Το
Βιβλίο των κατόπτρων είναι ένα βιβλίο-λαβύρινθος που παίρνει τον αναγνώστη απ' το χέρι και τον βάζει μέσα σε μια υπόθεση πολυπρισματική. Σε 300 περίπου σελίδες εκτυλίσσεται μια ιστορία, ένα ψυχολογικό παιχνίδι, που μέσα από τις ανατροπές που λαμβάνουν χώρα υφαίνει έναν ιστό μυστηρίου. Έχοντας στοιχειά νουάρ και με κορμό του την έρευνα ενός εγκλήματος, δεν πρόκειται για ένα καθαρόαιμο ψυχολογικό θρίλερ αλλά για μια ιστορία με στοιχεία θρίλερ που μελετά το ζήτημα της μνήμης, της αλήθειας, των χαρακτήρων και της δράσης τους.
Στα χέρια του λογοτεχνικού ατζέντη Πίτερ Κατς φτάνει το 2012 ένα χειρόγραφο συνοδευόμενο από μια επιστολή. Και ενώ εκείνος αρχικά νομίζει ότι πρόκειται για ακόμη έναν φέρελπι συγγραφέα που δοκιμάζει την τύχη στον εκδοτικό κόσμο, στην πορεία αντιλαμβάνεται ότι κάτι άλλο συμβαίνει. Διαβάζοντας το χειρόγραφο συνειδητοποιεί ότι η ιστορία στην οποία αυτό αναφέρεται είναι αληθινή και αφορά μια ανεξιχνίαστη δολοφονία που συνέβη 25 χρόνια νωρίτερα. Το 1987 ο διακεκριμένος ψυχολόγος και ακαδημαϊκός Τζόζεφ Βίντερ βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του, στο Πρίνστον. Το μυστήριο της δολοφονίας αυτής δε λύθηκε ποτέ. Ο συγγραφέας και αποστολέας του χειρογράφου, Ρίτσαρντ Φλυν, φαίνεται να εμπλέκεται προσωπικά σε αυτή την περιπέτεια. Τι είναι, όμως, αυτό το χειρόγραφό; Μια ομολογία ή ένα προϊόν μυθοπλασίας; Βασικό στοιχείο στην ιστορία αυτή είναι πως το χειρόγραφο είναι ημιτελές. Και ο Ρίτσαρντ Φλυν, λίγο μετά την αποστολή του χειρογράφου, πεθαίνει. Έτσι, λοιπόν, ξεκινά μια πορεία με στόχο τη λύση του μυστηρίου.
Το ιδιαίτερο στοιχείο του
Βιβλίου των κατόπτρων είναι τι ότι δίνει στον αναγνώστη τρεις διαφορετικές οπτικές της ίδια υπόθεσης. Είναι χωρισμένο σε τρία μέρη και η αφήγηση γίνεται από τρία διαφορετικά πρόσωπα: από τον λογοτεχνικό ατζέντη Πίτερ Κατς, από έναν δημοσιογράφο που ερευνά το ζήτημα του χειρογράφου, τον Τζον Κέλλερ και από έναν συνταξιούχο αστυνομικό που σχετιζόταν με την υπόθεση, τον Ρόυ Φρίμαν. Καθώς η έρευνα εξελίσσεται, ο Chirovici μελετά εν γένει τους χαρακτήρες που έμμεσα ή άμεσα σχετίζονται με την υπόθεση και μέσα από τα λόγια τους δίνει στον αναγνώστη διαφορετικές εικόνες της ίδιας ιστορίας. Τότε ακριβώς αρχίζει το παιχνίδι των κατόπτρων, καθώς ο κάθε εμπλεκόμενος παρουσιάζει τη δική του εκδοχή της ιστορίας. Ποια είναι τελικά η αλήθεια;
Ο Chirovici φέρνει στο προσκήνιο της ιστορίας που αφηγείται το ζήτημα της μνήμης. Ζήτημα-στοιχείο το όποιο ενσωματώνει και στο μυθιστόρημά του ποικιλοτρόπως. Για παράδειγμα, το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε στην επαγγελματική του καριέρα ο δολοφονημένος Τζόζεφ Βίντερ ήταν η μνήμη. Και ο συνταξιούχος αστυνομικός Ρόυ Φρίμαν, παραδείγματος χάριν, γνωρίζει ότι βρίσκεται στα πρώτα στάδια του αλτσχάιμερ, από το οποίο πάσχει, και ότι σύντομα δε θα θυμάται τίποτα πια. Ο Chirovici ανασκαλεύει το ζήτημα των αναμνήσεων θέλοντας να δείξει ότι οι αναμνήσεις που έχουμε από το παρελθόν δεν είναι πάντα αληθινές. Γίνεται ξεκάθαρο στο βιβλίο πως η ανάμνηση ενός παρελθοντικού συμβάντος μπορεί να είναι, στην πραγματικότητα, το αποτέλεσμα μιας ιστορίας που έχουμε πλάσει συνδυάζοντας μεταγενέστερες αφηγήσεις που ακούσαμε για το συμβάν με δικά μας βιώματα. Και κατά συνέπεια με αυτές τις αναμνήσεις πείθουμε τον εαυτό μας για το πως έγιναν τα πράγματα προβάλλοντας πάνω του την επιθυμητή σε μας συνθήκη. Το θέμα της πλαστογράφησης των αναμνήσεών μας είναι αυτό που απασχόλησε τον συγγραφέα κατά τη συγγραφή του βιβλίου του. Όπως σημειώνει και ο ίδιος στο τέλος, «τι θα συνέβαινε αν όντως ξεχνούσαμε τι είχε συμβεί κάποια στιγμή και δημιουργούσαμε μια ψεύτικη ανάμνηση για ένα γεγονός; Τι θα συνέβαινε αν η φαντασία μας είχε την ικανότητα να μεταμορφώνει την αποκαλούμενη αντικειμενική πραγματικότητα σε κάτι άλλο, σε μια δική μας ξεχωριστή πραγματικότητα;».
Το
Βιβλίο των κατόπτρων απομακρύνεται τελικά από το ποιος είναι ο δολοφόνος του εγκλήματος και εστιάζει στο τι θυμούνται και στο πώς αποφασίζουν να δράσουν οι άνθρωποι. Η ανάγνωση κυλά γρήγορα αν και ο ρυθμός της πλοκής από ένα σημείο κι έπειτα γίνεται βραδύς. Η αμεσότητα του λόγου είναι αυτή που κερδίζει τον αναγνώστη και αυτό οφείλεται, σαφώς, και στην πολύ καλή μετάφραση του Αντώνη Καλοκύρη. Το Βιβλίο των κατόπτρων αξίζει την ανάγνωση. Είναι, αν μη τι άλλο, γοητευτικό!
