(πληροφορίες από την ιστοσελίδα της Finos Film)
Επιμέλεια κειμένου: Λάζαρος Γεροφώτης
Ο Νότης Περγιάλης, με το πραγματικό όνομα Γεώργιος Νικολόπουλος, γεννήθηκε το 1920 στα Ανώγεια της Λακωνίας και υπήρξε μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής τέχνης του 20ού αιώνα. Από πολύ μικρός, ο Περγιάλης αναδείχθηκε σε έναν πολυδιάστατο δημιουργό, που εξέφρασε τις αγωνίες του και την αφοσίωσή του στον άνθρωπο μέσω του θεάτρου, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και της λογοτεχνίας. Το έργο του αγγίζει τις κοινωνικές ανησυχίες και τα συναισθηματικά βάθη της ανθρώπινης ύπαρξης, αποτυπώνοντας με ευαισθησία τη ζωή των απλών ανθρώπων.
Ήταν το τρίτο παιδί μιας φτωχής αγροτικής οικογένειας, όπου ο πατέρας του μετανάστευσε στην Αμερική για να στηρίξει την οικογένειά του, γεγονός που σημάδεψε τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Αρχικά σπούδασε μηχανικός, ακολουθώντας την επιθυμία του πατέρα του, αλλά η κλίση του προς τις τέχνες τον οδήγησε τελικά στο θέατρο. Σπούδασε υποκριτική στο Θεατρικό Σπουδαστήριο του Βασίλη Ρώτα και αποφοίτησε το 1948, ξεκινώντας τη σταδιοδρομία του ως ηθοποιός και συγγραφέας.
Το θέατρο υπήρξε η βασική του κλίση και ο Νότης Περγιάλης θεωρούσε την συγγραφή ως την πιο καθοριστική του ιδιότητα. Στην πρώτη του σημαντική θεατρική επιτυχία, «Ο Πόνος Γεννάει Θεούς», το έργο του τιμήθηκε με το βραβείο στον Καλοκαιρίνειο Διαγωνισμό του 1948, ενώ ο Ξενόπουλος το χαρακτήρισε ως έργο που «γέννησε έναν ποιητή του θεάτρου». Συνεργάστηκε με κορυφαία θέατρα, όπως το Ρεαλιστικό Θέατρο του Αιμίλιου Βεάκη και το Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη, με έργα όπως «Το Κορίτσι με το Κορδελάκι» και «Νυφιάτικο Τραγούδι». Το 1954 ηχογραφήθηκε για το ραδιόφωνο το έργο του «Το Άλογο του Θανάση» σε σκηνοθεσία του Νίκου Γκάτσου, στο οποίο συμμετείχε και ως ηθοποιός. Έγραψε, μαζί με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, τη μουσική επιθεώρηση «Μαγική Πόλη» (1963) σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Ανάμεσα στους θιάσους με τους οποίους συνεργάστηκε συμπεριλαμβάνεται και η Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου που ανέβασε τα έργα του «Η Γειτονιά του Τσέχωφ» (1976-77) και «Άνοιξε την Πόρτα» (1986). Κάποια από τα θεατρικά του έργα μεταφράστηκαν στην Αγγλική, Γαλλική, Γερμανική και Δανική γλώσσα. Εγκαταστάθηκε μόνιμα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, όπου δημιούργησε ένα υπαίθριο αμφιθέατρο και συγκρότησε έναν ερασιτεχνικό θίασο, συνεχίζοντας το έργο του ως συγγραφέας και σκηνοθέτης μέχρι το τέλος της ζωής του. Το έργο του χαρακτηρίζεται από μια ανθρωπιστική ευαισθησία, επηρεασμένο από τον ρομαντισμό και τον συμβολισμό, ενώ φέρεται να είχε επηρεαστεί και από τον Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα.
Η στιχουργική υπήρξε μια από τις πιο χαρακτηριστικές του δημιουργικές ιδιότητες. Συνεργάστηκε με κορυφαίους συνθέτες της εποχής, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις. Οι στίχοι του για τραγούδια όπως «Ο Λεβέντης», «Μπλόκο της Καισαριανής», «Γκρεμισμένα Σπίτια» και το θρυλικό «Πάμε μια Βόλτα στο Φεγγάρι» συνεχίζουν να συγκινούν το κοινό. Ο Περγιάλης έγραψε επίσης ποιήματα, διηγήματα και μυθιστορήματα, με τα πιο γνωστά έργα του να είναι τα «Όταν Σηκώθηκαν τα Δέντρα» (1971), «Ο Ατάρ Δεν Πεθαίνει Ποτέ» (1971) και «Το Κόκκινο Πουλί» (1990). Το συγγραφικό του έργο μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, ενώ τα θεατρικά του έργα ανέβηκαν σε διάφορες χώρες.
Αν και αγαπούσε το θέατρο, ο Νότης Περγιάλης προτίμησε να ασχοληθεί κυρίως με τον κινηματογράφο ως ηθοποιός, καθώς του επέτρεπε να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στη συγγραφή, την οποία θεωρούσε τη βασική του καλλιτεχνική έκφραση. Η καριέρα του στον κινηματογράφο ξεκίνησε το 1953 με την ταινία «Το Κλειδί της Ευτυχίας», όμως η πρώτη του σημαντική συνεργασία με τη Φίνος Φιλμ ήταν το 1962, με την ταινία «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη. Συνολικά, συμμετείχε σε περισσότερες από 30 ταινίες, μερικές από τις οποίες κατέχουν σημαντική θέση στην ιστορία του ελληνικού σινεμά. Εντυπωσίασε με την ερμηνεία του σε πολλούς ρόλους, αλλά ξεχωριστοί χαρακτήρες που έχουν μείνει στην ιστορία είναι ο γλυκομίλητος γεράκος στην ταινία «Τα Κόκκινα Φανάρια» το 1963 (Υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας), ο Μαρίνος Αντύπας στην ταινία «Το Χώμα Βάφτηκε Κόκκινο» το 1966 (Υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας), ο ρόλος του στην «Ηλέκτρα» του Κακογιάννη το 1962 (Υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας), όπου του χάρισε και το βραβείο Β’ Ανδρικού Ρόλου στο 3ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (1962) και η παρουσία του στην ταινία «Οι Εχθροί» (1966) καταγράφονται ως ορόσημα της καριέρας του, χάρη στο βάθος και την ένταση των ερμηνειών του. Άλλες σημαντικές ταινίες που εμφανίστηκε ήταν: «Ταξίδι» (1962), «Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά» (1969), «Η νεράιδα και το παλικάρι (1969), «Σαγαπώ» (1971), «Η κόρη του ήλιου» (1971), «Ερωτική συμφωνία» (1972). Οι τελευταίες του συμμετοχές στον κινηματογράφο ήταν οι ταινίες: «Οι Βάσεις και η Βασούλα» το 1975, «Ο ήλιος του θανάτου» το 1978 και «Τρελλός και πάσης Ελλάδος» του 1983.
Παράλληλα με την υποκριτική του πορεία, ο Νότης Περγιάλης είχε και σημαντική παρουσία ως σεναριογράφος στον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Έγραψε το σενάριο για την τηλεοπτική σειρά «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» (1975), βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, στην οποία συμμετείχε και ως αφηγητής. Επίσης, έγραψε το σενάριο για την ταινία «Αγιούπα, το Κορίτσι του Κάμπου» και συμμετείχε στο σενάριο της ταινίας «Το Ποτάμι» του Κούνδουρου.
Ήταν τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, του Διεθνούς Κέντρου Θεάτρου και του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου.
Πέθανε στις 10 Νοεμβρίου 2009, σε ηλικία 89 ετών, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο που συνεχίζει να εμπνέει και να συγκινεί γενιές καλλιτεχνών και θεατών. Η ζωή και το έργο του Νότη Περγιάλη αποτελούν ζωντανή παρακαταθήκη για την ελληνική τέχνη και τον πολιτισμό.
