Με συντηρητικές επιλογές αλλά και φωτεινές στιγμές
Χρονιά βαθιάς ύφεσης το 2012 και αυτό καθρεφτίζεται αναπόφευκτα και στη θεατρική δραστηριότητα της Θεσσαλονίκης. Η χρονιά που σε λίγο μας αφήνει είχε και απώλειες ιστορικών θεατρικών χώρων και διενέξεις και παραιτήσεις και αμέτρητες συντηρητικές και άτολμες επιλογές λόγω οικονομικής στενότητας. Το θεατρικό μενού είχε και φωτεινές στιγμές που ήρθαν κυρίως από τις ομάδες της πόλης, αλλά και από τις ενδιαφέρουσες μετακλήσεις από το αθηναϊκό κέντρο, που φέτος ήταν περισσότερες και καλύτερες από κάθε άλλη χρονιά.
Κρατικό Θέατρο
Το Κρατικό Θέατρο βρίσκεται σε μια κατάσταση αναταραχής, σε έναν «εμφύλιο» πόλεμο ανάμεσα στον πρόεδρο του θεάτρου, τον καλλιτεχνικό διευθυντή και τους ηθοποιούς. Μέσα σε αυτό το ψυχροπολεμικό κλίμα (που ενισχύεται ακόμη περισσότερο από τις μειωμένες επιχορηγήσεις και την καθυστέρηση της καταβολής τους) συνεχίζονται οι παραστάσεις στις σκηνές του θεάτρου. Το κοινό στήριξε τις συντηρητικές επιλογές του Σωτήρη Χατζάκη. Σχημάτισε ουρές για να δει τη Μαντάμ Σουσού, τους Άγαμους Θύτες, και το Μεγάλο μας τσίρκο. Αυτά που ξεχώρισαν ωστόσο ήταν το τελετουργικό Ντιμπούκ στο Υπερώο (που ταξίδεψε και εκτός Ελλάδας, σε Ρωσία, Αλβανία, Βουλγαρία), η καλοστημένη αναδρομή στην ιστορία της επιθεώρησης Έλα απόψε στου Μελά, που εγκαινίασε τη θερινή σκηνή του θεάτρου σε έναν μη θεατρικό χώρο, το πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά, και η ιδέα του Κοινωνικού Θεατροπωλείου.
Οι ομάδες της πόλης
Οι μικρές σκηνές της πόλης αυτή τη χρόνια κάλυψαν με τη δουλειά τους ένα κενό που άφησε —για ακόμη μια φορά— η κρατική σκηνή: την παρουσίαση νέων κειμένων, σύγχρονων τάσεων και πειραματισμών. Αν και είναι υπερβολή να μιλούμε για πρωτοπορία αφού ο συντηρητισμός της πόλης καλύπτει σε μεγάλο βαθμό και το θεατρικό της τοπίο, υπήρξαν, ωστόσο, ομάδες που αυτή τη χρονιά ξεχώρισαν με τις παραγωγές τους.
Η ομάδα Angelus Novus με το Είστε όλοι σας καθάρματα του Garcia, οι Perros με την Άγρια μοναξιά του Μακντόνα, το θέατρο Ακτίς Αελίου με το Ό,τι πιο πολύ ποθείς, οι Passatempo με την Όπερα του ζητιάνου, αλλά και το Κέντρο Θεατρικής Έρευνας με τη Ραχήλ του Ξενόπουλου, η ομάδα Oberon με τη Γυναίκα της Ζάκυθος του Σολωμού, η ομάδα Ars Moriendi με το Πεθαίνω σαν χώρα, και το Σχήμα εκτός Άξονα με τις Πορείες Τρωάδων. Κάποιες από τις παραστάσεις που άρεσαν και αγκαλιάστηκαν από το κοινό της πόλης.
Παράλληλα, είχαμε ένα νέο κύμα παραστάσεων σε μη θεατρικούς χώρους. Περφόρμανς και παραστάσεις στα μπαρ της πόλης, στις αποθήκες του λιμανιού, στο Γενί τζαμί, στο Μπενσουσάν Χαν, στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, στο ξενοδοχείο Άριστον. Μια —όχι πάντα επιτυχημένη— προσπάθεια προσέγγισης του κοινού και δημιουργίας ενός θεατρικού διαλόγου με διαφορετικά θεατρικά μέσα.
Οι φιλοξενούμενοι
Η κρίση φέρνει μονολόγους; Το χαμηλότερο κόστος παραγωγής ίσως ωθεί τους παραγωγούς προς την επιλογή της συγκεκριμένης θεατρικής φόρμας. Το κοινό της πόλης είχε την ευκαιρία να δει για ακόμη μια φορά εξαιρετικά δείγματα του είδους, όπως την Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, τη Γυναίκα της Πάτρας και τον Μαρξ στο Σόχο.
Μετά από αρκετό καιρό τρεις παραγωγές του Εθνικού επισκέφτηκαν την πόλη, ανάμεσα τους και ο μολιερικός Αμφιτρύωνας του Λευτέρη Βογιατζή, ενώ από τις μεγάλες πολυπρόσωπες παραγωγές ξεχώρισαν το —αμφιλεγόμενο από αρκετούς για τη θεατρική του διασκευή— Τρίτο Στεφάνι και ο νοσταλγικός Αττίκ.
Τα φεστιβάλ
Ο Μάιος αναδείχτηκε και φέτος ο κατεξοχήν φεστιβαλικός μήνας, με τρία θεατρικά φεστιβάλ. Εκτός από τις Προτάσεις της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης με παραστάσεις σχημάτων από όλη την Ελλάδα, φέτος προστέθηκε το Φεστιβάλ της Πόλης, που διοργάνωσε ο Δήμος Θεσσαλονίκης, με παραστάσεις ομάδων της πόλης και το νεόκοπο –όχι και τόσο οργανωμένο- φεστιβάλ μονολόγων στο Κολοσσαίον. Οι Θεατρικές Συναντήσεις του δήμου Καλαμαριάς φέτος δεν πραγματοποιήθηκαν.
Εντάσεις, παραιτήσεις και ακυρώσεις έπληξαν το θεατρικό κομμάτι του φεστιβάλ των Δημητρίων. Λίγο πριν την έναρξη παραιτήθηκε από την καλλιτεχνική επιτροπή, η θεατρολόγος Ιφιγένεια Ταξοπούλου. Ο σημαντικός πολιτιστικός θεσμός της πόλης —αν και λαβωμένος από την δυσμενή οικονομική συγκυρία— προσπάθησε να κινηθεί στα βήματα του περσινού διεθνοποιημένου προγράμματος. Μια ακύρωση της τελευταίας στιγμής στέρησε από το κοινό την ευκαιρία να δει την Δεσποινίδα Τζούλια του Τόμας Οστερμάιερ, ενώ από αυτά που είδαμε ξεχώρισαν η sold out χοροθεατρική Πρώτη Ύλη του Δημήτρη Παπαϊωάννου και το «μεταθεατρικό» Testament των γερμανών She She Pop, που το κοινό δεν τίμησε με την μαζική του προσέλευση.
Οι χώροι
Η χρονιά ξεκίνησε με την επαναλειτουργία του θεάτρου Αυλαία που φιλοξενεί κυρίως μετακλήσεις παραστάσεων από Αθήνα (φέτος ξεχώρισαν οι εξαιρετικοί Έμποροι των εθνών, το Όταν έκλαψε ο Νίτσε, η Erofili Synopsis και ο μονόλογος Το χέρι) και σημαδεύτηκε από το κλείσιμο του ιστορικού θεάτρου Αμαλία, τη βάση της Πειραματικής Σκηνής για τρεις δεκαετίες περίπου. Ο θίασος αποχώρησε από το Αμαλία, αλλά δεν διακόπτει τη δράση του και την παρουσία του στα θεατρικά δρώμενα της πόλης.
Στα θετικά πάντως προσμετράται η δημιουργία του Studio Όρα (δίπλα στο θέατρο Όρα) που μετέτρεψε το μικρό στενό της Αντωνίου Καμάρα σε ενδιαφέρουσα θεατρική γειτονιά.