Κόντρα στον άνεμο: Άντι Γκoλντσγουόρθι / Leaning into the Wind: Andy Goldsworthy του Thomas Riedelsheimer (Γερμανία 2017)
γράφει η Άλκηστη Ακτσόγλου
Μετά το Rivers and Tides (Ποτάμια και παλίρροιες 2000), το ντοκιμαντέρ Leaning into the Wind: Andy Goldsworthy (Κόντρα στον άνεμο: Άντι Γκoλντσγουόρθι) αποτελεί τη δεύτερη απόπειρα τουντοκιμαντεριστή Thomas Riedelsheimer να στρέψει τον φακό του πάνω στον ομώνυμο καλλιτέχνη. Το έργο του Βρετανού γλύπτη και φωτογράφου Goldsworthy αναδεικνύει τη φύση ως τέχνη. Αντλώντας τα υλικά του από τη γη παρά την παροδικότητά τους, δημιουργεί συνθέσεις που για αυτόν λειτουργούν ως ημερολόγιο της ζωής του. Αυτή η ήσυχη ταινία ισορροπεί τον χρόνο που μιλάει άμεσα στην κάμερα ο ήρεμος, αλλά ανορθόδοξος, καλλιτέχνης και τον χρόνο που τον παρακολουθούμε να εργάζεται.
Οι σκέψεις του για τη ζωή, η κοσμοθεωρία του και η διαδικασία δημιουργίας αλληλοδιαδέχονται αβίαστα τη λάξευση της πέτρας και την τοποθέτηση φύλλων πάνω σε έναν πεσμένο κορμό δέντρου, δείχνοντάς μας έτσι τις όψεις του δίπολου καλλιτέχνη-άνδρα, ειδικά από τη στιγμή που αρχίζει να συνεργάζεται στα έργα του με την κόρη του, Holly. Τα ανθρώπινα λόγια διαπλέκονται με ορχηστρική μουσική, ενώ η φωτογραφία τονίζει τις γήινες και χρωματικές συνθέσεις των έργων του Goldsworthy. Το πράσινο και το καφέ κυριαρχούν με το κίτρινο και το κόκκινο να τα ραγίζουν, όπως οι ρωγμές στους βράχους του. Το ντοκιμαντέρ λειτουργεί ως μία προσεγμένη και καλοδιατυπωμένη εισαγωγή στον εφήμερο κόσμο του καλλιτέχνη τόσο για όσους/ες δεν τον γνωρίζουν όσο και για όσους/ες τον εκτιμάνε ήδη.
Πάρνηθα: 10 χρόνια μετά των Χρήστου Γιαννακόπουλου & Ιάσωνα Κάντα (Ελλάδα, 2017)
Τμήμα: Ελληνικό πανόραμα
γράφει ο Φοίβος Μακρίδης
Πρόκειται για ένα εικοσάλεπτο ντοκιμαντέρ της WWF με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τη μεγάλη πυρκαγιά της Πάρνηθας το 2007. Επικεντρώνεται σε μερικές προσωπικές μαρτυρίες, δείχνει τα μικρά, αλλά σταθερά, βήματα αναδάσωσης του βουνού και τις πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε παιδιά. Το ντοκιμαντέρ δίνει μια αισιόδοξη οπτική, αλλά – κατά τη γνώμη μου – είναι αρκετά φτωχό σε περιεχόμενο. Δεν αναφέρει καθόλου ότι το καλοκαίρι του 2007 υπήρχαν μεγάλες πυρκαγιές σε πολλούς νομούς της Πελοποννήσου κι αλλού. Δεν εξετάζει καθόλου το εάν υπήρχαν πολιτικές ευθύνες κι εάν ήταν καλά εξοπλισμένο το πυροσβεστικό σώμα. Ως αιτία της επέκτασης της πυρκαγιάς κάνει λόγο μόνο για την κλιματική αλλαγή.
Γίνεται μια γενική αναφορά στους κινδύνους «καταπάτησης, αλλαγής χρήσης της δασικής γης, παράνομης βόσκησης», αλλά δεν μαθαίνουμε τίποτα για τον αποχαρακτηρισμό 60 στρεμμάτων, που προβλέπονταν να δοθούν στο καζίνο της Πάρνηθας. Στα θετικά στοιχεία του ντοκιμαντέρ είναι οι εικόνες που δίνει από το δάσος, από τα φυτώρια κι από τα καμένα κι η προσπάθεια ευαισθητοποίησης των κατοίκων των γύρω περιοχών, ενήλικες και παιδιά, να βοηθήσουν στην προστασία και στις αναδασώσεις του βουνού.
Το ντοκιμαντέρ είναι διαθέσιμο και στο site του WWF Ελλάς και μπορείτε να το δείτε εδώ.
Μέχρι την τελευταία σταγόνα: Ο μυστικός πόλεμος του νερού στην Ευρώπη του Γιώργου Αυγερόπουλου (Ελλάδα, Γαλλία, Γερμανία, 2017)
Τμήμα: Ελληνικό πανόραμα
Το τελευταίο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου πραγματεύεται το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης του νερού. Παρότι οι περιπτώσεις εκμετάλλευσης υδάτινων πόρων από πολυεθνικές εταιρείες αφορούν όλο τον κόσμο, το ντοκιμαντέρ εστιάζει στη δική μας «γειτονιά». Από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη ταξιδεύει στο Παρίσι, το Βερολίνο, τη Ρώμη, το Μπαρσέλος και το Πάσος ντε Φερέιρα της Πορτογαλίας, το Δουβλίνο και το Κορκ της Ιρλανδίας. Εξετάζονται οι πρόσφατες εμπειρίες από την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης, αλλά κι οι επαναδημοτικοποιήσεις σε μια σειρά πόλεις (βλ Παρίσι, Βερολίνο) των χωρών εκείνων που προωθούν τις ιδιωτικοποιήσεις στις χώρες του Νότου. Βλέπουμε πώς οι πολυεθνικές που εμπλέκονται δεν παίρνουν κανένα επιχειρηματικό ρίσκο, μιας κι έχουν εξασφαλισμένα κέρδη. Όπως στο παράδειγμα του Μπαρσέλος της Πορτογαλίας, όπου ο Δήμος οφείλει 170 εκατομμύρια ευρώ στην ιδιωτική εταιρεία ύδρευσης, λόγω «απόκλισης» των στόχων των κερδών!
Στο ντοκιμαντέρ βλέπουμε επίσης και τους δυναμικούς αγώνες που έχουν δοθεί υπέρ της προστασίας του δημόσιου χαρακτήρα των εταιρειών ύδρευσης, μιας κι αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα από πολλούς οργανισμούς (όπως ο ΟΗΕ από το 2010). Βλέπουμε τις κινητοποιήσεις που ξεκίνησαν από το Κορκ της Ιρλανδίας κι επεκτάθηκαν σ' όλη τη χώρα, ενάντια στην προοπτική διπλής φορολογίας για το νερό. Βλέπουμε αποσπάσματα κι από το δημοψήφισμα της Θεσσαλονίκης το 2012, όταν το 98% των 220.000 που ψήφισαν (οι μισοί απ' όσους ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές εκείνης της μέρας) έστειλαν ένα δυνατό «όχι» στην ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ. Υψηλή συμμετοχή, εάν ληφθεί υπόψη ότι δεν υπήρχαν κάλπες σ' όλα τα εκλογικά κέντρα, ενώ τη μέρα του δημοψηφίσματος η κυβέρνηση του Σαμαρά το κήρυξε παράνομο.
Το ντοκιμαντέρ, επίσης, δείχνει τις πιέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προχωρήσουν οι χώρες του Νότου σε ιδιωτικοποιήσεις ακόμα και στο νερό. Πιέσεις, οι οποίες είναι πολλές φορές εκτός των (θεωρητικών) ορίων παρέμβασης προς τις χώρες – μέλη της ΕΕ. Ένα ντοκιμαντέρ τόσο επίκαιρο, όσο το ζήτημα της υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα της ΕΥΑΘ στη Θεσσαλονίκη, αλλά και των υπόλοιπων εταιρειών ύδρευσης σ' όλη την Ελλάδα.
