Ἀνθολογία ἐπιστημονικῆς φαντασίας 1976-2000. Τόμος 5. Ἐπιλογή καί μετάφραση Χριστόδουλος Λιθαρῆς. Ἐκδόσεις Ἐξάντας 2019.
530 σελίδες σέ μέτριας ποιότητας χαρτί, μέ καλή ἐπιμέλεια, πολύ καλή ἐκτύπωση, καλύτερη ἀπό αὐτήν τῶν πρώτων τὀμων, καί στιβαρό δέσιμο.
Τό βιβλίο αὐτό ἔρχεται νά συμπληρώσει τήν τετραλογία τῆς δεκαετίας τοῦ 1970. Ἡ ἀπό καιρό ἐξαντλημένη παλιά ἔκδοση ξανακυκλοφόρησε τό 2018. Φέτος συμπληρώθηκε μέ τόν νέο τόμο. Στό βιβλίο περιλαμβάνονται εἴκοσι διηγήματα. Αὐτῶν προηγεῖται μία ἐκτενέστατη εἰσαγωγή τοῦ μεταφραστῆ, ὁ ὁποῖος ἔχει κάνει καί τήν ἐπιλογή τῶν διηγημάτων.
Στήν εἰσαγωγή, μετά ἀπό ἕνα σύντομο ἱστορικό τῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας, ὁ Λιθαρῆς ἀναπτύσσει τήν ἐξέλιξή της στό τέλος τοῦ 20ου αἰώνα. Ἡ ἐπιστημονική φαντασία ἀκολουθεῖ τήν πρόοδο τῆς ἐπιστήμης, ἐνίοτε δέ προηγεῖται αὐτῆς. Δεδομένης τῆς έκρηκτικῆς προόδου τῆς ἐπιστήμης στό ἐν λόγῳ διάστημα, ἡ ἐπιστημονική φαντασία ἔχει πλέον φτάσει σέ ὑψηλά καθώς καί σέ νέα ἐπίπεδα. Ὅλη αὐτή ἡ πρόοδος τῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας γίνεται ἐναργέστατα ἐμφανής σ' αὐτήν τήν ἀριστοτεχνικά ἐπιλεγμένη συλλογή. Οἱ λάτρεις τοῦ εἴδους θά ἀντιληφθοῦν τή σχέση μέ τούς μεγάλους συγγραφεῖς τοῦ παρελθόντος, ἀλλά παράλληλα θά ἐνθουσιαστοῦν μέ τή μοντέρνα συνέχιση τοῦ ἔργου τους.
Πρίν ἀπό κάθε διήγημα προηγεῖται σύντομο βιογραφικό τοῦ συγγραφέα καί μία ἤ δύο προτάσεις πού περιγράφουν τό πνεῦμα τοῦ διηγήματος πού ἀκολουθεῖ.
Στά διηγήματα πρωταγωνιστοῦν ἄνθρωποι, μεταλλαγμένοι ἄνθρωποι, ἄνθρωποι κατά τή φάση τῆς μετάλλαξης, κυβερνο-πλάσματα (ἀδόκιμη δική μου μετάφραση τοῦ cyborg), ἐξωγήινοι, νοήμονες μηχανές. Οἱ ἱστορίες διαδραματίζονται στή Γῆ, σέ ἄλλους πλανῆτες ὅπου μεταφέρθηκαν ἄνθρωποι, σέ ἄλλους γαλαξίες, ἴσως ἀκόμα καί σέ παράλληλα σύμπαντα. Τό καλό, τό κακό, ἡ περιέργεια, ἡ ἀγωνία, ὁ πόνος ἐνυπάρχουν στά ἔργα. Ἡ γνώση ἀλλά καί τό ἄγνωστο περιγράφονται μέ τρόπο καθηλωτικό. Παρουσιάζονται, συχνά μέ τρόπο τρομακτικό, οἱ διάφοροι δρόμοι τῆς τεχνολογικῆς ἐξέλιξης.
Ὁ τόμος περιλαμβάνει εἴκοσι διηγήματα πού θά τά λατρέψουν οἱ θαυμαστές τῆς ἐπιστημονικῆς φαντασίας καί θά συναρπάσουν κάθε ἀναγνώστη. Προσωπικά μοῦ ἄρεσαν ὅλα. Ξεχώρισα τό ἐσχατολογικό ἡ μηχανή πού κρίνει, τόν κρεατόκηπο μέ τά περίεργα ὅπλα, τίς ὁδηγίες μέ τή βαθμιαία κορύφωση καί τό συγκινητικό μοναχική σονάτα. Εἶναι ἕνα βιβλίο συγκλονιστικό μέσα στήν ὑπερβολή, καθηλωτικό μέσα στόν φόβο πού ἐκπέμπει.
Θέλω νά σταθῶ στή μετάφραση. Οἱ συγγραφεῖς ἐπιστημονικῆς φαντασίας χρησιμοποιοῦν ὅρους ἐνίοτε ἀνύπαρκτους, δικῆς τους ἔμπνευσης. Μερικές φορές ἡ σημασία τους ἀποκαλύπτεται ὅπως προχωρᾷ ἡ ἀνάγνωση. Ἡ ἀπόδοση τῶν ὅρων αὐτῶν στά ἑλληνικά εἶναι ἐξαιρετικά δύσκολη. Καί σ' αὐτό ὁ Λιθαρῆς διέπρεψε! Τόσο ἡ μετάφραση τῶν διηγημάτων ὅσο καί ἡ ἀπόδοση τῶν πολύ δύσκολων ὅρων ἔγινε τόσο ἀριστοτεχνικά πού σχεδόν ξεχνᾶς ὅτι αὐτό πού διαβάζεις εἶναι μεταφρασμένο. Τό μπράβο εἶναι λίγο.
