Φέτος οι υποψηφιότητες των Oscars συμβαδίζουν με τις τελευταίες κοινωνικές εξελίξεις και το αίτημα για διαφορετικότητα. Η εκλογή του ρεπουμπλικάνου Προέδρου των Η.Π.Α., Donald Trump, με τις ακραίες συντηρητικές του θέσεις, όσον αφορά τα φυλετικά και έμφυλα ζητήματα και το σκάνδαλο Harvey Weinstein, του κινηματογραφικού παραγωγού, που κατηγορήθηκε από πολλές γυναίκες για σεξουαλική κακοποίηση τα τελευταία τριάντα χρόνια (και φέτος, αυτές οι κατηγορίες δημοσιοποιήθηκαν από το
New York Times και το The New Yorker) αποτελούν δύο φαινόμενα που αποδεικνύουν ότι η αμερικανική κοινωνία, και όχι μόνο, δεν έχει επιλύσει βασικά κοινωνικά ζητήματα. Το #OscarsSoWhite, το hashtag που δημιουργήθηκε πρώτη φορά στην απονομή του 2015 και συνεχίστηκε στην απονομή του 2016, για να θίξει την υποεκπροσώπηση διαφορετικών φυλών στα βραβεία, σε συνδυασμό με τον ακραίο κωμικοτραγικό συντηρητισμό της καρικατούρας Trump και την επιβολή της αρσενικής κυριαρχίας στον χώρο του θεάματος οδήγησαν την Ακαδημία σε υποψηφιότητες που καλύπτουν μία ευρεία γκάμα φυλών και φύλων.
Τα Oscars στην 90
η επέτειό τους καινοτομούν, γιατί θέτουν στο προσκήνιο ταινίες με γυναίκες βασικές ηρωίδες (The Shape of Water, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri, Lady Bird), ενώ η πρόβλεψη του Steven Spielberg ότι στη φετινή διοργάνωση θα προταθεί τουλάχιστον μία υποψήφια γυναίκα σκηνοθέτης, αν όχι περισσότερες, ευοδώθηκε. Συγκεκριμένα, ο δημιουργός δήλωσε πως υπάρχουν κάποιες εξαιρετικές γυναικείες παρουσίες στον χώρο, όπως η σκηνοθέτης του Wonder Woman, Patty Jenkins, η Greta Gerwig, σκηνοθέτης του coming of age drama Lady Bird και η Dee Rees, δημιουργός του ιστορικού δράματος Mudbound.[i] Πράγματι, ανάμεσα στις υποψηφιότητες καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας βρίσκεται η Gerwig με το Lady Bird, ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού υπάρχει γυναίκα υποψήφια στην κατηγορία της Φωτογραφίας: η Rachel Morrison για την ταινία Mudbound.
Δεν έχουν, όμως, μόνο οι γυναίκες εξέχουσα θέση στη φετινή διοργάνωση. Ενώ η Ακαδημία αποφεύγει γενικώς να θέτει σε υποψηφιότητα ταινίες horror και ακόμη πιο σπάνια τις προτείνει για βράβευση στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας, φέτος έγινε μια (ίσως όχι και τόσο απρόβλεπτη) ανατροπή. Το horror film
Get Out του Jordan Peele είναι υποψήφιο σε 4 κατηγορίες: Καλύτερη Ταινία, Σκηνοθεσία, Πρωτότυπο Σενάριο και Α' Ανδρικός Ρόλος. Άλλες ηχηρές εξαιρέσεις horror ταινιών που αναδείχθηκαν στην ιστορία του θεσμού είναι τα Rosemary 's Baby (1968) του Roman Polanski, Jaws (1975) του Steven Spielberg, The Sixth Sense (1999) του Μ. Night Shyamalan.
Το
Get Out και το Mudbound, πέρα από το φυλετικό ζήτημα που θίγουν θεματικά, έχουν μαύρους δημιουργούς πίσω από τις κάμερες. Μάλιστα, ενώ η ημερομηνία πρώτης προβολής τους ήταν νωρίς μέσα στη χρονιά: το πρώτο προβλήθηκε στους κινηματογράφους των Η.Π.Α. στις 24 Φεβρουαρίου και το δεύτερο έγινε διαθέσιμο στις 17 Νοεμβρίου από την πλατφόρμα του Netflix, διατήρησαν το ενδιαφέρον μήνες μετά και κατάφεραν να αναδειχθούν με 4 υποψηφιότητες το καθένα.
Η ανάδειξη της διαφορετικότητας επεκτείνεται και σε άλλες κατηγορίες. Η Octavia Spencer (
The Shape of Water), ο Daniel Kaluuya (Get Out), o Denzel Washington (Roman J. Israel, Esq.) και η Mary J. Blige (Mudbound) έλαβαν υποψηφιότητες για την υποκριτική τους. Η Blige, επίσης, αναδείχθηκε ως υποψήφια για Πρωτότυπο Τραγούδι. Ο Kumail Nanjiani είναι υποψήφιος για Πρωτότυπο Σενάριο στην κωμωδία The Big Sick, το The Shape of Water του Μεξικανού δημιουργού, Guillermo del Toro, απέσπασε τις περισσότερες υποψηφιότητες στη διοργάνωση, το animation Coco της Pixar βασίζεται αποκλειστικά σε Λατίνους/Λατίνες ήρωες/ηρωίδες και στην κατηγορία της Ξενόγλωσσης Ταινίας, το A Fantastic Woman του Sebastián Lelio έχει ως βασική ηρωίδα μία transgender γυναίκα, την οποία υποδύεται η Daniela Vega.
Ο σκηνοθέτης Kumail Nanjiani
Σαφώς, η Ακαδημία έχει κάνει βήματα να συμπεριλάβει μια ευρεία κατηγορία φυλετικών και έμφυλων ταυτοτήτων, μολονότι υπάρχει ακόμα δυνατότητα εξέλιξης. Η επιλογή ταινιών, που είτε αναπαριστούν επί της οθόνης είτε περιλαμβάνουν στο συνεργείο μία πλούσια γκάμα ανθρώπινων τύπων, συνάδει με το αίτημα για διαφορετικότητα και ξεφεύγει από την επικράτηση του λευκού ετεροφυλόφιλου άνδρα ως νόρμας. Είναι σημαντικό να υπάρχουν διαφορετικές αναπαραστάσεις ατόμων σε όλα καλλιτεχνικά μέσα, ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνεται ο κινηματογράφος. Όσες και όσοι δεν εντάσσονται στους κυρίαρχα αναπαριστώμενους άνδρες ήρωες, που συνεχίζουν να επικρατούν στις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές οθόνες, είναι σημαντικό να βλέπουν αναπαραστάσεις των έμφυλων, φυλετικών και σεξουαλικών ταυτοτήτων τους, καθώς, με αυτόν τον τρόπο, νιώθουν ότι εντάσσονται στο κοινωνικό σώμα.
Ταυτόχρονα, μέσα από την ανάδειξη της διαφορετικότητας στις οθόνες, οι δέκτες έρχονται σε επαφή με ποικίλες ταυτότητες και μπορούν να τις κατανοήσουν και να τις αποδεχθούν οργανικά στον κοινωνικό ιστό. Η Ακαδημία με την επιλογή της να αναδείξει τη διαφορετικότητα, πέρα του ότι συμβαδίζει με την απαίτηση της εποχής, εμπνέει τους ανθρώπους που αγαπούν τον κινηματογράφο να ασχοληθούν και να προάγουν την τέχνη του, ανεξάρτητα από την ταυτότητά τους.
Τελικά, το σινεμά μέσω της πολυφωνίας μπορεί να γίνει πιο πλούσιο, πιο περιεκτικό και συνεπώς, πιο ουσιαστικό.
[i] Sharf, Steven Spielberg Expects at least One Woman to Be Nominated for Best Director at the Oscars, 'If Not Several'.
