Γράμμα στον Κωστή. Ή, μήπως, γράμμα στην Ξένια; Η Ξένια Καλογεροπούλου και ο Κωστής Σκαλιόρας έζησαν μαζί 37 ευτυχισμένα χρόνια. Τους χώρισε ο θάνατος του Κωστή το 2013. Από τότε η Ξένια αποφάσισε ότι θα του μιλά. Γι' αυτό ξεκίνησε να του γράφει. Στην πορεία της συγγραφής αυτού του γράμματος θυμάται πράγματα που βίωσαν μαζί αλλά και πράγματα που έζησε μόνη της. Το σκάλισμα της μνήμης μοιάζει με παιχνίδι. Η μια ανάμνηση φέρνει την άλλη, σαν πόρτες που ανοίγουν και κρύβουν στιγμές της ζωής που ανασύρονται αυθόρμητα στην επιφάνεια της μνήμης.
Ο λόγος της Ξένιας Καλογεροπούλου είναι ζεστός και μεστός. Νιώθεις πως κάθεται απέναντί σου και διηγείται την ιστορία της ζωή της. Κρέμεσαι από τα χείλη της, καθώς πρόκειται για μια αυθόρμητη και ρέουσα αφήγηση με έντονη προφορικότητα. Η λογοτεχνικότητα του κειμένου –η οποία αναμφισβήτητα υπάρχει– δεν είναι τόσο το ζήτημα αυτού του βιβλίου, όσο είναι η εξομολογητική του διάθεση. Η Ξένια απευθύνεται στον Κωστή. Απευθύνεται, όμως, και στον εαυτό της. Κάνει παύσεις, συνειδητοποιεί τα συναισθήματά της. Μπροστά στα μάτια μας δημιουργείται ένας αδιόρατος διάλογος. Θυμάται πράγματα που είχε ξεχάσει και φιλτράρει την απουσία του Κωστή μέσα από την ανασύνθεση της μνήμης και της αφήγησης. Διηγείται αυτά που χάρηκε και αυτά που την πόνεσαν.
Και, νομίζω, πως όλη αυτή η διαδικασία λειτουργεί θεραπευτικά.
Η Ξένια Καλογεροπούλου μιλά για τα παιδικά της χρόνια, για την κατοχή, για τις σπουδές της στην Αγγλία, για τη σχέση με τη μητέρα της, για τον πρώτο της γάμο. Ο λόγος της ρέει αβίαστα και μέσα από τις περιγραφές της μας κάνει μέρος της ιστορίας της. Βασικός παρονομαστής της πορείας της υπήρξε η σχέση της με το θέατρο. Μια σχέση ζωής, επιστέγασμα τη οποίας είναι η συνεισφορά της στο παιδικό θέατρο. Οι τρόποι με τους οποίους μελετούσε τους ρόλους, οι επαγγελματικές επιλογές, οι εκλεκτές συνεργασίες, οι προοπτικές εξέλιξης στο εξωτερικό και η υποκριτική ωρίμανση –ώστε να φτάσει να είναι η ηθοποιός που ήθελε να γίνει– είναι κάποιες, μόνο, από τις ιδιαιτέρως γοητευτικές στιγμές του βιβλίου. Στον αντίποδα της Ξένιας βρίσκεται η πορεία του Κωστή Σκαλιόρα. Για τις θεατρικές και κινηματογραφικές κριτικές του, για τις μεταφράσεις και το ευρύ πνεύμα του μαθαίνουμε μέσα από τα λόγια της. Εκτός, όμως, από την απλόχερη εξομολόγηση της ζωής της Ξένιας και του Κωστή, επιτυγχάνεται και η αναβίωση του κλίματος μιας Ελλάδας που δεν υπάρχει πια. Οι θεατρικές περιοδείες, οι μεγάλοι θίασοι, οι δημοφιλείς ηθοποιοί, οι θεατράνθρωποι, ο κινηματογράφος του '60 και τα καλοκαίρια στα νησιά είναι τα στοιχεία που αναβιώνουν την αύρα της Ελλάδας του τότε.
Το βιβλίο ξεχειλίζει από αγάπη και τρυφερότητα. Παραθέτω εδώ ένα σημείο, στο οποίο αυτό γίνεται φανερό: «σκεφτόμουν ότι εσύ είσαι εκεί που δεν είσαι, αλλά και ότι εγώ έχω μπροστά μου πολύ λιγότερα χρόνια να ζήσω απ' όσα πέρασα μαζί σου. Κι αυτό με παρηγορεί λιγάκι. Μου φαίνεται λιγότερο τρομερό τα χρόνια που θα ζήσω χωρίς εσένα να μην είναι πια τόσα πολλά. Άσε που τώρα που γερνάω τα χρόνια περνούν πολύ πιο γρήγορα». Η Ζωή της Ξένιας και του Κωστή μοιάζει ζηλευτή. Όχι γιατί ήταν τέλεια. Αλλά γιατί συνέβη η ευτυχής συγκυρία να βρεθούν, να ερωτευτούν και να μακροημερεύσουν δυο άνθρωποι, πραγματοποιώντας μια βαθιά και ουσιαστική σχέση η οποία μπορεί να ελευθερώνει. «Μπορεί να σε βαρέθηκα, αλλά δε σε χόρτασα», σημειώνει σε κάποιο σημείο του γράμματος. Και αυτό τα λέει όλα.
Η Ξένια Καλογεροπούλου μετουσιώνει τον πόνο του αποχωρισμού σε μια βαθιά εξομολόγηση, η οποία λειτουργεί ως κάθαρση. Με αυθορμητισμό και βαθιά ειλικρίνεια διατηρεί ζωντανή την παρουσία του Κωστή Σκαλιόρα στη ζωή της. Μέσα από ένα γράμμα, το οποίο εκτείνεται σε 366 περίπου σελίδες, και με ιδιαίτερη γλαφυρότητα στον λόγο της, κάνει την ανασκόπηση μιας πλούσιας ζωής για την οποία μπορεί να είναι ευγνώμων.
