Μιας και «Τα τραγούδια λένε πάντα την αλήθεια», για την Ελένη Δήμου παραδέχομαι πως προσωπικά, εγώ τρελαίνομαι! Ανήκω στα παιδιά που, όπως λέει και η ίδια, μας «μεγάλωσε». Και χαίρομαι που μεγάλωσα παρέα με την ξεχωριστή φωνή της, τα ιδιαίτερα τραγούδια με τον βαθιά προσεγμένο στίχο, που επέλεγε να τραγουδήσει. Και για να είμαι ειλικρινής δε θυμάμαι ποτέ στη ζωή μου να συνάντησα άνθρωπο που δεν την θαύμαζε. Η Ελένη Δήμου είναι ο ορισμός του «Μια κατηγορία μόνη της». Έχοντας εκφραστεί για δεκάδες θέματα, μέσα από το ρεπερτόριο της, την ευχαριστώ για την αποδοχή της πρόσκλησης, για ένα ταξίδι στη μουσική της διαδρομή.
Του Χρήστου Σατανίδη
ΧΣ: Κυρία Δήμου, συμφωνούμε στο ότι «Τα τραγούδια λένε πάντα την αλήθεια»;
ΕΔ: Ναι, είτε μας αρέσει αυτή η αλήθεια, είτε όχι.
ΧΣ: Έχετε μια πραγματικά ξεχωριστή διαδρομή στη δισκογραφία. Θα δανειστώ τον τίτλο ενός τραγουδιού σας, και θα ονόμαζα όλη αυτήν τη διαδρομή ως «Πόρτο Ρίσκο».
ΕΔ: Δεν έχεις άδικο. Προσπαθούσα να κάνω πάντα αυτό που μου άρεσε. Στάθηκα και τυχερή, γιατί από ένα σημείο και μετά πήγαινα έτοιμους τους δίσκους στις εταιρείες, παίρνοντας επάνω μου την απόλυτη ευθύνη του τι θέλω να πω. Αν ακολουθούσα τις προτάσεις που είχανε για μένα, θα ήμουνα μια στάσιμη τραγουδίστρια.
ΧΣ: Το έχετε αναφέρει πολλές φορές, πως δε δεχόσασταν εύκολα τις υποδείξεις των εταιρειών.
ΕΔ: Ήταν σαν να μη βλέπανε τον καθρέφτη που τους έδειχνα. Έλεγα πως «αν κοιτάξεις στον καθρέφτη δε θα δεις μία μορφή, θα δεις πολλές. Και θέλω να τις καταθέσω όλες». Ήθελα να καταθέτω την εκάστοτε ψυχική και ψυχολογική μου κατάσταση.
ΧΣ: Σίγουρα όμως σταθήκατε και τυχερή, διότι προλάβατε και τις «χρυσές» εποχές της δισκογραφίας, όπου υπήρχε ο χώρος και για την πρόταση του τραγουδιστή.
ΕΔ: Η δική μου γενιά προσπάθησε να πειραματιστεί, άλλοτε με επιτυχία και άλλοτε χωρίς, με πολύ κόπο. Είχαμε να ανταγωνιστούμε την προηγούμενη γενιά, που είπανε σπουδαία πράγματα και έπρεπε εμείς να ανταγωνιστούμε αυτά, τα σπουδαία. Ήμουν στη γενιά όπου φύγαμε από τους μεγάλους δημιουργούς και περάσαμε στην προσωπική πια έκθεση. Λέγαμε κάποτε «Το τραγούδι του Καλδάρα, του Πάνου, του Κουγιουμτζή». Αυτό μετά πέρασε στους τραγουδιστές και άλλαξαν τα πράγματα.
ΧΣ: Όμως στη δεκαετία του 80, υπήρχε η ελευθερία στην πρόταση, στο κάτι διαφορετικό.
ΕΔ: Ναι αλλά έκρυβε και μια παγίδα. Στο όνομα της «ελευθερίας», υπήρχε η παγίδα στο να μη βρίσκεσαι στο σωστό δρόμο.
ΧΣ: Στοχευμένη αυτή η παγίδα;
ΕΔ: Ναι.
ΧΣ: Θυμάμαι πως είχατε πει, πως όταν κάνατε το δίσκο «Κατά βάθος αλεπού», υπήρχε και ένας έλεγχος στο υλικό του, για «…να μη πέσουμε επάνω…», σε κάποια μεγάλη τραγουδίστρια της εταιρείας.
ΕΔ: Έτσι μου είπε ο Μάκης Μάτσας, όταν άκουσε τη «Λιμνοθάλασσα». Ήταν ένας υπέροχος δίσκος, που έγινε σε μουσική Λάκη Παπαδόπουλου και στίχους εξαιρετικών δημιουργών. Προέκυψε από μια ιδέα του αείμνηστου και σπουδαίου παραγωγού, Γιώργου Μακράκη. Επίσης νομίζω πως αν παρέμενα τότε στη Minos, ίσως να μην έκανα το «Προσωπικά».
ΧΣ: Γιατί όχι;
ΕΔ: Γιατί όταν το έθεσα σαν ιδέα, δεν άρεσε στην εταιρεία. Να υπενθυμίσω πως εκείνη την εποχή, εκτός του «Κατά βάθος αλεπού» που έκανε τεράστιες πωλήσεις, υπήρχε και το «Δε πιστεύω» του Μιχάλη Ρακιντζή, που γνώρισε επίσης μεγάλη επιτυχία. Άρα από το «Δε πιστεύω» στον Σπανό, ήταν άλμα. Μπορεί να είχε ρίσκο, μπορεί ίσως να μη πούλαγε, όμως εγώ ήθελα πάρα πολύ να το κάνω και ευτυχώς το έκανα.
ΧΣ: Επαναφέρω τον τίτλο «Πόρτο Ρίσκο». Ξεκινάτε από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος, τον Μάνο Χατζηδάκι. Ακολουθούν το συμβόλαιο σας με τη Minos, το πρώτο βραβείο στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Αργούσε όμως η υλοποίηση του πρώτου σας δίσκου και ζητήσατε να φύγετε από την εταιρεία.
ΕΔ: Ήμουν άπειρη σε αυτά τα θέματα. Ο Μίλτος Καρατζάς, ήταν τότε στη CBS και απορούσε γιατί δεν μου έκαναν δίσκο. Μου πρότεινε να ζητήσω απαλλακτικό και όντως πήγα στον Μάτσα, το ζήτησα και έτσι ξεκίνησε η διαδικασία στο να μου κάνουν τον πρώτο δίσκο μου «Έχω φίλους».
ΧΣ: Το 1984 κυκλοφορεί ο δίσκος «Α & Β Προβολή». Τα μισά ήταν νέα τραγούδια και τα άλλα μισά επανεκτελέσεις. Θα σταθώ στα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου. Γνωρίζω πως ο ίδιος, δεν έδινε εύκολα άδεια για επανεκτελέσεις. Σε εσάς δόθηκε εύκολα?
ΕΔ: Ναι, εύκολα. Πίστεψαν Χρήστο κάποιοι άνθρωποι στη φωνή μου.
ΧΣ: Ξέρω πως δεν αγαπάτε τις ταμπέλες και θα προσπαθήσω να τις αποφύγω. Δε μπορώ όμως να αγνοήσω τραγούδια που είπατε, με έντονα κοινωνικά μηνύματα. «Φταίω, Θα καταθέσω, Αλκοολικός, Βιασμός, κλπ».
ΕΔ: Χαίρομαι που τα γνωρίζεις αυτά τα τραγούδια. Έχω πει πολλές φορές, πως για μένα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο ο λόγος στο τραγούδι. Ταυτιζόμουν με τους προβληματισμούς και τους στοχασμούς αν θέλεις, των δημιουργών. Δεν ήταν τυχαίες οι επιλογές αυτών των τραγουδιών. Ήταν πράγματα που συνέβαιναν και μπορούσαν να τα δουν οι δημιουργοί.
ΧΣ: Ζητούσατε να σας γράφουν τραγούδια με κοινωνικά θέματα;
ΕΔ: Βέβαια. Σχεδόν με όλους τους ανθρώπους που συνεργάστηκα, ήμασταν φίλοι. Ξέρανε τις ανησυχίες μου και όταν κάνεις παρέα με τους δημιουργούς και γράφουν για σένα, δε γίνεται να μη σου δώσουν αυτό που θέλεις πραγματικά να πεις. Επειδή βρίσκεσαι στη Θεσσαλονίκη και λέμε για αυτά τα τραγούδια, θα σου πω μια έντονη ανάμνηση που έχω. Με αγαπούσε πολύ ο Γιάννης Μπουτάρης, και όταν δε μπορούσε να έρθει σε κάποια εμφάνιση μου, ζητούσε να ακούσει από το τηλέφωνο το αγαπημένο του τραγούδι μου. Το «Πάρε πασά μου».
ΧΣ: Το οποίο είχε γραφτεί κατά της διάκρισης των οροθετικών ανθρώπων.
ΕΔ: Ακριβώς, Η Μαριανίνα Κριεζή το έγραψε για την εμπιστοσύνη και την αγάπη προς τον σύντροφο που μπορεί να ήταν φορέας του Hiv
ΧΣ: Ήσασταν όμως «ανήσυχη» και στον ήχο σας. Κανένας δίσκος δεν θύμιζε τον προηγούμενο. Μου είπατε πριν για το δίσκο «Κατά βάθος αλεπού» και το άλμα στο Γιάννη Σπανό. Δικαιώνεστε με αυτήν την επιλογή, και μετά έρχονται οι «Αντιθέσεις», η reggae μουσική…
EΔ: Αυτές ήταν οι ανάγκες μου. Αν θα διεκδικούσα έναν τίτλο, θα ήταν αυτός της ερωτικής τραγουδίστριας. Όμως το ότι έκανα διαφορετικά πράγματα είχε να κάνει με την ψυχολογία μου. Μου άρεσε να κάνω πράγματα που αγαπώ. Είμαι η Ελένη της μπαλάντας αλλά και η Ελένη που χορεύει και τρελαίνεται με τη reggae μουσική.
ΧΣ: Και η Ελένη που έκανε το πρώτο rap τραγούδι στην Ελλάδα, το «Υστερόγραφο», το 1989.
ΕΔ: Αλήθεια είναι. «Για σένα και για σένα και για σένανε μιλάω…» που επίσης είχε στίχο κοινωνικό.
ΧΣ: Ακολουθεί η κυκλοφορία του «Μενούση», όπου η επιτυχία του φέρνει 2 αγγλόφωνες κυκλοφορίες. Τα «Everybody needs a friend & Magic love». Σας ενδιέφερε η διεθνής καριέρα;
ΕΔ: Δε με ενδιέφερε και δεν την κυνήγησα σοβαρά. Έτυχαν αυτές οι κυκλοφορίες. Διεθνής καριέρα σημαίνει πως παρατάς τα πάντα, εντός συνόρων και εγώ δεν ήμουν έτοιμη να παρατήσω τα πάντα.
ΧΣ: Υπήρξε όμως μια συνεργασία όπου -δυστυχώς- δεν υλοποιήθηκε, με τη Sade
ΕΔ: Ήταν ιδέα του Γιώργου Λεφεντάριου, ενός σπουδαίου δημοσιογράφου και επειδή έφυγα από τη Sony Music, δεν προχώρησε η σκέψη του. Τη θαύμαζα πολύ και ο Λεφεντάριος πίστευε πως έχουμε πολλά κοινά και ως Αιγοκερίνες αλλά και ως προς τον ήχο μας. Βέβαια ποτέ δεν είναι αργά για τίποτα.
ΧΣ: Το ότι φύγατε από τη Sony και επιστρέψατε στη Minos Emi, σε τι εμπόδιζε το να γίνει αυτή η συνεργασία;
ΕΔ: Δε το κυνήγησα. Ήταν λάθος αυτή η μετακίνηση μου γιατί άρχισα να δίνω μικρές μάχες για το τι θέλω να κάνω.
ΧΣ: Δε κρύψατε εξάλλου πως από ένα σημείο και μετά συναντήσατε και το πιο σκληρό πρόσωπο της δισκογραφίας.
ΕΔ: Κοίταξε, όπως όλες έτσι και η δική μας δουλειά είναι δύσκολη. Όμως η δική μας θεωρώ είναι πιο σκληρή, γιατί έχει πολύ «φως» και χρειάζονται πολλά κότσια για να αντέξεις και να ανταπεξέλθεις.
ΧΣ: Φτάνουμε στο 1996. Συναντιέστε ξανά μουσικά, με το Γιάννη Σπανό στο δίσκο «Άκου λοιπόν». Κρατάω στα χέρια μου το βινύλιο και διαβάζω μέρος του σημειώματος σας. «Πρόσεξε τις αντιστάσεις σου, μου φωνάζει μια φωνή μέσα μου. Οι καιροί είναι πονηροί. Θέλουν φρου φρου κι αρώματα. Οι μύθοι καταρρέουν. Πρόσεξε!» Υπήρξε, έστω και μια στιγμή, που να σκεφτήκατε πως ίσως θα ήταν καλύτερα να ακολουθήσετε το ζητούμενο της εποχής;
ΕΔ: Καμία. Δεν πήγα ποτέ με το ζητούμενο της εποχής. Μπορεί να ακουστεί εγωιστικό, αλλά δεν είναι. Ήταν τόσο «μπροστά» από την εποχή τους ενορχηστρωτικά, αυτά που είχαμε κάνει παρέα με τον σύζυγο και παραγωγό μου Άκη Γκολφίδη, που δεν είχα ανάγκη να είμαι στην εποχή. Η συμβολή του ήταν σπουδαία. Ήμουν πολύ τυχερή, που είχα δίπλα μου το σύζυγο μου και καταλάβαινε τι ήθελα να κάνω. Τα πράγματα που έγιναν μόδα επιφανειακά δε με ενδιέφεραν ποτέ και καθόλου. Για το «Άκου λοιπόν», αυτό ήθελα να καταθέσω, το κατάφερα και το πόσο θα πουλούσε ήταν ζητούμενο άλλων ανθρώπων.
ΧΣ: Αν η Ελένη Δήμου, το 2025, ήταν 20 ετών και ξεκινούσε τώρα το ταξίδι της στη μουσική, τι διαδρομή θα χάραζε;
ΕΔ: Αν συναντούσα ξανά ανθρώπους, με την ίδια «ταχύτητα» στη σκέψη και με τις ίδιες ευαισθησίες, θα έκανα τα ίδια πράγματα, ανεξάρτητα από τα views, τα streamings.
ΧΣ: Συμφωνήσαμε πως «Τα τραγούδια λένε πάντα την αλήθεια» και εσείς τραγουδήσατε πολύ για τη γυναίκα. Για τη μοναχική, τη δυναμική, την κακοποιημένη γυναίκα.
ΕΔ: Είμαι και αγαπώ τη γυναίκα. Μπαίνω στη θέση των γυναικών που κακοποιούνται, που προσφέρουν στην επανάληψη της ζωής. Μου αρέσει που η ίδια η ζωή με έχει διαλέξει να τραγουδώ για τη γυναίκα. Στο παρελθόν, αφιέρωνα δημόσια τα τραγούδια μου, ιδιαίτερα στους μεγάλους χώρους που εμφανιζόμουν και έλεγα «Αυτό το τραγούδι είναι αφιερωμένο σε όλες τις γυναίκες αλλά και σε αυτές που αισθάνονται έτσι.»
ΧΣ: Έχετε τραγουδήσει, τολμώ να πω, τον πιο γλυκό στίχο που γράφτηκε ποτέ για γυναίκα. «Στο΄χει πει ποτέ κανείς, πως τα χρόνια που περνάνε σ’ ομορφαίνουνε;»
ΕΔ: Και να μη τρως πολλά γλυκά γιατί παχαίνουνε (γέλια). Μα δεν είναι υπέροχος στίχος; Δεν είναι γλύκα στίχος; Στάζει μέλι.
ΧΣ: Αφιερωμένο σε μια αγαπημένη γυναίκα, τη Μαλβίνα Κάραλη, το νέο σας τραγούδι «Βήματα μοιραία».
ΕΔ: Να πούμε αρχικά για τον Γιάννη Κολλιάκο, που έγραψε τους στίχους, Τον αγαπώ τόσο πολύ και τον ευχαριστώ πραγματικά που είμαστε τόσα χρόνια φίλοι και μοιραζόμαστε προβληματισμούς και σκέψεις. Χάρηκα τόσο πολύ, όταν είχε αυτήν την ιδέ ερμήνευσα τους πρώτους του στίχους. Χαίρομαι που τον χρήζω δημιουργό. Χάρηκα επίσης γιατί έγινε όπως το θέλαμε. Το μελοποίησε ο Χρήστος Νικολόπουλος, όπου η Μαλβίνα επίσης αγαπούσε. Χαίρομαι που κάναμε αυτό το τραγούδι, για μια τόσο σπουδαία γυναίκα, που έχει αφήσει το αποτύπωμα της και δεν πρέπει να ξεχνάμε αυτούς τους ανθρώπους, σαν τη Μαλβίνα.
https://www.youtube.com/watch?v=8baknHFSEwc
ΧΣ: Η μεγαλύτερη αλήθεια σας, που τραγουδήσατε ποτέ;
ΕΔ: Ότι η ζωή είναι γυναίκα.
XΣ: Και η μεγαλύτερη αλήθεια που ακούτε από τον κόσμο και σας δίνει χαρά;
ΕΔ: Το ότι συναντάω όλο και περισσότερους ανθρώπους που μου λένε πως «από παιδάκι σας ακούω». Άρα, απαντώ, «σε μεγάλωσα». Τι ωραίο που είναι αυτό, τι γλυκό!
