Η «Χοντρομπαλού» ήταν το διήγημα που έδωσε στον Guy de Maupassant, την αναγνώριση και την καθιέρωσή του στου παρισινούς συγγραφικούς κύκλους της εποχής του. Συμπεριλήφθηκε στον συλλογικό τόμο «Οι Εσπερίδες του Μεντάν», που κυκλοφόρησε το 1880 και περιείχε αναμνηστικές αφηγήσεις από τον γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870 που βάραινε πολύ στη συλλογική μνήμη και στην ψυχολογία των Γάλλων.
Στη «Χοντρομπαλού» του Maupassant, βρισκόμαστε στο 1870 κατά τη διάρκεια του πολέμου και δέκα Γάλλοι κάτοικοι της Ρουέν προσπαθούν να διαφύγουν από την πόλη με μια άμαξα, ώστε να γλιτώσουν τις συνέπειες της ταπεινωτικής ήττας τους από τους Πρώσους. Ο Maupassant τοποθετεί στην άμαξα μια μικρογραφία της τότε γαλλικής κοινωνίας. Ανάμεσά στους δέκα βρίσκονται ευγενείς, αστοί, δυο μοναχές και μια πόρνη. Άτομα από όλες τις τάξεις και από διαφορετικές καταγωγές προσπαθούν να συνυπάρξουν. Από τη μια πλευρά βρίσκονται οι νεόπλουτοι που προσπαθούν να διαφυλάξουν την περιουσία τους μεταφέροντάς την σε άλλο μέρος και οι μοναχές με τον δικό τους κώδικα ηθικής και από την άλλη βρίσκονται τα περιθωριακά στοιχεία, όπως ο ένθερμος δημοκράτης και επαναστάτης Κορνιντέ αλλά και η Χοντρομπαλού, η γυναίκα των ελευθέρων ηθών, που εξ αρχής βρίσκεται στο κέντρο της προσοχής και των συνεχών σχολίων προς το πρόσωπό της.
Η Χοντρομπαλού, φιλική από την αρχή, προτίθεται να μοιραστεί το φαγητό της με τους συνεπιβάτες της κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις έχοντας γνώμη για τα πράγματα και εκφράζοντας την αντιπάθειά της για τους Πρώσους. Μαζί με τον Κορνιντέ, κρατά μια στάση ανυπακοής σε αντίθεση με τους υπόλοιπους επιβάτες της άμαξας, οι οποίοι καθώς έχουν συμβιβαστεί και δρώντας ιδιοτελώς, επιλέγουν να κρατήσουν μια ουδέτερη στάση απέναντι στον εχθρό. Στην πορεία της ιστορίας, η Χοντρομπαλού αποφασίζει ένα βράδυ να θυσιαστεί για το κοινό καλό. Μετά από μεγάλη αντίσταση και έπειτα από τις έντονες παροτρύνσεις όλων (εκτός του Κορνιντέ) –που φιλοδοξούσαν να την πείσουν για τη σπουδαιότητα αυτής της πράξης– αποφασίζει να ενδώσει στις ορέξεις ενός Πρώσου αξιωματικού που σταμάτησε την πορεία της άμαξας, ώστε να τους επιτρέψει να συνεχίσουν το ταξίδι. Την επόμενη ημέρα, καθώς η πορεία τελικά συνεχίζεται, η Χοντρομπαλού εμφανίζεται ιδιαίτερα ντροπαλή και κανείς δεν την κοιτά ούτε της απευθύνει τον λόγο. Οι συνεπιβάτες της, που μέχρι την προηγούμενη μέρα προσπαθούσαν να την πείσουν για τη σημασία και την αξία της πράξης της, τώρα την απαξιώνουν και αρνούνται, μάλιστα, να μοιραστούν το φαγητό τους μαζί της.
Η γλώσσα του Maupassant κυλά αβίαστα και εκτός από το έντονο περιγραφικό στοιχείο της, διανθίζεται από μια εύστοχη ψυχογράφηση των χαρακτήρων, βοηθώντας τον αναγνώστη να διεισδύσει στην ιστορία και το επιμύθιό της. Ο Maupassant, με την «Χοντρομπαλού», φέρνει σε αντιπαραβολή τον κόσμο του καθωσπρεπισμού και της υποκρισίας που κρύβεται πίσω από μια ευγενική καταγωγή και εμφάνιση με τον κόσμο ενός απλού ανθρώπου, λούμπεν κοινωνικού στοιχείου, που εκφράζεται με ειλικρίνεια και διαφάνεια. Η Χοντρομπαλού χρησιμοποιείται ως μέσο από τους συνεπιβάτες της –οι οποίοι ξεχνούν για λίγο τη μιαρή της φύση όπως αυτή έχει κριθεί από τον ηθικισμό τους– με στόχο τη δική τους ωφέλεια. Μόλις πάρουν αυτό που επιθυμούν, η Χοντρομπαλού επιστρέφει στο περιθώριο και γίνεται άξια περιφρόνησης.
Guy de Maupassant
Η Χοντρομπαλού
Μετάφραση: Αμαλία Τσακνιά, Επίμετρο: Λίζυ Τσιριμώκου
Εκδόσεις Κίχλη, 2014
