Θοδωρῆς Παπαθεοδώρου Γυναῖκες τῆς μικρῆς πατρίδας, Λιανοκέρια τῆς μικρῆς πατρίδας, Συναξάρια τῆς μικρῆς πατρίδας. Ἐκδόσεις Ψυχογιός 2018 καί 2019.
Τριλογία ἱστορικῶν μυθιστορημάτων μέ θέμα τόν Μακεδονικό Ἀγῶνα. Ἀριστοτεχνικά πλεγμένες ἱστορίες ἀνθρώπων πού ξεκίνησαν ἀπό διάφορα μέρη τῆς ἐλεύθερης Ἑλλάδας καί τῆς ὑπό τόν Ὀθωμανικό ζυγό Βαλκανικῆς, γιά νά διασταυρωθοῦν ὁριστικά στό κέντρο τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγώνα, τή Θεσσαλονίκη. Ἀπό τή Φιλιππούπολη, τήν Κρήτη, τήν Ἀθήνα, τήν Ἀδριανούπολη, τήν Καστοριά, τό Βογατσικό, τό Μοναστήρι, τό Νυμφαῖο, Ἕλληνες στήν ψυχή, μέ διαφορετικές γλῶσσες κάποιοι, δέν λογάριασαν ἑαυτούς γιά τήν ἐλευθερία τῆς μικρῆς πατρίδας, τῆς Μακεδονίας.
Εἶναι ἡ ἱστορία τῆς Ἀρετῆς, πού δέν γνώρισε γονεῖς, πού ἡ μάνα της τήν ἄφησε νεογέννητη στό ……………, πού μεγάλωσε μέ μεγάλη ἀγάπη σέ μεγαλοαστή οἰκογένεια. Τῆς Ἀρετῆς πού παράτησε τή βολή της στά κοσμικά σαλόνια τῆς Ἀθήνας γιά νά ἀκολουθήσει τό κάλεσμα τοῦ ξαδέρφου της Ἴωνα Δραγούμη γιά ἀγῶνα πρός ἀπελευθέρωση τῆς Μακεδονίας.
Εἶναι ἡ ἱστορία τῆς Φωτεινῆς, πού ἐγκατέλειψε μέ τόν πατέρα της καί τόν ἀδερφό της τό πατρικό τους στή Φιλιππούπολη γιά νά γλιτώσουν ἀπό τούς Βούλγαρους κομιτατζῆδες καί κατέληξαν στή Θεσσαλονίκη, ἀφοῦ προηγουμένως στή διαδρομή κυνηγημένοι στά βουνά, ἔχασε τόν μικρό της ἀδερφό.
Αὐτές οἱ γυναῖκες στό διάβα τους θά συναντήσουν τόν Μᾶνο, κρητικό ἀξιωματικό, μοναδικό ἐπιζήσαντα ἀπό σφαγές τῶν Τούρκων στήν Κρήτη. Τόν Λευτέρη, πού ἔχασε τήν οἰκογένειά του στά ὀρεινά τῆς Καστοριᾶς μετά ἀπό ἕνα πέρασμα βουλγαρικῆς τσέτας ἀπό τό χωριό τους. Τήν Βάσιλκα, ἕνα μικρό κοριτσάκι πού μιλοῦσε βουλγαρικά ἀλλά ἀγαποῦσε ἑλληνικά. Τόν Μήλιο, πού εἶδε τήν οἰκογένειά του νά καίγονται ὅλοι ζωντανοί μέσα στό σπίτι τους ἀπό τούς Βούλγαρους.
Οἱ διαδρομές τῶν ἡρώων αὐτῶν θά διασταυρωθοῦν μέ τόν Παῦλο Μελᾶ, τόν Τέλλο Ἄγρα, τόν καπετάν Κώττα, τόν Γαρέφη, τόν πρόξενο Κορομηλᾶ, τόν Καστοριᾶς Γερμανό Καραβαγγέλη.
Ὅλοι τους θά διατρέξουν τά ποτισμένα μέ αἷμα ἐδάφη τῆς Μακεδονίας, ἀπό τά Γρεβενά μέχρι τό Μοναστήρι καί τήν Καρατζόβα καί ἀπό τήν Καστοριά καί τόν βάλτο τῶν Γενιτσῶν μέχρι τή Θεσσαλονίκη καί τίς Σέρρες.
Οἱ ἡρωίδες τῆς μικρῆς πατρίδας θά ἀγωνιστοῦν, θά ἀγαπήσουν, θά πονέσουν, θά πληγωθοῦν ποικιλοτρόπως, θά βιώσουν τόν θάνατο. Δέν θά λυγίσουν. Θά κρατήσουν ἄσβεστο τό φῶς τῶν λιανοκεριῶν πού φωτίζουν τήν πορεία τῆς Μακεδονίας πρός τήν ἀπελευθέρωση καί τήν ἕνωση μέ τή Μεγάλη Πατρίδα.
Εἶναι τρία βιβλία ἀπό τίς ἐκδόσεις Ψυχογιός σέ πολύ καλή ἔκδοση, μέ πολύ καλό χαρτί, πολύ καλό δέσιμο, ἄψογη ἐπιμέλεια. Περίπου 1750 σελίδες πόνου καί ἀγώνα. Καί σ' αὐτές προστίθενται περίπου 80 σελίδες στό τέλος τῶν τριῶν τόμων, μέ σημειώσεις τοῦ συγγραφέα, οἱ ὁποῖες περιέχουν ἱστορικά στοιχεῖα γιά τά γεγονότα καί τά παρασκήνια, γιά τούς ἥρωες καί τούς προδότες, ἕνα ἀπάνθισμα στιγμιοτύπων πόνου καί ἐγκατάλειψης τοῦ Ἑλληνισμοῦ πού κατοικοῦσε ἀπό τή Βάρνα μέχρι τήν Καστοριά.
Εἶναι πολύ σπουδαία ἡ ἱστορική ἀναζήτηση πού ἔκανε ὁ συγγραφέας. Μίλησε μέ πολλούς πού ἔζησαν τά γεγονότα ἤ τά ἄκουσαν πρόσφατα ἀπό οἰκείους. Μέ συγκίνηση διάβασα ἱστορία ἀπό τό χωριό ἑνός παπποῦ μου, ἡ ὁποία ἦταν ἀκριβῶς ὅπως μοῦ τήν εἶχε διηγηθεῖ ὁ ἴδιος. Ὁ Παπαθεοδώρου διασταύρωσε ἱστορίες, διάβασε, ἀναζήτησε. Καί τελικά μᾶς παρέδωσε ἕνα μεγαλειῶδες ἔργο.
Ἕνα ἔργο πού πρέπει νά διαβαστεῖ ἀπό τούς μεγάλους γιά νά θυμηθοῦν, ἀπό τούς νέους γιά νά μάθουν καί ἀπό τά παιδιά γιά νά διαδοθεῖ καί νά μήν ξεχαστεῖ ἡ ἱστορία τοῦ τόπου πού ποτίστηκε μέ μαρτύρων καί ἡρώων αἷμα.
