Η εκπαίδευση και η παδεία γενικότερα υπήρξαν σοβαρό ζήτημα που απασχόληε διαχρονικα΄την ελληνική κοινωνία. Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για μια επιμέρους ενότητα, την κινηματογραφική παιδεία στη τριτοβάθμια εκπαίδευση, θέμα που ακόμα και σήμερα αποτελεί έναν γόρδιο δεσμό. Ο Γαβριήλ Τζάφκας έκανε μέσω ενός ντοκιμαντέρ (με τίτλο Champions: μια αστεία ιστορία) μια σημαντική έρευνα και παρουσιάζει τη διαδρομή της κινηματογραφικής παιδείας στην Ελλάδα. Λίγο πριν την επισημη προβολή της ταινίας στην αίθουσα Π. Ζάννας ο “Εξωστης” συνάντησε τον Γαβριήλ Τζάφκα και μίλησε μαζί του για τους “champions” της ελληνικής παιδείας.
Ποιοι ειναι οι τσαμπιονς?
Προφανως οι τσαμπιονς ειναι μια ειρωνικη αναφορα που σχετίζεται διαχρονικά με τις καταστασεις και τα αδιεξοδα που βιωσε η Ελλαδα και τις απόπειρες που έγιναν κατά καιρούς για να δημιουργηθει μια σχολη κινηματογράφου και καθε φορα καταληγανε σε αδιέξοδο.
Η αρχή για μια τέτοια ταινία πως έγινε?
Η αφορμη δόθηκε μέσα από τα χρόνια των σπουδών μου στο Τμημα Κινηματογράφου του ΑΠΘ. Σε αυτό το χώρο έγιναν οι πρώτες ζυμώσεις με τους συμφοιτητές μου αλλά και τους καθηγητές μου , όλοι άνθρωποι του κινηματογραφικού χώρου, για να δουμε κατα ποσο μπορει να εφαρμοστει ενα προγραμμα σπουδων που να έχει σχέση με τον κινηματογράφο και ποσο θα μπορουσε να προσαρμοστει αυτό στα ελληνικα δεδομένα. Οποτε ολες αυτες οι συζητησεις με εκαναν να αναζητησω την πραγματικοτητα μεσα από την ιστορια της κινηματογραφικης παιδειας στην Ελλαδα.
Η Παιδεία τελικά βοηθάει στην δημιουργία κινηματογραφικής έκφρασης και αισθητικής ή αρκεί η ζύμωση μέσα στο στούντιο?
Δεν μπορεί να υπάρξει μια μαγική συνταγή για το πως γίνεται κάποιος σκηνοθέτης. Το μόνο σίγουρο είναι πως μια σχολή κινηματογράφου σου προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία, όπως π.χ. στο δημοτικό μαθαίνεις τα 24 γράμματα για να μάθεις να διαβάζεις και να γράφεις. Ακριβώς έτσι και η σχολή σού μαθαίνει το πως θα εκφραστείς καλλιτεχνικά. Αν αυτό γίνεται όμορφα, άσχημα, ευγενικά ή άκομψα κρίνεται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες που σε οδηγούν στην ανάγκη να εκφραστείς τελικά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι χρειάζονται πολλά και διαφορετικά στοιχεία για να φτάσεις εκεί.
Τελικά ποιο είναι το στοίχημα μιας τέτοιας ιστορίας?
Η ιστορία της εκπαίδευσης είναι συνολική. Προσωπικά με είχαν καλέσει στην Ομίχλη ως μικρομηκά για να συζητήσουμε τα βασικά αίτηματα της κίνησης. Με λύπη μου είδα ότι απουσίαζε το ζήτημα της εκπαίδευσης και έτσι το έθεσα και χάρηκα που η πρόταση μου αυτή έγινε δεκτή και προσέθεσε άλλο ένα αίτημα. Ωστόσο, όπως φάνηκε, το κύριο μέλημα των ανθρώπων της κίνησης περιστρεφόταν γύρω από τα οικονομικά, τεχνικά και κοινωνικά αιτήματα παρά για την ίδια τη βάση και τον σπόρο, που είναι η παιδεία. Αυτό λοιπόν ήταν πάντα το πέμπτο σημείο και ποτέ το πρώτο. Προσωπικά θεωρώ πως προέχει η δημιουργία μιας σοβαρής και αξιόπιστης σχολής κινηματογράφου με ένα σοβαρό πρόγραμμα σπουδών, εξοπλισμό, κλπ. Δεν έχει σημασία πως θα κάνουμε ταινίες τα επόμενα 10 χρόνια αλλά πως οι νέες γενιές θα μπορέσουν να μυηθούν και να κάνουν κινηματογράφο σε 20, 30 ή 40 χρόνια. Έρχονται και άλλες γενιές από πίσω και οφείλουμε να τους δώσουμε την ευκαιρία να γίνουν καλύτεροι από 'μας.
Τι μπορεί να βοηθήσει σήμερα ώστε να υπάρξει τελικά κινηματογραφική παιδεία στην Ελλάδα?
Όταν φτιαχνόντουσαν οι σχολές στο εξωτερικό στην Ελλάδα το πράμα είχε βολευτεί σε μια μικρή ιδιωτική σχολή Σταυράκου. Σήμερα εμπλέκονται και άλλοι παράγοντες, όπως το βιντεο, το βιντεο αρτ, το ιντερνετ. Η εικόνα δεν είναι μέσο αφήγησης αλλά πληροφόρησης. Αυτό κάνει πιο δύσκολη την ανάγκη δημιουργίας κινηματογραφικής σχολής. Θεωρώ πως πρέπει να προσεγγίσουμε το θέμα σε ένα γενικότερο πλαίσιο και να δεχτούμε ότι ο κινηματογράφος είναι μια γλώσσα επικοινωνίας και όχι μια γλώσσα αφήγησης. Αυτό ίσως δώσει την ευκαιρία σε όσους βρίσκονται στα κέντρα απόφασεων να κατανοήσουν τη σημασία της κινηματογραφικής παιδείας. Αλλιώς τα επόμενα χρόνια θα έρθουμε αντιμέτωποι με έναν κινηματογραφικό αναλφαβιτισμό πρωτόγνωρο για την αισθητική μας.
Info: Ο Γ. Τζαφκας θα βρίσκεται στον Π. Ζάννα στην απογευματινή προβολή της Παρασκεύης (19.40μμ) για να συνομιλήσει με το κοινό
