Η Πρέσβειρα του Παιδικού βιβλίου 2015-16 και υποψήφια για το βραβείο Άντερσεν 2016 κουβεντιάζει μαζί μας και παρουσιάζει τα έργα της. Η Ελένη Δικαίου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Νέα Ιωνία Βόλου. Με την λογοτεχνία άρχισε να ασχολείται απ΄ τα μαθητικά της χρόνια στέλνοντας συνεργασίες στο περιοδικό Η ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ. Το 1991 κάνει την πρώτη της εμφάνιση στην λογοτεχνία για νέους με το μυθιστόρημα ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΜΕ ΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ που βραβεύτηκε από την Ένωση Σμυρναίων Αθηνών κι έχει μεταφραστεί στα Γαλλικά. Έκτοτε ασχολείται αποκλειστικά με την λογοτεχνία για εφήβους και παιδιά. Έχει γράψει μυθιστορήματα , τα οποία έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, βιβλία για μικρότερα παιδιά, καθώς και την διπλή σειρά βιβλίων (για μικρά και μεγαλύτερα παιδιά) με θέματα από την Ελληνική Μυθολογία. Το βιβλίο της σειράς με τίτλο: ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ τιμήθηκε το 2004 με το Κρατικό Βραβείο Βιβλίου Γνώσεων για παιδιά, ενώ το εικονογραφημένο: Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΤΡΟΙΑ έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί στην Κορέα.
Η Ελένη Δικαίου ζει σήμερα στον Πειραιά. Εκτός από την συγγραφή βιβλίων επισκέπτεται σχολεία και βιβλιοθήκες, συναντά τους νεαρούς αναγνώστες και συνομιλεί μαζί τους για το λογοτεχνικό βιβλίο και ειδικά γι αυτό που απευθύνεται στους εφήβους και στα παιδιά. Από το 2008 μέχρι σήμερα συνεργάζεται με την Βιβλιοθήκη Καίτη Λασκαρίδη στον τομέα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων τα οποία απευθύνονται σε παιδιά πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης συμμετέχει σε εκδηλώσεις που γίνονται για το παιδί και το παιδικό βιβλίο στην Ελλάδα και το εξωτερικό (International Book-Fest, Moscow 2007, International Festival of the Sea NAUTILUS CYPRUS 2012 , International Marmara Symposum on Children and Youth Literature Kων/πολη 2015 κ.α.) καθώς και σε προγράμματα προώθησης της φιλαναγνωσίας στους μεγάλους και στα παιδιά.
Tι σας παρακίνησε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή παιδικών βιβλίων;
Άρχισα να γράφω από πολύ μικρή, όμως αυτό που λέμε βιβλίο «και για αναγνώστες παιδιά» δεν είχα γράψει μέχρι που διάβασα την προκήρυξη ενός διαγωνισμού παιδικού-εφηβικού μυθιστορήματος από την Ένωση Σμυρναίων Αθηνών. Θέμα του η Μικρασία, η ζωή των Ελλήνων στις Αξέχαστες Πατρίδες πριν την καταστροφή και μετά στην προσφυγιά.
Ήθελα πολύ να γράψω το βιβλίο, ανήκω σε μια τέτοια οικογένειας, όμως δεν ήξερα πως. Και τότε αποφάσισα να γίνω η ίδια παιδί. Ήμουν το Κατινάκι και η Μαρίτσα, η μαμά μου και η δίδυμη αδελφή της στην Σμύρνη κι αργότερα στην Νέα Ιωνία Βόλου, τον προσφυγικό συνοικισμό όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα κι εγώ. Έτσι έγραψα ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΜΕ ΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ, έτσι ανακάλυψα πως δεν είχα ξεχάσει την γλώσσα των παιδιών, αυτή που καταλαβαίνουν και οι μικροί και οι μεγάλοι.
Τι σημαίνει «γράφω» για σας;
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου άκουγα και διάβαζα ιστορίες. Ύστερα αποφάσισα να γράψω μια δική μου ιστορία κι εγώ. Ο κόσμος των βιβλίων, ο κόσμος μου. Όλα όσα δεν έζησα, τα έζησα μέσα από τα βιβλία. Όλα όσα «έζησα» έγιναν βιβλία. Κι είναι κι άλλα, θέλω να ελπίζω, που περιμένουν την δική τους σειρά. Γι αυτό το να με ρωτάει κανείς «γιατί γράφεις» είναι σα να με ρωτάει γιατί αναπνέεις, γιατί πίνεις νερό, γιατί αγαπάς, γιατί ζεις; Αυτή είμαι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Αν κάποτε πάψω να γράφω και φυσικά να διαβάζω , σίγουρα δεν θα είμαι εγώ.
Ο συγγραφέας γεννιέται ή γίνεται;
Πιστεύω πως ο συγγραφέας γεννιέται, όπως και ο κάθε καλλιτέχνης. Μόνο που αυτό το «δώρο», αυτό τον σπόρο που λέγεται ταλέντο πρέπει να τον καλλιεργήσει με πολλή δουλειά, επιμονή και υπομονή. Διάβασμα και γράψιμο. Γιατί διαφορετικά θα του έχει δοθεί ένα δώρο που δεν το άξιζε.
Ποια νοήματα θέλετε να περάσετε στους μικρούς αναγνώστες, με τα βιβλία σας;
Ποτέ δεν γράφω ένα βιβλίο έχοντας αυτοσκοπό να περάσω κάποια νοήματα. Πιστεύω πως ένα τέτοιο βιβλίο χάνει την αύρα της γνήσιας δημιουργίας. Θέλω τα νοήματα να πηγάζουν απ' την ίδια την ιστορία κι όχι η ιστορία απ' αυτά, έτσι μονάχα μπορεί να είναι αληθινή για να αγγίξει τις καρδιές των ανθρώπων.
Τι ιδιαιτερότητες έχουν τα παιδιά ως αναγνώστες; Είναι πιο δύσκολο να τους τραβήξεις την προσοχή;
Το παιδί είναι ο ιδανικός αναγνώστης, έχει αλάθητο ένστικτο, δεν μπορείς εύκολα να το ξεγελάσεις, αυτό όμως μόνο αν το αφήσεις ανεπηρέαστο, κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς οι μεγάλοι ο καθένας για τους δικούς του λόγους κατευθύνουν τις επιλογές του. Όσο για το αν είναι δύσκολο να τραβήξεις την προσοχή του παιδιού, ναι πιστεύω πως είναι πολύ δύσκολο με τον καταιγισμό των εικόνων γύρω του, την εύκολη «ομορφιά-ευχαρίστηση» που δεν χρειάζεται προσπάθεια για να την ανακαλύψεις. Η ομορφιά του βιβλίου, η γοητεία μιας ιστορίας αποκαλύπτεται μόνο αν το παιδί μπει στον κόπο να το διαβάσει, όπως συμβαίνει με όλα τα πολύτιμα πράγματα τα οποία αποκαλύπτονται μόνο σε κείνους που ξέρουν να τα εκτιμήσουν. Αν το καταλάβει αυτό το παιδί, όλα γίνονται απλά κι εύκολα.
Πείτε μας για ένα παιδικό βιβλίο που δεν έχετε γράψει εσείς και θα θέλατε να το είχατε γράψει.
Θα μπορούσα να σας πω κάμποσα βιβλία, αφού όμως μου ζητάτε ένα, θα σας πω το τελευταίο που μου έκανε εντύπωση. Είναι το «Μαύρο ψωμί» του Εμίλι Τεϊσιδόρ.
Ποια είναι η αγαπημένη σας φράση στην καθημερινότητα σας;
Η μόρφωση και τα όνειρα είναι τα μόνα πράγματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε όλες τις δυσκολίες της ζωής, γιατί ότι κι αν μας συμβεί την μόρφωση και τα όνειρα κανείς δεν μπορεί να μας τα πάρει.
Για ποιο λόγο θα εγκαταλείπατε τον μαγικό κόσμο του παιδικού βιβλίου;
Μα υπάρχει κανείς που θα ήθελε να εγκαταλείψει έναν κόσμο μαγικό; Όσο για μένα, από τότε που γράφοντας τα ΚΟΡΙΤΣΑΚΙΑ ΜΕ ΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ, ανακάλυψα ότι δεν έχω ξεχάσει την γλώσσα των παιδιών, έχω αποφασίσει πως αν θέλω να πω κάτι στους μεγάλους θα το κάνω χρησιμοποιώντας αυτή την γλώσσα. Δεν υπάρχει τίποτε που να θέλεις να πεις και η γλώσσα των παιδιών να σου στέκεται εμπόδιο, απλά είναι απείρως δυσκολότερο να μιλήσεις σ' αυτή την γλώσσα για πράγματα που αφορούν αποκλειστικά τους μεγάλους κι αυτό που είναι που κάνει την Παιδική Λογοτεχνία πιο γοητευτική, το ότι έχει την δυνατότητα και την δύναμη να εμπεριέχει την λογοτεχνία για μεγάλους. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει πως αποκλείω το ενδεχόμενο να γράψω κάποτε ένα βιβλίο που να απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες αναγνώστες.
***
Έργα της συγγραφέα από τις Εκδόσεις Πατάκη:
(2015) Ένας ήρωας με… πέταλα
(2015) Θα σε ξαναδώ, φιλαράκι μου
(2015) Ο άνεμος στα μαλλιά της
(2014) Περιπέτειες με μια πριγκιπέσα
(2013) Αναζητώντας τους χαμένους ήρωες
(2013) Η ιστορία ενός άσπρου γατούλη
(2013) Ο Ηρακλής και οι άθλοι του
(2013) Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες
(2012) Η κοιλάδα με τις πεταλούδες
(2012) Οι περιπέτειες του Οδυσσέα
(2012) Το αλογάκι, η τυχερή πασχαλίτσα, μια αρκούδα κι εμείς
(2012) Το μεγάλο ταξίδι του Οδυσσέα
(2011) Θησέας, ο μύθος του λαβύρινθου
(2011) Ο πόλεμος στην Τροία
(2011) Οι θεοί δεν πεθαίνουνε στην Πέλλα
(2011) Όταν στον Όλυμπο ζούσαν οι Θεοί
(2010) Η δημιουργία του κόσμου και οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου
(2010) Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά
(2009) Ηρακλής, ο ήρωας που έγινε αθάνατος
(2009) Ο Ηρακλής και οι άθλοι του
(2009) Τα φαντασματάκια της γυάλινης αυλής
(2008) Τα μαγικά Χριστούγεννα της Δέσποινας
(2007) Θησέας, ο ήρωας που νίκησε το Μινώταυρο
(2007) Θησέας, ο μύθος του λαβύρινθου
(2007) Χριστουγεννιάτικες ιστορίες του δάσους
(2005) Η μαρουδίτσα που έφερε την πασχαλιά
(2005) Ο Ιάσονας και η εκστρατεία για το χρυσόμαλλο δέρας
(2005) Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες
(2004) Θα σε ξαναδώ, φιλαράκι μου
(2003) Οι περιπέτειες του Οδυσσέα
(2003) Το μεγάλο ταξίδι του Οδυσσέα
(2002) Κάτω από τα κάστρα της Τροίας
(2002) Ο πόλεμος στην Τροία
(2001) Το ελατάκι με το κόκκινο σκουφί
(2000) Θησέας ο ήρωας της Αθήνας
(2000) Ιάσονας
(1999) Οι αρχαίοι Θεοί
(1999) Οι ήρωες – Ηρακλής
(1997) Θα σε ξαναδώ, φιλαράκι μου
(1996) Μου μαθαίνετε να χαμογελάω, σας παρακαλώ;
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα:
(2013) Έχω πάντα δικαίωμα, Έναστρον
(2010) Μίλα μη φοβάσαι, Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου
(2008) Το σχολικό ημερολόγιο των βιβλιοφάγων 2008-2009, Εκδόσεις Πατάκη
(2006) Παλιά επαγγέλματα, Κέδρος
