Ο άνθρωπος γεννιέται και πεθαίνει μόνος. Αυτές θα έπρεπε να είναι οι μοναδικές στιγμές μοναξιάς του. Ενδιάμεσα όμως ότι ζει, ότι αισθάνεται, ότι ονειρεύεται, θα έπρεπε να έχει μάθει να το μοιράζεται.
Αντί εισαγωγής
Ο BelaTarr, είναι σκηνοθέτης γεννημένος στην Ουγγαρία το 1955 και από πολύ μικρή ηλικία έδειξε το πάθος του για τον κινηματογράφο. Στα 22 του γύρισε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Συνολικά έχει γυρίσει μόλις 9 ταινίες μεγάλου μήκους, με το Άλογο του Τορίνο (2011) να είναι ο επίλογος του. Έχει διασκευάσει τον Μάκβεθ του Σαίξπηρ για την τηλεόραση και το έκανε μάλιστα με μόνο 2 πλάνα. Η ταινία του Satan tango έχει 150 πλάνα και διαρκεί κάτι παραπάνω από 7 ώρες. Είχε δηλώσει μάλιστα για αυτή την ταινία ότι θα προτιμούσε τα πλάνα να είναι λιγότερα, όμως τον περιόριζε το μήκος του φιλμ το οποίο αντιστοιχούσε σε 300 μέτρα ανά 11 λεπτά. Ένας πολυβραβευμένος σκηνοθέτης παγκοσμίου φήμης, με τεράστια προσφορά στην 7 η τέχνη, επέλεξε να σταματήσει την σκηνοθεσία και να ασχοληθεί με την διδασκαλία καθώς αισθανόταν πως ότι είχε να πει το είπε και πλέον είναι καιρός να περάσει τις γνώσεις στου στην νέα γενιά, δημιουργώντας μια νέα σχολή κινηματογράφου στο Σαράγιεβο.
Τα φιλμ του Bela Tarr
Το περιεχόμενο των φιλμ του, εξιστορεί την απλή καθημερινότητα των ανθρώπων όπου αρχικά φαίνεται να μην συμβαίνει τίποτα, στην πραγματικότητα όμως συμβαίνουν τα πάντα. Αυτό που μας προβάλει ο σκηνοθέτης είναι τόσο γήινο που καταντά να είναι εξωπραγματικό. Οξύμωρο μεν, αλλά αφήστε με να σας δώσω ένα παράδειγμα. Στο Άλογο του Τορίνο (2011), υπάρχει μια σκηνή όπου ο ήρωας παίρνει από το πιάτο που βρίσκεται στο τραπέζι του μια πατάτα η οποία μόλις βγήκε από το βραστό νερό. Ο ήρωας παρά τον πόνο που του προκαλεί το κάψιμο τρώει την πατάτα προσπαθώντας να καταπολεμήσει την πείνα του, καθώς είναι το μοναδικό γεύμα της ημέρας. Η ίδια ταινία είναι γυρισμένη με 18 μαεστρικά φτιαγμένα πλάνα. Απροπό. Ο Όρσον Γουέλς κάποτε είχε πει ότι ένα καλό μονοπλάνο ξεχωρίζει τους άντρες από τα αγοράκια. Ο Bela Tarr το αποδεικνύει αυτό περίτρανα. Σου δείχνει πως η ομορφιά μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε και πόσο αχανής και υπερ-ρεαλιστική μπορεί να είναι η ζωή των απλών ανθρώπων. Τα καδραρίσματα του δε και η σύνθεση των πλάνων του αντιστοιχούν σε ζωγράφο και όχι έναν απλό σκηνοθέτη. Τα φιλμ του θεωρούνται κειμήλια καθώς μπορεί κανείς να διακρίνει την ζωή της μετά κομμουνιστικής Ουγγαρίας. Ο ίδιος άλλωστε είχε δηλώσει το εξής : ”Ελπίζω βλέποντας την ταινία μου (Werkmeister Harmonies, 2000) να καταλάβετε κάτι για την ζωή μας, για το τι συμβαίνει εδώ στην κεντρική Ευρώπη και το πώς ζούμε. ”
Ο σκηνοθέτης που με συγκλόνισε.
Όταν είδα πρώτη φορά το Άλογο του Τορίνο, έκανα να συνέλθω 3 μέρες. Σκεφτόμουν, πως είναι δυνατόν μια τόσο απλή ιστορία, μπορεί να διεισδύσει στην ψυχή του ανθρώπου και να τον μεταλλάξει. Οι εικόνες, τα τοπία, η φανταστική ατμόσφαιρα, οι καιρικές συνθήκες και η εκπληκτική μουσική του Mihaly Vig, παραπέμπουν σε ένα άλλο είδος κινηματογράφου, που δεν είμαι σε θέση να αναλύσω, μπορώ όμως να τον αισθανθώ. Πιστεύω πως το δοχείο το οποίο αντλούμε τις αναφορές και την αισθητική μας, δεν έχει ετικέτα. Αφενός υπάρχει προέλευση, αφετέρου είναι τόσο ενσωματωμένα τα στοιχεία μέσα μας που απλά αναδύονται την στιγμή που πρέπει. Με αυτό θέλω να πω ότι μπορεί ο Bela Tarr να έχει στοιχεία από την Nouvelle Vogue και τον Ιταλικό νεορεαλισμό, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Είναι ένας δημιουργός που και αυτός με την σειρά του έχει επηρεάσει σκηνοθέτες όπως ο Gus Van Sant και Jim Jarmusch. Καθώς διάβαζα συνεντεύξεις του καταλάβαινα πόσο σημαντική είναι η ελευθερία για αυτόν τον άνθρωπο. Είπα ” Η ελευθερία πρέπει να είναι η βασίλισσα στο πάνθεον των αξιών του”. Αυτό θέλει να προσφέρει και στους 17 σπουδαστές του Film Factory το Σαράγιεβο, το οποίο δημιούργησε πέρυσι.
Film Factory
Το Film Factory είναι η σχολή που έχει δημιουργήσει ο ίδιος με φοιτητές από όλον τον κόσμο και φέτος ξεκινάει η 2 η χρονιά. Παραθέτω αποσπάσματα του ιδίου, για την σχολή.
Δεν μπορείς να διδάξεις τον κινηματογράφο, μπορείς μόνο δώσεις ερεθίσματα στους νέους σκηνοθέτες – κινηματογραφιστές, να τους δώσεις ελευθερία, να τους πεις ότι μπορούν να είναι γενναίοι, να είναι οι εαυτοί τους και να κάνουν αυτό που θέλουν.
Το επόμενο βήμα στην ζωή μου είναι αυτή η σχολή γιατί θέλω να μοιραστώ αυτά που ξέρω και να προστατέψω τους νέους δίνοντας τους ελευθερία.
Η μαθητεία στην σχολή διαρκεί 3 χρόνια. Οι φοιτητές πρέπει να δημιουργήσουν 4 ταινίες μικρού μήκους στα πρώτα 2 χρόνια και 1 μεγάλου μήκους στον 3ο και τελευταίο χρόνο. Είναι κάτι σαν κατάλογος με φαγητά. Στο τέλος πρέπει να μαγειρέψεις μόνος σου.
Εμείς είμαστε παρόντες, έχουμε κάμερες, έχουμε φώτα, έχουμε φαντασία, οι σπουδαστές έχουν τον χρόνο, είναι νέοι γεμάτοι ενέργεια, γεμάτοι ελπίδα, δεν βλέπω που είναι το πρόβλημα. Απλά χρειάζεται δουλειά, δουλειά, δουλειά.
Προτεινόμενη φιλμογραφία
Damnation, 1988
Sátántangó, 1994
The Turin horse, 2011
