γράφει η Γεωργία Αρχοντή
Το σινεμά διαχρονικά αποτυπώνει τις προκλήσεις στη δημοσιογραφία και στα μέσα ενημέρωσης. Κάθε χρόνο στις 3 Μαΐου γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου, που μας θυμίζει πόσους κίνδυνους και ηθικά διλήμματα αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι.
Ξεκινάμε με το πολιτικό θρίλερ All the President’s Men(1976), βασισμένο στην αληθινή ιστορία των δημοσιογράφων BobWoodward και Carl Bernstein. Βρισκόμαστε στα παρασκήνια της έρευνάς τους για το σκάνδαλο Watergate που οδηγεί τελικά στην παραίτηση του προέδρου Nixon. Η ταινία έχει εμπνεύσει γενιές δημοσιογράφων και σκηνοθετών σχετικά με το ρόλο του ελεύθερου Τύπου στη λογοδοσία δημόσιων λειτουργών.
Το πολεμικό θρίλερ Salvador (1986) του Oliver Stone, γνωστού για την ειρωνική του ματιά στην Ιστορία, μας μεταφέρει στις εμπειρίες του Αμερικανού δημοσιογράφου Richard Boyle κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στο Ελ Σαλβαδόρ τη δεκαετία του 1980. Ο πρωταγωνιστής βρίσκεται μπλεγμένος στη βίαιη πραγματικότητα του Ελ Σαλβαδόρ. Γίνεται μάρτυρας φρικαλεοτήτων τόσο από τις κυβερνητικές δυνάμεις όσο και από αντάρτες και προσπαθεί να καταγράψει την αλήθεια μέσα στο χάος και τη λογοκρισία.
Το GoodNight, and Good Luck (2005),ιστορικό δράμα σε σκηνοθεσία του George Clooney, μας τοποθετεί στα χρόνια του «Κόκκινου Τρόμου» στην Αμερική της δεκαετίας του 1950. Πρόκειται για την αντιπαράθεση μεταξύ του δημοσιογράφου Edward R. Murrow και του γερουσιαστή Joseph Mc Carthy. Με κατασκοπικό ύφος, παρακολουθούμε τους κινδύνους που αντιμετώπισαν οι δημοσιογράφοι που τόλμησαν να αψηφήσουν τις αντικομμουνιστικές πρακτικές του Joseph McCarthy. Η ασπρόμαυρη εικόνα, το αρχειακό υλικό και το τζαζ soundtrack μας βυθίζουν στην ατμόσφαιρα της εποχής και στην ερευνητική δημοσιογραφία του Murrow.
Το Spotlight (2015) σε σκηνοθεσία του Tom Mc Carthy κερδίζει Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας το 2015. Αφηγείται την αληθινή ιστορία της βραβευμένης με Pulitzer έρευνας της ομάδας “Spotlight” της Boston Globe το 2001 για τη συστηματική κακοποίηση παιδιών στην Καθολική Εκκλησία. Η έρευνα οδηγεί σε μεταρρυθμίσεις εντός της Καθολικής Εκκλησίας και κινητοποιεί παρόμοιες έρευνες σε άλλες πόλεις και χώρες. Αποκαλύπτεται μια σειρά αδικιών κρυμμένων πίσω από τα πρωτοσέλιδα.
Ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ της ίδιας χρονιάς είναι το Frame by Frame (2015) για την ιστορία Αφγανών φωτορεπόρτερ στον απόηχο του καθεστώτος των Ταλιμπάν. Συμμετέχει ο Massoud Hossaini, ο οποίος κέρδισε το βραβείο Pulitzer για τη στοιχειωτική φωτογραφία ενός κοριτσιού που τραυματίστηκε σε βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας. Οι δύο σκηνοθέτριες Alexandria Bombach και Mo Scarpelli δίνουν μια προσωπική ματιά στους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι δημοσιογράφοι σε εμπόλεμες ζώνες. Ένας φόρος τιμής στο θάρρος των φωτορεπόρτερ που συνεχίζουν να καταγράφουν ιστορίες παρά τους κινδύνους και τα εμπόδια.
