Θέρκας Χαβιέρ ” Στρατιώτες της Σαλαμίνας” Eκδόσεις: Πατάκης, 2011, σελίδες: 272
Γράφει η Κατερίνα Βιτζηλαίου (Instagram & Facebook account: the.booklist_)
Το βιβλίο “Στρατιώτες της Σαλαμίνας” είναι ένα συνδυασμός μυθοπλασίας και ιστορικής έρευνας-ρεπορτάζ και αφηγείται την αληθινή ιστορία του Ραφαέλ Σάντσες Μάθας, Ισπανού ακροδεξιού συγγραφέα και ιδρυτικού στελέχους του φασιστικού κόμματος της Φάλαγγας, κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Όταν κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών του εμφύλιου πολέμου της Ισπανίας ο δημοκρατικός στρατός ηττημένος υποχωρεί προς τα γαλλικά σύνορα παίρνοντας το δρόμο της εξορίας, αποφασίζει να εκτελέσει μια ομάδα ακροδεξιών κρατουμένων. Ανάμεσά τους είναι και ο Ραφαέλ Σάντσεθ Μάθας, ένας από τους άμεσους υπεύθυνους του εμφύλιου σπαραγμού. Ο Σάντσεθ Μάθας το σκάει, καταφέρνει να γλιτώσει την ομαδική εκτέλεση και στη συνέχεια η καλή του τύχη συνεχίζεται όταν ένας στρατιώτης των Δημοκρατικών τον βρίσκει, τον σημαδεύει με το όπλο του και την τελευταία στιγμή τού χαρίζει τη ζωή.
Στη συνέχεια κρύβεται στο δάσος προστατευμένος από μερικούς χωρικούς της περιοχής, μέχρι να υποχωρήσουν όλοι οι Δημοκρατικοί και τελικά γλυτώνει οριστικά αφού και το φασιστικό κόμμα στο οποίο είναι ιδρυτικό μέλος επικρατεί στην Ισπανία.
Δεκαετίες αργότερα, ένας σύγχρονος συγγραφέας και δημοσιογράφος, ο οποίος λειτουργεί ως αφηγητής του βιβλίου και alter ego του ίδιου του συγγραφέα του Θέρκας, ανακαλύπτει την ιστορία του Μάθας και προσπαθεί να ανασυνθέσει το ιστορικό πλαίσιο των γεγονότων και να ξεδιαλύνει το μυστικό των αινιγματικών πρωταγωνιστών του.
Κατά τη διάρκεια της έρευνάς του, συναντά διάφορους ανθρώπους που σχετίζονταν με το γεγονός, προσπαθώντας να βρει την αλήθεια και την ταυτότητα του ανώνυμου Δημοκρατικού στρατιώτη. Η αναζήτησή του τον οδηγεί σε έναν πρώην μαχητή, τον Μιρχέιλ Γκαλέγο, ο οποίος πιθανώς να είναι ο άνθρωπος που έσωσε τον Μάθας.
Το βιβλίο μέσα από την πολυεπίπεδη αφήγησή του, μας εξιστορεί μια ενδιαφέρουσα ιστορία του ισπανικού εμφυλίου και ταυτόχρονα θέτει ερωτήματα για την ηθική στον πόλεμο, τη φύση του ηρωισμού και τη γραμμή μεταξύ ιστορίας και μυθοπλασίας.
Εντύπωση προκαλεί με το τόση πόση αντικειμενικότητα και με καθαρά δημοσιογραφική ματιά, ο συγγραφέας περιγράφει την αιματοβαμμένη αυτή περίοδο της ισπανικής ιστορίας, μη ασκώντας καθόλου κριτική στο χουντικό καθεστώς, ίσως επειδή μεγάλο μέρος από τη σύγχρονη Ιστορία της, η Ισπανία βρίσκονταν σε καθεστώς Δικτατορίας και ήταν πιο εξοικειωμένη μαζί της από ότι είμαστε οι Έλληνες αναγνώστες. (Το δικτατορικό καθεστώς στην Ισπανία, διήρκησε από την 1η Απριλίου 1939 μετά τη νίκη της εθνικιστικής παράταξης στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, μέχρι τον θάνατο του στρατηγού και απόλυτου ηγέτη της τον Νοέμβριο του 1975 του Φρανθίσκο Φράνκο).
Το γεγονός ότι χαρίστηκε η ζωή στον εθνικιστή Μάθας από τον αντίπαλο του, επικυρώνει στην ουσία, την κούραση, την αμφιβολία, την αμφισβήτηση και την προσπάθεια λήθης του ισπανικού λαού, αυτών των ντροπιαστικών σελίδων της ισπανικής ιστορίας του αιματοκυλίσματος ομοεθνών λόγω του Ισπανικού Εμφυλίου.
Το “Στρατιώτες της Σαλαμίνας” είναι ένα συναρπαστικό, πολυδιάστατο βιβλίο που εξερευνά τη σχέση ανάμεσα στην ιστορική μνήμη και την προσωπική αλήθεια, περνώντας πανανθρώπινα μηνύματα όπως η δύναμη της συμπόνοιας και της συγχώρεσης και προτρέπει τον αναγνώστη να ψάξει μόνος του παραπάνω στοιχεία για εκείνη την εποχή.
Το βιβλίο γυρίστηκε και σε κινηματογραφική ταινία ισπανικής παραγωγής, το 2003 σε σκηνοθεσία Δαβίδ Τρουέμπα.
Το “Στρατιώτες της Σαλαμίνας” ενώ γράφτηκε από έναν σχετικά άσημο συγγραφέα, απέσπασε το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το 2001 στην Ισπανία, έγινε best seller και χαιρετίστηκε ως η αποκάλυψη στα ισπανικά γράμματα. Έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί σε πολλές χώρες με μεγάλη επιτυχία.
Ο συγγραφέας του, Χαβιέρ Θέρκας (CERCAS JAVIER) γεννήθηκε το 1962 στο Κάθερες της Ισπανίας.
Πολλά από τα έργα του έχουν εκδοθεί και στα ελληνικά: Στρατιώτες της Σαλαµίνας (2002), Η ταχύτητα του φωτός (2007, Athens Prize for Literature του περιοδικού “Δέκατα”), Ο ένοικος (2011), Οι νόµοι των συνόρων (2015), Ο απατεώνας (2018), Ο μονάρχης των σκιών (2020, Βραχεία λίστα – Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ), Τέρρα Άλτα (2022).
Τα βιβλία του έχουν µεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες και έχουν τιµηθεί µε πολυάριθμα εθνικά και διεθνή βραβεία.
Το “Στρατιώτες της Σαλαμίνας” κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη: https://www.patakis.gr/books/04467-stratiotes-tis-salaminas/
