Γράφει ο Τάσος Γέροντας
A. G. Riddle «Χαμένος στο χρόνο». Μετάφραση Γιάννης Καψόπουλος. Εκδόσεις Anubis 2023.
520 σελίδες στο γνωστό, μέτριας υφής χαρτί των εκδόσεων, με πολύ καλή επιμέλεια (αν εξαιρέσουμε τον φόβο του τελικού «ν»), πολύ καλή εκτύπωση και βιβλιοδεσία, με πολύ ατμοσφαιρικό εξώφυλλο.
Ο Σαμ, ο Έλιοτ, ο Χίρο, η Κόνι και η Ντάνιελ είναι ερευνητές κβαντικής φυσικής. Εργαζόμενοι ανεξάρτητα, έφτασαν σε μια σπουδαία ανακάλυψη, μια επαναστατική ιδέα. Όμως τους έλειπαν τα χρήματα για να κάνουν τα πειράματα, τα οποία θα αποδείκνυαν την ορθότητα της ιδέας τους. Και τότε η Νόρα, με πολλές γνώσεις και περισσότερα, πολύ περισσότερα χρήματα, έφτιαξε μαζί τους μια εταιρεία για την υλοποίηση και την εμπορική εκμετάλλευση της ιδέας. Ποια είναι αυτή;
Η ιδέα ήταν η κβαντική μεταφορά αντικειμένων σε μεγάλες αποστάσεις. Έτσι θα γινόταν επανάσταση στις μεταφορές. Ακαριαία, χωρίς καθυστερήσεις, ζημίες, απώλειες, τα φορτία θα μεταφέρονταν οπουδήποτε στη Γη.
Όμως τα πράγματα δεν πήγαν όπως ήλπιζαν οι ερευνητές. Τα πράγματα ταξιδεύουν στον χώρο ΚΑΙ στον χρόνο. Ταξίδευαν στο παρελθόν! Και ποιος ήθελε να στέλνει πράγματα στο παρελθόν;
Η Νόρα είχε το απαραίτητο επιχειρηματικό πνεύμα για να αξιοποιηθεί αυτή η ικανότητα της συσκευής που κατασκεύασαν. Συμφώνησαν με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να στέλνουν με αυτήν τους καταδικασμένους σε θάνατο στο παρελθόν· στο πολύ μακρινό παρελθόν.
Όλο αυτό είναι το σκηνικό, όπου ξεκινά η ιστορία μας. Την πλήρη εικόνα θα τη σχηματίσουμε στο πρώτο τρίτο του βιβλίου, με πολλές πληροφορίες για τους βασικούς ήρωες: τους έξι της ομάδας και την κόρη του Σαμ. Όμως το βιβλίο ξεκινά με τη σύλληψη του Σαμ και της κόρης του για την δολοφονία της Νόρας! Είναι δυνατόν; Τι έχει συμβεί; Ποιος είχε λόγο ή όφελος από τον φόνο; Πώς θα ανακαλύψουν και θα αποκαλύψουν την αλήθεια; Η δικαιοσύνη δεν μπορεί να περιμένει.
Ο Σαμ θα δικαστεί, θα καταδικαστεί και θα εξοριστεί στο παρελθόν, στην εποχή των δεινοσαύρων. Όλοι οι δικοί του, με προεξάρχουσα την κόρη του, θα προσπαθήσουν να λύσουν το μυστήριο της δολοφονίας και να τον φέρουν ξανά στο παρόν.
Γιά μια στιγμή! Υπάρχει τρόπος να φέρουν κάτι ή κάποιον από το παρελθόν στο παρόν; Η συσκευή τους κάνει την αντίθετη διαδρομή. Τι μυστικά κρύβονται πίσω από τους τοίχους της εταιρείας;
Το βιβλίο ξεκινά με τη μορφή σφιχτοδεμένης αστυνομικής ιστορίας. Τα πολύ σύντομα κεφάλαια βοηθούν να προχωρά γρήγορα η ανάγνωση. Η εξέλιξη είναι ραγδαία, καθηλωτική. Οι χαρακτήρες των ηρώων βαθμιαία αναπτύσσονται σε βάθος. Μυστικά, προβλήματα, εμμονές, σχέσεις, όλα έρχονται στην επιφάνεια. Κι όταν ο Σαμ εξορίζεται στο παρελθόν, τότε οι περιγραφές των χώρων, των συνθηκών της αγωνίας του συναρπάζουν.
Όμως το βιβλίο δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα. Ή τουλάχιστον, όχι μόνο τέτοιο. Είναι κατά βάση επιστημονικής φαντασίας. Κι αυτό ξεδιπλώνεται από τη μέση και μετά. Μία είναι η κεντρική, η κυρίαρχη ιδέα: ταξίδι στον χρόνο. Και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Αυτό που κάνει τούτο το βιβλίο σπουδαίο είναι η ικανότητα του συγγραφέα να δομήσει έτσι τα ταξίδια στον χρόνο, ώστε να οδηγήσει την πλοκή στη λύση της χωρίς να παραβιάσει τους νόμους της φυσικής περί αιτίου και αιτιατού. Καταφέρνει να συμβιβάσει τις επεμβάσεις στο παρελθόν χωρίς τεχνικές αστοχίες. Όμως ας μην καταστρέψω τις εκπλήξεις που επιφυλάσσει το βιβλίο.
Στα πολύ θετικά του βιβλίου είναι οι επαρκείς τεχνικές επεξηγήσεις για τα ταξίδια και τις επεμβάσεις στο παρελθόν. Στα σημεία αυτά απαιτείται αυξημένη προσοχή του αναγνώστη, αν αυτός επιθυμεί να αντιληφθεί πλήρως την πλοκή.
Το τέλος προδιαγράφηκε σχεδόν από την αρχή. Είναι κάπως γλυκερό και υπερβολικά καλοσυνάτο, αλλά αυτό δεν μειώνει ούτε στο ελάχιστο την ομορφιά και την απόλαυση της ανάγνωσης.
Πολύ καλή η μετάφραση, με πολύ κατατοπιστικές υποσέλιδες σημειώσεις, οι οποίες όμως σε κάποια σημεία υστερούν σε επιστημονική ακρίβεια, χωρίς όμως να είναι λανθασμένες.
—
