Μιλάμε για blockbuster. Εξ' ολοκλήρου στον υπολογιστή. Δυνατό, γρήγορο, ρυθμικό, όπως και κάθε blockbuster που σέβεται τον εαυτό του. Ένα λαμπρό βιντεοπαιχνίδι με cast που σπάει κόκκαλα και τρίβεις τα μάτια σου. Το Hollywood μάζεψε τα αστέρια του, τα έντυσε με στολές υπερήρωα και τα στέλνει να μας σώσουν από την καταστροφή – αχ αυτή η τεχνολογία, μόνο στα χέρια των Αμερικάνων είναι ασφαλής, αλλιώς μόνο αρμαγεδόνες δημιουργεί. – Η τεχνολογία ονομάζεται Ultron και ο κόσμος τρέχει να σωθεί. Τι να κρίνουμε τώρα πάνω σε αυτό; Ενθουσιάζει τις μικρές ηλικίες. Αλλά παράλληλα τις χειραγωγεί. Και πάνω σε αυτό θα θίξω κάποια εξόφθαλμα στοιχεία – που βρίσκουμε ως γενικό φαινόμενο – σε όλες τις υπερπαραγωγές υπερηρώων αλλά και στην συγκεκριμένη.
1. Ηπερήρωες και υπερκακοί. Η αντίθεση και οι μάχες είναι μονάχα ανάμεσα τους. Που είναι ο κόσμος και η ανθρωπότητα; Σαν πρόβατα απλά περιμένουν τον σφαγιασμό. Δεν έχουν καμιά δύναμη για τίποτε. Είναι ανίκανοι, άχρηστοι και ανεύθυνοι να διαχειριστούν κάτι το τόσο μεγάλο. Την προστασία της Γης. Άρα χρειάζονται προστάτες. Ποιοι; Τους Avengers και κατά συνειρμική ή υποσυνείδητη συνέπεια, μα φυσικά ο Αμερικάνικος στρατός, το state department κ.ο.κ. «Ποιος από τους προστάτες θα μας προστατέψει ποιος;» έλεγε ένα τραγούδι.
2. Η μόνη απειλή και η εν δυνάμει υπεράσπιση της Γης γίνεται μέσω της αποκαλούμενης ΑΣΠΙΔΑΣ. Όποιος γνωρίζει ελάχιστα γεωπολιτική γνωρίζει επίσης την πολιτική της «αντιπυραυλικής ασπίδας» του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Τίποτα άλλο δεν χρειάζεται να πω.
3. Το κακό – όπως και το καλό – ορίζεται ακόμα πιο σχηματικά από το τελευταίο, αφού χαρακτηρίζεται μονάχα από την εξωτερική εμφάνιση και την εθνική ιδιότητα (Ρώσοι – ακόμα εκεί εμμένουν(!) και ρομπότ) και όχι από την προσωπικότητα. Αλλά πώς να γνωρίζουν τι εστί προσωπικότητα, αφού στόχος δεν είναι η μελέτη του «κακού» ή της ανθρώπινης φύσης ή κοινωνίας αλλά η κλασική προπαγάνδα, πως «πας μη έλλην, βάρβαρος».
4. Αντιλήψεις όπως «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», συμμαχίες με τους κακούς, κάποιες οικολογικές αναφορές και πολλά άλλα «σημαντικά» εισβάλουν στο κοινό με μεγαλοστομίες και πομπώδεις εκφράσεις είτε μέσα από τους διαλόγους, είτε μέσα από την εικόνα. Πέρα από το κλισέ της υπόθεσης, ρίχνουν εν τέλει και το επίπεδο συζήτησης των αληθινών προβλημάτων.
5. Κινηματογραφικά λειτουργεί με το γνωστό σχήμα: «μην κουράσω νοητικά το κοινό». Αρχή, μέση, τέλος. Καλός – κακός. Πρόβλημα – μάχες – νίκη – επίλυση. Κάπου μέσα λίγο απελπισία και μικρές ήττες μέσα στον νικηφόρο πόλεμο που ήδη ξέρουμε πως θα είναι έτσι στην έκβαση του. Ούτε καν προσπαθεί να φτιάξει χαρακτήρες ή να δώσει βάθος σε αυτούς. Εμείς ξέρουμε πως είναι ατρόμητοι με μικρές αδυναμίες, υποτυπώδους ουσίας. Επίσης τεχνικά εμμένει στα κλισέ με γρήγορο επαναλαμβανόμενο μοντάζ, γωνίες λήψεις φαντασμαγορικές, συμβατικό τεχνικό κατόρθωμα.
6. Χιούμορ και πειράγματα μεταξύ των πρωταγωνιστών άκρως φανταρίστικα και φαλλοκρατικά που δεν έχουν καμιά λεπτότητα και άρα δεν δίνουν ευχαρίστηση, αλλά τονίζουν για άλλη μια φορά το χαμηλό επίπεδο της ουσίας αλλά και πόσο χλιαρό ή αφελή θεωρούν το κοινό.
7. Φυσικά μέσα σε όλη την καταστροφή, τις «υψηλές» αξίες και τους άθλους των ηρώων θέλει και κάποιο κορίτσι και ως συνέπεια ένα ρομαντισμό για να μας κρατήσει σε γλυκιά εγρήγορση. Αλλά φυσικά μιλάμε για ΗΠΑ και έτσι δεν υπάρχει κανένας ερωτισμός, μα κλασικά λειτουργεί σε πλαίσια πουριτανικά, λες και η αγάπη είναι ένα ταμπού που πρέπει να καταπολεμηθεί αφού δεν μπορεί να κατακτηθεί φυσιολογικότατα.
Όλα αυτά τα μπανάλ και άκρως αντιδραστικά (στην πρόοδο της νόησης και της φόρμας) που βλέπουμε και ξαναβλέπουμε, τα έχουμε ακούσει, τα έχουμε εμπεδώσει και πλήρως χωνέψει. Καιρός λοιπόν να τα κρίνουμε και να πάμε σινεμά σεβόμενοι και τους καλλιτέχνες.
