασμένοι, μέσα σε βαγόνια του μετρό.
Χαιρόμουν που εμείς στην Ελλάδα δεν ήμασταν έτσι. Μπαίναμε στον ηλεκτρικό και μιλάγαμε, γελάγαμε. Μετά από την ένταξη μας στην ευρωπαϊκή ένωση, άρα και τους κανονιστικούς τύπους για το που έπρεπε να συντονιστούμε, άρχισε και εδώ το ίδιο. Εξαιρώ τα νέα παιδιά που ακόμα κάνουν φασαρία, διεκδικώντας τα νιάτα και τη ζωντάνια τους. Οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι σαν να έχουν ένα σακί τσιμέντο επάνω τους. Βλέπω το βάρος, το αδιέξοδο και την απογοήτευση. Είναι δύσκολο για τον άνθρωπο, παγκοσμίως, αυτό που έχει να διαχειριστεί.
ΧΣ: «Οι ευαίσθητοι παθαίνουνε και παρανοούν». Αυτό άραγε θα αλλάξει ποτέ;
ΛΝ: Δεν είναι εύκολο να αλλάξει διότι από γενέσεως κόσμου υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα είδη των ανθρώπων. Αυτό που είναι αίτημα, δεν είναι το να γίνεις σκληρός αλλά το να κατανοήσεις πως η ευαισθησία σου είναι η ποιότητα σου. Αυτό που θέλεις να προσφέρεις στον κόσμο.
Αλλά χρειάζεται να εκπαιδευτείς να αντέχεις. Θέλει προπόνηση να παραμείνεις ευαίσθητος, δραστήριος και να μη σε παραλύει το κακό. Ο άνθρωπος που είναι φτιαγμένος για άλλα πράγματα, όταν έρχεται αντιμέτωπος με την πονηριά, τη βία, τη χυδαιότητα, παραλύει. Η ζωή δεν είναι μια βόλτα, είναι μια μάχη.
ΧΣ: Θα ήθελα να γυρίσουμε ξανά στην παράσταση σας και να πω, ότι ανάμεσα στους σπουδαίους τραγουδιστές, εξεπλάγην με τις συμμετοχές της Γλυκερίας και της Πίτσας Παπαδοπούλου. Δύο σπουδαίες τραγουδίστριες με τις οποίες όμως δεν είχατε συναντηθεί καλλιτεχνικά ποτέ.
ΛΝ: Είχα τη συμμετοχή μου στην εκπομπή «Νύχτα στάσου» κι εκεί ζούσα από κοντά τους ανθρώπους. Πλημμύρισε η καρδιά μου από χαρά την ώρα που άκουσα τη Γλυκερία και μετά την Πίτσα Παπαδοπούλου. Αυτή η εμπειρία μου έδωσε αυτή τη σκέψη. Γιατί να μην πούνε αυτές οι γυναίκες αυτά τα τραγούδια και πράγματι είχα δίκιο.
ΧΣ: Δεν αγαπώ τις ταμπέλες, όμως θα τις χρησιμοποιήσω για τον κόσμο που μας διαβάζει. Έχουμε δει καλλιτέχνες που συνδέθηκαν με τη διασκέδαση να θέλουν να πλησιάσουν τη δική σας πλευρά. Αν λοιπόν, σας ζητούσε ένας καλλιτέχνης της «απέναντι όχθης» να του γράψετε, με απολύτως ειλικρινείς προθέσεις και έχοντας την ανάγκη να πει πράγματα που δεν μπόρεσε μέχρι πρότινος, θα το σκεφτόσασταν;
ΛΝ: Αυτά τα πράγματα είναι κομβικά και σοβαρά για την πορεία του καθενός. Πολλοί δημιουργοί κάνανε αυτοί το πρώτο βήμα και πήγανε «απέναντι». Αν γυρίσουμε το χρόνο πίσω, θα σας θυμίσω πως ο Μίκης Θεοδωράκης ζήτησε τον Μπιθικώτση. Μπορεί να ακούσουμε μια φωνή και να πούμε «εσύ με ενδιαφέρεις». Αυτή είναι η μία πλευρά. Η άλλη πλευρά είναι αυτή που λέτε. Εκεί λοιπόν, πρέπει να είσαι ειλικρινής, με θάρρος το προσωπικό σου γούστο. Να πεις ότι «Εγώ για τη φωνή σου, δεν έχω μέσα μου εικόνα».
Ή αν έχεις εικόνα, θα πρέπει να κάνεις σαφές, πως αν ανταμώσουν αυτοί οι δρόμοι, θα χρειαστεί να υπερασπιστούμε αυτό που θα γεννήσουμε. Υπάρχει ευθύνη και από τις δύο πλευρές, για αυτό το καινούργιο που θα βγει, να το κάνεις να πάρει ζωή, να πάρει το χώρο του. Είναι πάντοτε ρίσκο. Πηγαίνω με το ένστικτο μου, δεν είμαι αρνητική. Ήταν υπέροχο το σμίξιμο της Ευανθίας Ρεμπούτσικα με τη Νατάσα Θεοδωρίδου, στο τραγούδι «Στα λιμάνια ανάψανε φωτιές». Όποτε συμβαίνει κάτι τέτοιο, κερδισμένο είναι το τραγούδι.
ΧΣ: Υπήρξε κάποια φωνή από τους «απέναντι» που θαυμάσατε αλλά λόγω του διαφορετικού ρεπερτορίου να μη συνεργαστήκατε;
ΛΝ: Δεν έχω τέτοια προβλήματα. Αν κάτι μου αρέσει και σκεφτώ κάτι για αυτόν τον άνθρωπο θα πάω να του το πω. Ο καθένας μας έχει έναν εσωτερικό κόσμο, έναν κώδικα και το υπέροχο είναι να συναντηθούνε δύο αρμονικοί ή συμπληρωματικοί κόσμοι. Δεν έχω στεγανά σε αυτά.
ΧΣ: Με τα χρόνια, ένιωσα πιο κοντά σε μένα, το στίχο σας «Στο βάθος το ζηλεύουμε, αυτό που ρεζιλεύουμε»…
ΛΝ: Η χαρά μου είναι πως αυτός ο στίχος αυτονομήθηκε και έγινε παροιμία. Το να εντοπίσεις ένα σύμπτωμα στον ψυχισμό και να το πεις είναι λυτρωτικό. Διότι ο άλλος που το έχει βιώσει εκείνη την ώρα νιώθει δικαιωμένος. Και οφείλεις να φωτίσεις και τέτοιες πλευρές που έχουν κάνει κακό στους ανθρώπους. Δεν είναι κοινωνία αγγέλων η κοινωνία των ανθρώπων.
ΧΣ: Αντίστοιχα, από τους στίχους που έχετε γράψει, ποιος είναι αυτός που νιώθετε σήμερα πιο κοντά σας;
ΛΝ: Το πιο καλοειπωμένο πάλεμα που έχει να κάνει ο άνθρωπος, όσες καλές προθέσεις κι αν έχει, συμπυκνώνεται στο «Ανθρώπων έργα». Αυτό το τραγούδι, ολόκληρο, πιστεύω πως έχει καθημερινή εφαρμογή στον καθένα μας.
ΧΣ: Αν είχατε μπροστά σας την έφηβη Λίνα ποια συμβουλή θα της δίνατε;
ΛΝ: Την ευχή μου θα της έδινα. Να προχωρήσει, να φτάσει εκεί που θέλει. Θα ήθελα να ξέρει ότι είμαι εδώ για αυτήν και οποιοδήποτε πρόβλημα έχει, να μου το πει.
ΧΣ: Πως θα θέλατε να κλείσουμε;
ΛΝ: Με την ευχή όσα μας απασχολούν κοινωνικά, πολιτικά, υπαρξιακά, να αξιωθεί η τέχνη της μελωδίας και του λόγου να γεννήσει τραγούδια που να ενισχύουν το κοινό καμάρι και το ψυχισμό των ανθρώπων που ζούμε σε αυτόν τον τόπο, για να έχουμε έναν καθρέφτη που να μας κρατάει την καρδιά και το θέλημα γερά.
ΧΣ: Άλλωστε είναι και «Ανάσα η τέχνη της καρδιάς».
ΛΝ: Αυτό ακριβώς. Η καρδιά θέλει στήριξη και το τραγούδι έχει καταφέρει να στηρίξει τις καρδιές των ανθρώπων στην Ελλάδα. Επιθυμία και προτροπή μου προς τον ευατό μου -και όχι μόνο- να μπορέσουμε να γράψουμε πολύ ωραία τραγούδια.
EIΣΙΤΗΡΙΑ – ΡΑΔΙΟΣΙΤΥ – ΝΑ ΤΑΝ Η ΧΑΡΑ ΟΙΚΟΠΕΔΟ
https://www.ticketservices.gr/event/radiocity-lina-nikolakopoulou-na-tan-i-xara-oikopedo/?lang=el
Βρείτε το album «Το πρώτο μου τριαντάφυλλο» στις streaming υπηρεσίες: https://bfan.link/to-proto-mou-triantafyllo-1
