Σάν σήμερα, 10 Δεκεμβρίου. τό 1815 γεννήθηκε ἡ Ἄντα Λάβλεϊς, Ἀγγλίδα μαθηματικός, γνωστή γιά τό ἔργο πού ἄφησε σχετικά μέ τήν Ἀναλυτική Μηχανή τοῦ Τσάρλς Μπάμπατζ. Ἡ συνεισφορά της αὐτή θεωρεῖται σήμερα ἀπό τούς ἱστορικούς ὡς τό πρῶτο πρόγραμμα γιά ὑπολογιστή. Ἄς δοῦμε τήν ἱστορία της ἀπό τήν ἀρχή.
Ἡ Αὐγούστα Ἄντα Κίνγκ, κόμισα τοῦ Λάβλεϊς γεννήθηκε ὡς Αὐγούστα Ἄντα Μπάιρον στό Λονδῖνο. Ἦταν καρπός τοῦ ἐφήμερου γάμου τοῦ Ἄγγλου ποιητῆ καί σημαντικοῦ φιλέλληνα Λόρδου Βύρωνα (Τζόρτζ Γκόρντον Μπάιρον) μέ τή βαρώνη Ἄννα Ἰσαβέλλα (Ἀναμπέλα) Μίλμπανκ. Τό ζευγάρι χώρισε τόν Ἰανουάριο τοῦ 1816 ἐπειδή ἡ Ἀναμπέλα δέν ἄντεχε πλέον τίς ἀπότομες ἀλλαγές διάθεσης τοῦ συζύγου της. Ἀμέσως μετά τήν ἔκδοση τοῦ διαζυγίου (Ἀπρίλιος 1816), ὁ Λόρδος Βύρων ἔφυγε ὁριστικά ἀπό τήν Ἀγγλία, ἀπό ὅπου ποτέ δέν ἐπέστρεψε, ἀφοῦ πέθανε στήν Ἑλλάδα (Μεσολόγγι) τόν Ἀπρίλιο τοῦ 1824, ὅταν ἡ Ἄντα ἦταν ὀκτώ ἐτῶν. Μετά τόν χωρισμό τῶν γονέων της, τήν κηδεμονία τῆς μικρῆς Ἄντας ἀνέλαβε ἡ μητέρα της, ἀλλά τόν περισσότερο χρόνο τόν περνοῦσε μέ τήν γιαγιά της Τζούντιθ Μίλμπανκ.
Τό νεαρό κορίτσι, παρότι ἦταν φιλάσθενο καί παρέμενε γιά μεγάλο χρόνο κλινῆρες, ἔλαβε ἀξιοζήλευτη μόρφωση κατ' ἰδίαν, μέ ἔμφαση στά μαθηματικά καί τίς ἐπιστῆμες, μέ καθηγητές τόν ριζοσπάστη ἱερωμένο Γουίλιαμ Φρέντ, τόν μετέπειτα σύζυγό της Γουίλιαμ Κίνγκ, τόν μαθηματικό καί φιλόσοφο Ὀγκάστους Ντέ Μόργκαν καί τή μαθηματικό Μαίρη Σόμερβιλ. Παρόλο πού τέτοια ἐκπαίδευση ἦταν ἀσυνήθιστη γιά τίς γυναῖκες τῆς ἐποχῆς, ἡ μητέρα τῆς Λάβλεϊς θεώρησε πώς θά τήν κρατοῦσε μακριά ἀπό φιλολογικές καί ποιητικές ἐνασχολήσεις, πιστεύοντας πώς αὐτές ἦταν ἡ αἰτία γιά τή δύσκολη προσωπικότητα τοῦ πρώην συζύγου της καί πατέρα τῆς Άντα. Ἡ εὐφυΐα τῆς Ἄντα ὅμως ἴσως καί νά ξεπερνοῦσε αὐτήν τοῦ πατέρα της, ἐπειδή συνδύαζε τή δική του φαντασία μέ τή λογική τῶν μαθηματικῶν καί τῆς φυσικῆς. Σέ ἡλικία μόλις 13 ἐτῶν, ὅταν οἱ συνομήλικές της κεντοῦσαν τριαντάφυλλα σέ μαντήλια, ἡ Ἄντα ἔφτιαξε μία ἱπτάμενη μηχανή. Εἶχε προηγηθεῖ συστηματική μελέτη τῆς ἀνατομίας τῶν πτηνῶν καί τῶν κατάλληλων ὑλικῶν γιά τήν κατασκευή φτερῶν. Ἡ μικρή Ἄντα δέν πέταξε ποτέ, ἀλλά ἡ ἀποτυχία τῆς ἔδωσε μόνο περισσότερο πεῖσμα.
Σέ ἕνα δεῖπνο στό σπίτι τῆς Σόμερβιλ τό 1833, ἡ Ἄντα ἄκουσε γιά πρώτη φορά τίς ἰδέες τοῦ Τσάρλς Μπάμπατζ σχετικά μέ τήν Ἀναλυτική Μηχανή (Analytical Engine), ἕνα σχέδιο μηχανικοῦ ὑπολογιστῆ, πού ἀποτέλεσε σημαντικό βῆμα στήν ἱστορία τῶν ὑπολογιστῶν. Γι' αὐτό καί σήμερα ὁ Τσάρλς Μπάμπατζ ἀποκαλεῖται «πατέρας τῶν ὑπολογιστῶν».
Στή συνέχεια ἡ Ἄντα Μπάιρον ἔδειξε ἐνδιαφέρον γιά τίς ψευδοεπιστῆμες τῆς φρενολογίας καί τοῦ μεσμερισμοῦ. Στίς 8 Ἰουλίου 1835 ἡ Ἄντα παντρεύτηκε τόν παλαιό της καθηγητή Γουίλιαμ Κίνγκ, Κόμητα τοῦ Λάβλεϊς, μέ τόν ὁποῖο ἀπέκτησε τρία παιδιά: τόν Βύρωνα, τήν Ἀναμπέλα καί τόν Ράλφ Γκόρντον.
Τό 1841 ὁ Τσάρλς Μπάμπατζ ἔδωσε μία διάλεξη στό Τορῖνο καί ὁ Ἰταλός μαθηματικός Λουϊτζι Μενάμπρεα, ἔχοντας κρατήσει σημειώσεις ἀπό τήν ὁμιλία, δημοσιεύει σχετικό ἄρθρο στά γαλλικά. Ἡ Ἄντα τό μετέφρασε καί τό ἔστειλε στόν Μπάμπατζ, μέ τόν ὁποῖο εἶχε ἤδη τακτική ἀλληλογραφία. Αὐτός τήν ἐνθάρρυνε νά γράψει παράλληλα μέ τή μετάφραση τοῦ ἄρθρου καί τά δικά της σχόλια, πρᾶγμα πού ἡ Ἄντα ἔκανε, τριπλασιάζοντας ἔτσι τήν ἔκτασή του. Ἐκτός ἀπό τίς προβλέψεις της ὅτι μία παρόμοια μηχανή στό ἐγγύς μέλλον θά μπορεῖ ὄχι μόνο νά ἐπιλύει μαθηματικά προβλήματα, ἀλλά καί νά συνθέτει πολύπλοκη μουσική καί νά παράγει γραφικά, στό ἄρθρο περιέλαβε ἕνα σχέδιο γιά τό πῶς ἡ Ἀναλυτική Μηχανή θά μποροῦσε νά ὑπολογίζει τούς ἀριθμούς Μπερνούλι. Αὐτό ἀκριβῶς τό σχέδιο θεωρεῖται ἀπό τούς ἱστορικούς ὡς τό πρῶτο πρόγραμμα ὑπολογιστῆ καί ἡ Ἄντα Λάβλεϊς ἡ πρώτη προγραμματίστρια ὑπολογιστῶν.
Ἐκτός ἀπό τόν Μπάμπατζ, ἡ Ἄντα Λάβλεϊς διατηροῦσε ἐπαφές μέ σημαντικές προσωπικότητες τῆς ἐποχῆς της, ὅπως τόν φυσικό Μάικλ Φαραντέϊ, τόν λογοτέχνη Κάρολο Ντίκενς, τόν μηχανικό Τσάρλς Γουίτστον καί τόν μαθηματικό Ντέιβιντ Μπροῦστερ.
Ἡ Ἄντα Λάβλεϊς συνέχισε νά ἔχει προβλήματα ὑγείας καί στίς 27 Νοεμβρίου 1852 ἄφησε τήν τελευταία της πνοή, σέ ἡλικία μόλις 36 ἐτῶν. Ἔπασχε ἀπό καρκίνο τῆς μήτρας καί ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας της εἶχε ἐπιδεινωθεῖ σημαντικά ὅταν οἱ θεράποντες ἰατροί της τήν ὑπέβαλαν σέ ἀφαίμαξη. Μέ δική της ἐπιθυμία τάφηκε δίπλα στόν διάσημο πατέρα της, πού δέν γνώρισε ποτέ, στόν Ναό τῆς Ἁγίας Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς στό Χάκναλ τοῦ Νότιγχαμ.
Ἡ συνεισφορά τῆς Ἄντα Λάβλεϊς ἀναγνωρίστηκε τό 1980, ὅταν τό Ὑπουργεῖο Ἄμυνας τῶν ΗΠΑ παρουσίασε μία γλῶσσα προγραμματισμοῦ, τήν ὁποία ὀνόμασε Ada πρός τιμήν της. Ἐπίσης, ἡ Βρετανική Ἑταιρεία Πληροφορικῆς ἀπονέμει κάθε χρόνο βραβεῖο μέ τό ὄνομά της.
