Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Θοδωρής Παπαθεοδώρου «Γη της πικραμένης Παναγιάς». Εκδόσεις Ψυχογιός 2024.
504 σελίδες σε πολύ καλής ποιότητας λείο, λεπτό, υποκίτρινο χαρτί, με πολύ καλή επιμέλεια, εκτύπωση και βιβλιοδεσία.
Αμμόχωστος, 14 Αυγούστου 1974. Ξεκινά ο Αττίλας 2. Ξεκινά και η αφήγηση. Αφηγήτρια είναι η Μαρίτσα, η γυναίκα του Σάββα. Οι Τούρκοι βομβαρδίζουν την πόλη που είναι το καμάρι της Κύπρου και των Κυπρίων. Οι κάτοικοι πανικόβλητοι τρέχουν να σωθούν. Η Μαρίτσα μέσα στον χαμό χάνει τον έναν από τους τρεις γιούς της.
Λευκωσία, 28 Οκτωβρίου 1974. Αφηγήτρια η Ελένη. Δύο αγαπημένοι στους αγνοούμενους: ο άντρας της και ο αδερφός της. Τελευταία ανταλλαγή αιχμαλώτων. Θα είναι επιτέλους κι αυτοί ανάμεσά τους; Είναι το τελευταίο αποκούμπι της. Διωγμένη απ’ όλους τους δικούς της. Βιασμένη κατ’ επανάληψιν από τους Τούρκους.
Άλμα πίσω στον χρόνο. Αμμόχωστος, Ιούλιος 1953. Οι μεγάλοι κάνουν τις πρώτες συζητήσεις για ένοπλο αγώνα. Τα παιδιά, ο Σάββας κι η Μαρίτσα, ξέγνοιαστα παίζουν.
Λευκωσία, Αύγουστος 1954. Οι Άγγλοι έχουν σκληρύνει τη στάση τους απέναντι στους Ελληνοκύπριους. Πληρώνουν Τουρκοκύπριους χαφιέδες. Συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια. Συλλαμβάνουν τον Ανδρέα λίγη ώρα πριν παντρευτεί την Ελένη.
Με βλέμματα στην Αμμόχωστο, στη Λευκωσία και στην Πάφο, από τα Χριστούγεννα του 1954 φτάνουμε μέχρι τον Μάρτιο του 1957. Οι Άγγλοι πια αδίστακτοι συλλαμβάνουν ασταμάτητα, βασανίζουν απάνθρωπα, εκτελούν ανελέητα. Η Βασίλισσα κωφεύει στις εκκλήσεις για χάρη. Οι Κύπριοι διχασμένοι, οι περισσότεροι είναι υπέρ του ένοπλου αγώνα, αρκετοί (οι του ΑΚΕΛ) κατά. Διαφωνούν και για τη στάση απέναντι στους Τουρκοκύπριους. Οι Τουρκοκύπριοι, με την υποστήριξη των Άγγλων, βασανίζουν τους Ελληνοκύπριους. Σε όλο αυτό το διάστημα παρακολουθούμε την πορεία των ηρώων που γνωρίσαμε στην αρχή, το 1974. Το τέλος του βιβλίου, του πρώτου μέρους, τους βρίσκει όλους λαβωμένους στο σώμα και στην ψυχή, αλλά πεισμωμένους για αγώνα.
Σκληρό, ωμό, αμείλικτο βιβλίο. Ο Παπαθεοδώρου με εξαιρετικά δουλεμένη γλώσσα περιγράφει με ιδανικό τρόπο τα μέρη, τα γεγονότα, τα συναισθήματα. Το διαβάζεις και σου σφίγγεται η καρδιά. Το διαβάζεις και πονάς, βουρκώνεις, οργίζεσαι. Ο συγγραφέας διάβασε πολύ, ρώτησε και άκουσε πολλούς, «περπάτησε» τα μέρη που περιγράφει. Παραθέτει τεκμηριωμένα γεγονότα, κατακεραυνώνει σπουδαία πρόσωπα, εξυμνεί τους πραγματικούς ήρωες. Κραυγάζει την οδυνηρή αλήθεια.
Σπουδαίο βιβλίο ξανά από τον Παπαθεοδώρου, το οποίο αποδεικνύει αυτό που είχα γράψει στο παρελθόν: Ένα εξαιρετικό έργο, που πρέπει να διαβαστεί. Επειδή είναι γραμμένο με μεγάλη αγάπη προς τη γλώσσα, την ιστορία, την αλήθεια, την πατρίδα. Το μπράβο είναι λίγο.
Αδημονώ για τη συνέχεια.
