Σκοτεινό, δυνατό, κλειστοφοβικό, οργιώδες, εφετζίδικο, ρυθμικότατο, τεχνικά
επικό, φωτογραφικά και σκηνογραφικά μαεστρικό,
γεμάτο ένταση μα και πάλι… ΠΥΡοτέχνημα, με έναν σκληρό, ψύχραιμό μα και
ευαίσθητο – στα όρια των χολιγουντιανών στάνταρ – Brad Pitt, να σηκώνει το βάρος των εισιτηρίων που
ξεπουλιούνται πριν ακόμη η ταινία βγει σε παγκόσμια διανομή, ένα Brad Pitt, συνέχεια της ταραντινικής καρικατούρας
λοχαγού, ως επιλοχίας τεθωρακισμένων, πλέον, γεμάτος γοητεία, μαγκιά και
τσαμπουκά, που φτάνει το πολύ… ως και τις εκφράσεις του προσώπου του και τις
«σαρδέλες» του τζάκετ του.
Ο Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, αποτυπωμένος ως μια μάχη άνευ λογικής και
περίσσιας κτηνωδίας, όχι ως αποτέλεσμα σημειολογικής ή εννοιολογικής
αντιμετώπισης της ουσίας του πολέμου από πλευράς δημιουργών μα ως διασκεδαστικό
– τύπου video game – παιχνιδάκι των χολιγουντιανών στούντιο,
που μετράνε πάκα τις χιλιάδες, πάνω στην λασπωμένη γη γεμάτη σάρκα και αίματα.
Αποθέωση του πολέμου ως στρατοκρατικός αυτοσκοπός. Οι καλλιτέχνες όμως πρέπει
να είναι σεμνές εκφράσεις της ανθρώπινης συνείδησης και όχι υπεύθυνοι τύπου των
«Πενταγώνων».
Από τούτη την ταινία, δεν θα πάρουμε κανένα μάθημα ιστορίας, δεν θα δούμε
καμιά αντιπολεμική νύξη, δεν θα εισέρθουμε σε βαθύτερα και ουσιαστικότερα
νοήματα πάνω στην ανθρώπινη συνείδηση σε περιόδους ολικού μακελειού, δεν θα
βρούμε περάσματα για να ανακτήσουμε από το παρελθόν ήθος, αξίες ανθρωπιάς και
ηρωισμού μπρος στο φασιστικό τέρας που εξανδραπόδισε την Ευρώπη και τον κόσμο ολάκερο.
Αυτή η ταινία με το ευρηματικότατο τίτλο «Οργή», είναι ο χαβάς του μαυροσκούφη,
η αποκτήνωση των παιδιών μας, θα στοχεύσει με τροχιοδεικτική σαφήνεια στα μυαλά
μας, κάνοντας τα πλήρως αποστασιοποιημένα και ουδέτερα, μπρος στην «πόρνη
ιστορία». Κινηματογραφικό και νοηματικό μακελειό, δηλαδή.
Τι που είναι οι πρωταγωνιστές, αμερικάνοι αρματιστές, τι να ήταν ναζί –
ποια η διαφορά; Μπρος στα παραχωμένα και διαλυμένα σώματα, τα κατεστραμμένα
κτήρια, τα καμένα λιβάδια, τα ποτάμια αίματος, που πουλάνε θέαμα, το ατσάλινο
τανκ 50 τόνων, είναι του πολιτισμού και της τεχνολογίας επιστέγασμα, που με
πυροβόλα, πολυβόλα και 50άρια πέφτει γεμάτο αυτοθυσία στη μάχη, με εκθειαστικό
στόχο να βλέπουμε μονάχα φωτιά, βλήματα και στραπατσαρισμένα πρόσωπα. Κι αυτό
βαπτίζεται ηρωισμός. Όχι ηρωισμός, απόρροια ηθικής ανωτερότητας μπρος στους
εγκληματίες φασίστες – που είναι κινηματογραφικά στο απυρόβλητο -, αλλά λόγω
υψηλού φρονήματος, καυχησιάρικων μαυροσκούφηδων.
«Στρατηγέ, το τανκς σου είναι
δυνατό μηχάνημα, θερίζει δάση ολόκληρα κι εκατοντάδες άνδρες αφανίζει, μόνο που
έχει ένα ελάττωμα, χρειάζεται οδηγό!»
Ακριβώς αυτήν την μπρεχτική αλήθεια αποσιωπά και εκχυδαΐζει σκοπίμως η
ταινία. Γιατί οι άνθρωποι εγκωμιάζονται, ηθελημένα σκηνοθετικοσεναριακά, – και
τούτο είναι το πρόβλημα -, ως δολοφονικές ατσάλινες μηχανές, γεμάτοι κλισέ – τιμή, δόξα και αντιθετικά συναισθήματα άνευ
ψυχογραφίας. Και ως σεναριακές σπόντες, βλέπουμε σκηνές συμβατικού δράματος και
συγκινητικών πλάνων μπρος στο ρημαδιό της μάχης των νικητών και των νικημένων,
μονάχα για να δικαιολογηθεί η έννοια «ταινία» και όχι αυτό που είναι: βίντεο
εκπαίδευσης μονάδας τεθωρακισμένων MadeInUSA. Το μαθαίνουμε και από τους ηθοποιούς. 5
μήνες εκπαίδευση σε άρματα κάνανε για να πάρουν το κολάι.
Και από τέτοια καλογομωμένα μα τζούφια στην τελική πυροτεχνήματα των
αμερικανικών σινεστούντιο τι περιμένουμε; Κανένα σέβας προς τους εκτελεσμένους γερμανούς
που αντιστάθηκαν στο ναζισμό, εξευτελισμός των χιλιάδων σύμμαχων φαντάρων που διαμελιστήκαν
για την απελευθέρωση της Ευρώπης, καμιά νύξη στις αιτίες είτε του πολέμου, είτε
της ανάγκης αντίστασης, μα μια πληθώρα στοιχείων που δείχνουν ότι αν είσαι
αλάνης, έχεις στομάχι και ύφος μάγκα θα σηκώσεις ένα τείχος πτωμάτων από την
Αμέρικα ως και την Χιροσίμα – πράγμα που έγινε. Για τη βιομηχανία πάντα… εδώ
του κινηματογράφου.
Δεν ματαιοπονώ. Η αντίσταση κατά του ναζισμού ήταν επιβεβλημένη. Μα ήταν
πράξη αυτοθυσίας, πράξη συλλογικής συνείδησης που εκτοξεύτηκε ακέραια στη βάση
ολοκληρωτικής επιβίωσης μπρος στην σωματική και ιδεολογική υποδούλωση που
προσπάθησε να καταφέρει ο ναζισμός στο πετσί των λαών της Ευρώπης και όχι
τσαμπουκάς, μαγκιά, αμπελοφιλοσοφία θρησκευτικής έμπνευσης, ατάκες τύπου 12η
ΕΜΑ, παίζοντας σαν πιτσιρίκια «πόλεμο», επί ένα γεμάτο – και επιβλητικό είναι
αλήθεια – 2ωρο.
Λίγο καιρό πριν βγει η ταινία, στις αίθουσες είχε παιχτεί το «Paths Of Glory», του Stanley Kubrick. Ας μου επιτραπεί, λοιπόν, η διασκευή: «Στρατηγέ,
έχουμε ένα ελάττωμα… ξέρουμε να σκεφτόμαστε!»
